Köy Öğretmenlerinin Mesleki Gelişiminde e-Mentorluk Sistemi Uygulaması: Bir Eylem Araştırması

Year 2025, Issue: 102, 327 - 342, 22.06.2025

Cahit Epçaçan , Erhan Akın , İlknur Paçalı

https://doi.org/10.17753/sosekev.1591174

Abstract

E-mentörlük, mentorların bilgi ve deneyimlerinden yararlanmayı hedefleyen bireyleri aynı platformda bir araya getirmeye yardımcı olan işlevsel bir destek süreci sunmaktadır. Yeni işe alınan köy öğretmenleri çok sayıda eksiklikle karşı karşıya kalmalarına rağmen pozisyon açısından daha deneyimli kişilerin yardımına ihtiyaç duydukları bilinmektedir. Bu eylem araştırması, nitel verilere dayalı e-mentörlük uygulamalarıyla köy öğretmenlerinin gelişimine katkıda bulunmak üzere tasarlanmıştır. Bu bağlamda 4 mentor, 4 mentor destek ekibi üyesi ve 20 köy öğretmeniyle 10 hafta süren bir e-mentörlük uygulaması gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın sonunda köy öğretmenlerinin mentorlukla ilgili çalışmalarla birlikte mesleki (n:56), akademik (n:23) ve kişisel (n:11) gelişimde ilerleme kaydettikleri, mesleki yaşamlarının ileriki dönemlerinde mentor olarak devam etmek istedikleri (n:26) ve lisansüstü eğitime katılımlarının arttığı sonucuna ulaşılmıştır. Bu alanda yapılacak gelecekteki çalışmalar için e-mentörlük sürecinin titizlikle planlanması, mentor/mentör adaylarının seçiminde amaçlı bir model izlenmesi ve süreç boyunca mentorlarla iletişimin kesilmemesi önerilmektedir.

Keywords

E-mentorluk, Yükseköğretim, Millî Eğitim Bakanlığı, Köy öğretmenleri

E-MENTORING SYSTEM APPLICATION IN THE PROFESSIONAL DEVELOPMENT OF VILLAGE TEACHERS: AN ACTION RESEARCH

Abstract

E-mentoring offers a functional support process that helps gather individuals who aspire to benefit from the knowledge and experience of mentors on the same platform. Although the newly-recruited village teachers face a great number of shortcomings, it is known that they need the help of people who are more experienced in terms of position. This action research is designed to contribute to the development of village teachers with e-mentoring practices based on qualitative data. In this context, an e-mentoring application lasting 10 weeks was carried out with 4 mentors, 4 mentor support team members, and 20 village teachers. At the end of the study, it was concluded that village teachers made progress in professional (n:56), academic development (n:23) and personal(n:11) wanted to continue as mentors in the later stages of their professional life (n:26) along with studies related to mentoring and that their participation in graduate education increased. For future studies in this field, it is recommended that the e-mentoring process should be meticulously planned, a purposive model should be followed while selecting mentors/mentees, and communication with mentees should not be interrupted during the process.

