A Converting Sign: A Psychanalytic Study on Ali Image in Çıkrıklar Durunca

Year 2021, , 995 - 1023, 31.07.2021

Seda Çetin

https://doi.org/10.21550/sosbilder.884288

Abstract

Çıkrıklar Durunca of Sadri Etem is a novel in which dreams are they centered. There is Ali in which these dreams seen in an Alevi village. Ali does not appear in dreams with his image alone, but also gives instructions as revelation to Dudu, who saw the dream and then to all the villagers. In this way, the peasants who have been oppressed for a long time by the state forces become stronger and they unite around the Ali signifier. But as soon as the villagers prioritize their personal benefits, this effect wears off, and a great disaster soon occurs for the villagers. This study focused on the dimensions of the psychological change and transformation experienced by the people of Adakoy, and support was taken from the concepts of sign, signifier and archetype of the psychoanalytic theory to understand this transformation.

Keywords

Çıkrıklar Durunca, sign, archetype, psychoanalytic teory, Lacan

DÖNÜŞTÜRÜCÜ BİR GÖSTERGE: ÇIKRIKLAR DURUNCA’DA HZ. ALİ İMGESİ ÜZERİNE PSİKANALİTİK BİR İNCELEME

Abstract

Sadri Etem’in Çıkrıklar Durunca’sı, rüyaların merkeze alındığı bir romandır. Bir Alevi köyünde görülen bu rüyaların tamamında Hz. Ali vardır. Hz. Ali rüyalarda yalnız imgesiyle yer almaz, öncelikle rüyayı gören Dudu’ya sonra da tüm köylülere vahiy şeklinde talimatlar da verir. Bu sayede devlet güçleri tarafından uzun süredir ezilen köylüler güçlenir ve Hz. Ali göstereni etrafında birleşirler. Ancak köylüler kişisel çıkarlarını öncelemeye başladıkları anda bu etki ortadan kalkar ve köylüler için çok geçmeden büyük bir felaket yaşanır. Bu çalışma Adaköy halkının yaşadığı psikolojik değişim ve dönüşümün hangi boyutlarda gerçekleştiğine odaklanmış, bu dönüşümün kavranabilmesi için psikanalitik kuramın gösterge, gösteren ve arketip kavramlarından destek alınmıştır.

Keywords

Çıkrıklar Durunca, gösterge, arketip, psikanalitik kuram, Lacan

References

• Başer, N. (2012). Lacan. Fikir Mimarları Dizisi - 21, Say Yayınları.
• Bowie, M. (2007). Lacan. (Çev: P. Şener), Dost Yayınları.
• Çetin, S. (2020). Türk romanında bilinçdışı ve rüya. (Yayımlanmamış doktora tezi). Edirne: Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Derrida, J. (2014). Gramatoloji. (Çev: İ. Birkan), Bilgesu Yayınları.
• Eagleton, T. (2017). Edebiyat kuramı. (Çev: T. Birkan), Ayrıntı Yayınları.
• Erkman Akerson, F. (2016). Göstergebilime giriş. Bilge Kültür Sanat.
• Ertem, S. E. (2001). Çıkrıklar durunca. Otopsi Yayınları.
• Fığlalı, E. R. (1989). Ali. TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) içinde (371-374. ss.), 2, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Fink, B. (2016). Lacancı psikanalize bir giriş. (Çev: Ö. Öğütcen), Encore Yayınları.
• Freud, S. (2015). Düşlerin yorumu I. (Çev: E. Kapkın), Payel Yayınları.
• Geçtan, E. (2018). Zamane. Metis Yayınları.
• Hatiboğlu, İ. (2009). Selmân-ı Farisî. TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) içinde (441-443. ss.), 36, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• İlhan, A. (2001). Çıkrıklar dursa da… Çıkrıklar Durunca içinde (10-15. ss.), Otopsi Yayınları.
• Jung, C. G. (2006). Analitik psikoloji. (Çev: E. Gürol), Payel Yayınları.
• Jung, C. G. (2015). Dört arketip. (Çev: E. Gürol), Metis Yayınları.
• Jung, C. G. (2016). Analitik psikoloji sözlüğü. (Çev: N. Nirven), Pinhan Yayınları.
• Kristeva, J. (2014). Korkunun güçleri iğrençlik üzerine deneme. (Çev: N. Tutal), Ayrıntı Yayınları.
• Lacan, J. (2014). Psikanalizin dört temel kavramı seminer 11. Kitap. (Çev: N. Erdem), Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2020). Yine / hâlâ. (Çev: M. Erşen), Metis Yayınları.
• Merter, M. (2014). Psikolojinin üçüncü boyutu nefs psikolojisi ve rüyaların dili. Kaknüs Yayınları.
• Öz, M. (2013). Zülfikar. TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA) içinde (554-556. ss.), 44, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları.
• Saussure, F. (1998). Genel dilbilim dersleri. (Çev: B. Vardar), Multilingual Yayınları.
• Sevinç, C. (2011). Çıkrıklar Durunca’da Alevilik ve Hz. Ali motifi. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (59), 353-372.
• Soysal, A. (2009). Lacan. MonoKL Lacan Seçkisi içinde (217-223. ss.), 6-7, Monokl Yayınları.
• Zizek, S. (2015). İdeolojinin yüce nesnesi. (Çev: T. Birkan), Metis Yayınları.