Changes in Household Compositions and Regional Variations in Turkey

Yıl 2012, Cilt: 15 Sayı: 1, 75 - 118, 01.02.2012

Sutay Yavuz M. Murat Yüceşahin

Öz

This study investigates changes in family and household compositions over time and current spatial differences with respect to rural-urban type of place of residence and NUTS- 1 regions in Turkey. Recent situation with regard to household compositions is derived from analysis of the 2008 Turkey Demographic and Health Survey. Household compositions are categorized into family types. Results show that the "nuclear family type" has always been the dominant family type in Turkey, yet also that the transition process from extended family households to nuclear and non-family households is an ongoing process. During this process, the proportions of nuclear families made up of a husband and wife with no children and single-person households have both increasedsubstantially. Nuclear families and non-family households are more common in the socioeconomically developed southern and western regions, as extended family households are more common in the less-developed northern and eastern regions.

Anahtar Kelimeler

Household, family, society, fertility, population, Turkey.

Türkiye'de Hanehalkı Kompozisyonlarında Değişimler ve Bölgesel Farklılaşmalar

Öz

Bu çalışma Türkiye'de hanehalkı kompozisyonlarında zaman içinde meydana gelen değişimleri ve günümüzdeki kırsal-kentsel yerleşim yerleri ve İstatistik Bölge Birimleri Sınıflaması (İBBS-1) düzeyine göre olan mekansal farklılıkları incelenmektedir. Hanehalkı kompozisyonlarına ilişkin güncel durum "Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması 2008" hanehalkı verisinin analizinden elde edilmiştir. Çalışmada hanehalkı kompozisyonları aile tiplerine dönüştürülerek sınıflandırılmıştır. Bulgular, tüm hanehalkı kompozisyonları arasında "çekirdek aile tipi"nin her zaman baskınlığını koruduğunu göstermektedir. Bununla birlikte geniş aile içeren hanehalkı kompozisyonlarından, çekirdek aile ve aile içermeyen hanehalkıkompoziyonlarına doğru gerçekleşen bir dönüşüm halen yaşanmaktadır. Bu süreç içinde özellikle çocuksuz evli çiftten oluşan çekirdek aile tipi ile tek başına yaşayanların oranında önemli artışların olduğu gözlenmiştir. Hanehalkı kompozisyonlarının dağılımlarında yerleşim yeri tipi ve bölgeye göre farklılıklar bulunmaktadır. Çekirdek aile ve dağılmış aile hanehalkı kompozisyonları çoğunlukla sosyo-ekonomik bakımdan gelişmiş güney ve batı bölgelerdedaha yaygın iken, geniş aile tipleri sosyo-ekonomik olarak daha az gelişmiş olan kuzey ve doğu bölgelerde daha yaygındır.

Anahtar Kelimeler

Hanehalkı, aile, toplum, doğurganlık, nüfus, Türkiye.