GAZİANTEP ŞEHRİNDE GEÇİCİ KORUMA KAPSAMINDAKİ SURİYELİLERİN MEKÂNSAL KÜMELENME EĞİLİMLERİ VE ETKİLERİ, İNÖNÜ CADDESİ ÖRNEĞİ

Year 2023, Volume: 24 Issue: 45, 611 - 628, 31.07.2023

Cuma Atmaca , Serhat Zaman

https://doi.org/10.21550/sosbilder.1183603

Abstract

2011 yılında Suriye’de başlayan iç savaş küresel bir krize dönüşmüş ve en çok etkilenen ülkelerden birisi de Türkiye olmuştur. Bu kaostan kaçan 3,7 milyon Suriyeli Türkiye’ye sığınmış, kısa sürede birçok kent yoğun sığınmacı göçüne maruz kalmıştır. İstanbul’dan sonra en fazla sığınmacı ağırlayan Gaziantep’te her beş kişiden biri Suriyelidir. Bu insanların bir arada yaşama isteği mekânsal yoğunlaşmayı kaçınılmaz kılmıştır. Kentin eski ticaret merkezlerinden olan İnönü Caddesi bu yoğunlaşmanın en net görüldüğü yerdir. Bu çalışma, Gaziantep’te yaşayan Suriyelilerin mekânsal kümelenme eğilimlerini ve etkilerini İnönü Caddesi örneğinde tespit etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca geçici koruma kapsamındaki Suriyelilerin neden ve nasıl İnönü Caddesi’nde yoğunlaştıklarını, ne gibi mekânsal değişikliklere neden olduklarını, bu duruma yerel halkın ve Suriyelilerin bakış açısını ve bu değişimin sonuçlarını ortaya koymayı hedeflemektedir. Görüşme tekniği kullanılarak yapılan analizlerle mekânsal kümelenme modeli ve süreci belirlenip, göç kuramları ile açıklanmıştır.

Keywords

Gaziantep, göç, mekânsal kümelenme, getto, enklav

Syrians Under Temporary Protection in The City of Gaziantep Spatial Clustering Tendencies and Effects, The Case of İnönü Avenue

Abstract

The civil war started in Syria in 2011 turned into a global crisis and Turkey was the most affected country. 3,7 million Syrians who escaped from this chaos took refuge in Turkey, and many cities were exposed to intense refugee migration in a short time. One of every five people in Gaziantep, which hosts the highest number of refugees after Istanbul, is a Syrian. The desire of this refugee population to live together has made spatial concentration inevitable. İnönü Street, one of the old commercial centers of the city, is the place where this concentration is most clearly seen. This study aims to determine the spatial clustering tendencies and effects of Syrians living in Gaziantep in the example of İnönü Street. It aims to reveal why and how Syrians under temporary protection concentrate on İnönü Street, what kind of spatial changes they cause, the perspective of local people and Syrians on this situation and the results of this change. The spatial clustering model and process were determined by the analysis made using the interview technique and explained with migration theories.

Keywords

Gaziantep, migration, spatial clustering, ghetto, enclave

References

• Açıkgöz, S. (2019). Metropol kentlerde düzensiz göçmenlerin mekânsal kümelenme dinamikleri: Beykoz-Yenimahalle Afganistanlılar örneği. Middle East Journal of Refugee Studies, 4(1), 47-61.
• Akkar, Z. M. (2006). Kentsel dönüșüm doğrultusunda Batı’daki kavram, kabul, başvuru ve Türkiye. Planlama, 36(2), 29-38.
• Bloch, A. (2002). The migration and settlement of refugees in Britain. Palgrave Macmillan.
• Cengiz, D. (2020). Antakya’daki Suriyeli mültecilerin mekânsal toplanması/ayrışması: Örüntüler, süreçler ve sonuçlar. (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Çetin, İ. (2012). Kentsel ayrışma ve mekânsal kümelenme biçimleri. İdealkent Dergisi, 3(7), 160-186.
• Karimi, M. (2011). The West side story: urban communication and the social exclusion of the Hazara people in West Kabul. (Postdoktora çalışması). Canada: University of Ottawa.
• Karpat, K. H. (2003). Türkiye’de toplumsal dönüşüm. İmge Kitabevi.
• Knox, P. L. & Marston, S. A. (2014). Human geography: Places and regions in global context. Pearson.
• Knox, P. & Pinch, S. (2010). Urban social geography: An introduction. Prentice Hall.
• Marcuse, P. (2005). Enclaves yes, ghettos no, segregation and the state. D. P. Varady (Der.), Desegregating The City, Ghettos, Enclaves & Inequality içinde (15-30. ss.), SUNY series in African American Studies.
• Massey, D. S., Arango, J., Hugo, G., Kouaouci, A., Pellegrino, A., Taylor, J. E. (1993). Theories of international migration: A review and appraisal. Population and Development Review, 3(19), 431-466.
• Ooi, G. L. & Phua, K. H. (2007). Urbanization and slum formation. Journal of Urban Health: Bulletin of the New York Academy of Medicine, (84), 27-34.
• Özgür, E. M. (2020). Göç, ikametgâh ayrışması ve entegrasyon: Türk kentleri için bir değerlendirme. Cografya Dergisi, (41), 221-240.
• Sönmez, M. E. (2016). Suriyeli sığınmacıların Gaziantep şehrindeki mekânsal dağılışı ve geleceği. TÜCAUM Uluslararası Coğrafya Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (392-400. ss.).
• Şener, E. (2019). Dış göç etkisinde Gaziantep: Güncel şehirleşme politikaları üzerinden bir kenti okumak. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul: İstanbul Kültür Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü.
• Unat, N. A. (2006). Bitmeyen göç: Konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa. Bilgi Üniversitesi Yayınları. World Economic Forum, Migration and Its Impact on Cities - An Insight Report (Geneva: World Economic Forum, 2017).
• Zaman, S. (2021). Nüfus coğrafyası. Ü. Bekdemir (Ed.), Genel Beşeri ve Ekonomik Coğrafya içinde (1-106. ss.), Pegem Akademi.
• Birleşmiş Milletler. https://publications.iom.int/books/world-migration-report-2022
• Dünya Bankası. (2022, Temmuz 6). https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS?contextual=default
• Göç İdaresi Başkanlığı. (2022, Mayıs 29). https://www.goc.gov.tr/gecici-koruma5638
• International Organization for Migration. (2022, Temmuz 1). https://www.iom.int/data-and-research
• Mülteciler Derneği. (2022, Ekim 4). https://multeciler.org.tr/turkiyedeki-suriyeli-sayisi
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı. (2022, Haziran 2). https://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2021/10/2022-Yili-Cumhurbaskanligi-Yillik-Programi-26102021.pdf
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2022, Mayıs 29). https://data.tuik.gov.tr/Kategori/GetKategori?p=Nufus-ve-Demografi-109