Keywords

E-mentoring, Higher education, Ministry of national education, Village teachers

References

• Balkar, B., & Şahin, S. (2024). Aday öğretmenlere yönelik mentorluk programının uygulanmasına ilişkin eğitimcilerin görüşleri. The Journal of Academic Social Science, 8(29), 83-100. https://doi.org/10.9761/JASSS2547
• Bierema L. L., & Merriam, S. B. (2002). E-mentoring: Using computer mediated communication to enhance the mentoring process. Innovative Higher Education, 26(3), 211-227. https://doi.org/10.1023/A:101792
• Bush, T., Kiggundu, E., & Mooros, P. (2011). Preparing new principals in South Africa: The ACE: School leadership Programme1. South African Journal of Education, 31(1), 31-43. https://doi.org/10.15700/saje.v31n1a356
• Çekiç, O., & Paçalı, İ. (2016, 30 May- 2 June). Eğitim fakültelerinde uygulanan öğretmenlik uygulamalarını öğretmen adaylarını köy öğretmenliğine hazırlamadaki katkısı [Konferans sunumu]. XVIII. Uluslararası Amse-Amce-Waer Conference, Eskişehir, Türkiye.
• Douglas, C. A. (1997). Formal Mentoring Programs in Organizations. An Annotated Bibliography. Center for Creative Leadership.
• Ferrance, E. (2000). Themes in education: Action research. Brown University: Educational Alliance, 34 (1), 1-33. https://doi.org/10.26300/a3k2-4v50
• Fletcher, J. K., & Ragins, B. R. (2007). Stone center relational cultural theory-A window on relational mentoring. In K. E. Kram & B. R. Ragins (Eds). Handbook of mentoring at work (pp. 373-399). Sage.
• Hudson, P. (2016). Forming the mentor-mentee relationship. Mentoring & Tutoring: Partnership in Learning, 24(1), 30-43.
• Kahraman, M., & Kuzu, A. (2016). E-mentoring for professional development of pre-service teachers: A case study. Turkish Online Journal of Distance Education, 17(3), 76-89. https://doi.org/10.17718/tojde.19973
• KODA Köy Okulları Değişim Ağı Derneği (2024). 2023-2024 yılı faaliyet raporu. Köy Okulları Değişim Ağı Derneği. https://kodegisim.org/wp-content/uploads/2025/04/23-24-faaliyet-raporu.pdf
• Kram, K. E. (1983). Phases of the mentor relationship. Academy of Management Journal, 26(1), 608-625. https://doi.org/10.5465/255910
• Kram, K. E. (1985). Improving the mentoring process. Training ve Development Journal, 39(4), 40- 43.
• Kuzu, E. B., & Akbulut, Y. (2013). Use of online social networking sites among pre-service information technology teachers. World Journal on Educational Technology, 5(3), 358- 370.
• Malderez, A., & Bodsczky, C. (1999). Mentor courses: A resource book for trainer-trainers. Cambridge University.
• McNiff, J. (2001). Action research and the professonal learning of teacher. Paper presented at the Qattan Foundation, Palestine, January.
• MEB (2021). Öğretmenlere e-mentörlük projesi başladı [E-mentoring project for teachers started]. Available at http://yegitek.meb.gov.tr/www/ogretmenlere-e-mentorluk-projesi basladi/icerik/3259 Accessed 12 February 2025.
• Mohono-Mahlatsi, L., & Van Tonder, F. (2006). The effectiveness of mentoring in the Distance Teacher Education Program at the Lesotho College of Education: Student teachers' and tutors' perceptions. South African Journal of Education, 26(3), 383-396.
• O’Neill, D. K., Weiler, M. J., & Sha, L. (2005). Software support for online mentoring programs: A research-inspired design. Mentoring & Tutoring, 13(1), 109-131. https://doi.org/10.1080/13611260500040617
• Ongun, S. Y., Doğan, M., & Erkol, H. (2024). Okul yöneticiliğine uyum süreçlerinin yapılandırılmasına yönelik bir eylem araştırması. Journal of Management Theory and Practices Research, 5(2), 212-235.
• Özcan, K., & Çağlar, Ç. (2013). İl eğitim denetmenlerinin mesleki gelişiminde mentorluk. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (13), 177-204. https://doi.org/10.14520/adyusbd.562
• Paçalı, İ. (2019). Türk yükseköğretiminde mentorluk: Lisans düzeyinde bir model önerisi (Tez No. 586110) [Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Quintana, M. G. B., & Zambrano, E. P. (2014). E-mentoring: The effects on pedagogical training of rural teachers with complex geographical accesses. Computers in Human Behavior, 30, 629-636. https://doi.org/10.1016/j.chb.2013.07.042
• Seabrooks, J. J., Kenney, S., & Lamontagne, M. (2000). Collaboration and virtual mentoring: Building relationships between pre-service and in-service special education teachers. Journal of Information Techology for Teacher Education, 9(2), 219-236.
• Sezgin, F., Koşar, S., & Er, R. (2014). Okul yöneticisi ve öğretmen yetiştirmede mentörlük sürecinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(3), 1337-1356.
• Shrestha, C. H., May, S., Edirisingha, P., Burke, L., & Linsey, T. (2009). From face-to-face to e-mentoring: Does the" e" add any value for mentors? International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 20(2), 116-124.
• Smith-Jentsch, K. A., Scielzo, S. A., Yarbrough, C. S., & Rosopa, P. J. (2008). A comparison of face-to-face and electronic peer-mentoring: Interactions with mentor gender. Journal of Vocational Behavior, 72(2), 193-206. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2007.11.004
• Şahinoğlu, A. & Arslan, A. S. (2019). Eğitimde mentörlük uygulamaları [Mentoring practices in education]. Online Science Education Journal, 4(2), 183-195. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ofed/issue/50430/601165
• Usluel, Y. K. & Mazman Akar S. G. (2010). Eğitimde yeniliklerin yayılımı, kabulü ve benimsenmesi sürecinde yer alan öğeler: bir içerik analizi çalışması. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(39), 60-74.
• Watson, S. (2006). Virtual mentoring in higher education: Teacher education and cyber-connections. International Journal of Teaching and Learning in Higher Education, 18(3), 168-179.
• Wright-Harp, W., & Cole, P. A. (2008). A mentoring model for enhancing success in graduate education. Contemporary Issues in Communication Science and Disorders, 35(Spring), 4-16.
• Yarrow, A., & Millwater, J. (1997). Evaluating the effectiveness of a professional development course in supervision and mentoring. British Journal of In-service Education, 23(3), 349-361. https://doi.org/10.1080/13674589700200027
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2016). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Seçkin.
• Yılmaz, E., & Günbey, M. (2024). Aday öğretmenlerin yetiştirilmelerinde mentörlük uygulamalarının tarihsel süreci. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(2), 663-680.
• Yirci, R., & Kocabaş, İ. (2012). Türkiye’de bir mentorluk uygulaması: Aday öğretmenlerin yetiştirilmesi. R. Yirci & İ. Kocabaş (Eds.), Dünyada mentorluk uygulamaları (ss. 227-244). Pegem Akademi.