LGS TÜRKÇE SORULARININ EĞİTİM PAYDAŞLARININ GÖZÜNDEN DEĞERLENDİRİLMESİ

Year 2025, Issue: 103, 231 - 245

Hatice Coşkun Sönmez , Sinan Kolçelik

https://doi.org/10.17753/sosekev.1608453

Abstract

Bu çalışmanın amacı eğitim paydaşlarının gözünden Liselere Geçiş Sistemi (LGS) Türkçe dersi sorularının değerlendirilmesidir. Nitel araştırma yöntemine göre tasarlanan çalışma temel nitel araştırma desenine göre yürütülmüştür. Çalışma grubu Van ili merkez ilçelerde görev yapmakta olan ve LGS’ye öğrenci hazırlayan 14 Türkçe öğretmeni, 13 farklı branş öğretmeni, 20 ortaokul 8. Sınıf öğrencisi ve 10 öğrenci velisinden oluşmaktadır. Veri toplama sürecinde yapılandırılmış görüşme formlarından yararlanılmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yapılmış olup analiz sürecinde kodlayıcı güvenirliğine bakılmıştır. Çalışmada ulaşılan sonuçlar LGS’de beceri temelli soruların yer almasının öğrencilerin, öğretmenlerin ve velilerin Türkçe dersine verdikleri önemi farklı yönlerden etkilediğini göstermektedir. Özellikle bu soruların okuduğunu anlamaya dayalı olması diğer tüm alanlardaki başarıyı da etkilemektedir. Öğrenciler özellikle üst düzey düşünme gerektiren sorularda zorlanmaktadırlar. Farklı branş öğretmenleri öğrencilerin okuduğunu anlamada yaşadıkları sorunun kendi derslerindeki başarıyı doğrudan etkilediğini düşünmektedir. Özetle özellikle üst düzey düşünme becerisi gerektiren soru tipleri Türkçe dersleri ile ilişkili görülmekte ve LGS Türkçe sorularında sağlanan başarı diğer tüm derslerdeki başarıyı doğrudan etkilemektedir.

Keywords

Liselere geçiş sistemi, Türkçe soruları, Üst düzey düşünme becerileri

Evaluation of LGS Turkish Questions from the Perspective of Education Stakeholders

Abstract

This study aims to evaluate LGS Turkish questions from the perspective of educational stakeholders. The study was designed according to the qualitative research method and conducted according to the basic qualitative research design. The study group consisted of 14 Turkish teachers and 13 branch teachers, who are working in the central districts of Van province and preparing students for LGS, 20 middle school 8th grade students and 10 parents. Structured interview forms were used in the data collection process. Content analysis was used to analyze the data and coder reliability was checked during the analysis process. The results of the study show that the inclusion of skill-based questions in LGS affects the importance given to Turkish lesson by students, teachers and parents in different ways. Especially the fact that these questions are based on reading comprehension also affects success in all other areas. Students have difficulty especially in questions that require higher level thinking. Teachers of different branches think that the problems students experience in reading comprehension directly affect the success in their own courses. In summary, especially question types that require higher-order thinking skills are related to Turkish lessons and success in LGS Turkish questions directly affects success in all other subjects.

Keywords

High school transition system, Turkish questions, Higher order thinking skills

References

• Aktaş, E., & Bayram, B. (2018). Türkçe öğretiminde okuduğunu anlama stratejilerinin kullanımı üzerine bir inceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(3), 1401-1414.
• Aktaş, E. (2022). 2018-2021 LGS Türkçe sorularının PISA okuma yeterlik düzeylerine göre değerlendirilmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 11(1), 258- 276.
• Atay, S. N. (2021). 8. sınıf Türkçe ve T.C. İnkılap Tarihi ve Atatürkçülük dersine ait beceri temelli sorularla ilgili öğretmenlerin görüşleri (Tez No. 701250) [Yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ateş, M. (2008). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeyleri ile Türkçe dersine karşı tutumları ve akademik başarıları arasındaki ilişki (Tez No.235252) [Yayımlanmış doktora tezi, Selçuk Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Azili, E., & Tutkun, Ö. F. (2021). Ortaokul öğretmenlerinin görüşlerine göre ortaöğretim merkezi sınavı (LGS)’nin üstünlükleri ve sınırlıkları. Sosyal Araştırmalar ve Davranış Bilimleri Dergisi, 7(13), 123-124.
• Batur, Z., Beyret, T. N., & Ulutaş, M. (2019). 2018 LGS Türkçe sorularının PİSA okuma becerileri hedefleri açısından incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 48(1), 595-615.
• Benzer, A., & Bozkurt, B. (2020). Okuma stratejilerinin ortaokul öğrencilerinin okuduğunu anlama başarılarına etkisi. Türkiye Eğitim Dergisi,6 (1), 1-29.
• Büyükalan F. S., & Yıldırım, N. (2019). Ortaokul Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının revize edilmiş Bloom taksonomisine göre analizi. Elementary Education Online, 18(4), 1550-1573. https://doi.org/10.17051/ilkonline.2019.632521
• Calp, M., & Alpkaya, C. (2021). LGS Türkçe sorularının Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarına uygunluğu üzerine bir çalışma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 9(2), 632- 654. https://doi.org/10.16916/aded.852085
• Ceylan, G. (2022). Beceri temelli Fen sorularına yönelik Fen Bilimleri öğretmenlerinin görüşlerinin incelenmesi. (Tez No. 737648) [Yüksek lisans tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Çelebi, V. (2023). Ortaokul öğrencilerinin sözcük bilgisi, okumaya adanmışlığı ve Türkçe dersine yönelik tutumunun okuduğunu anlama başarısı ile ilişkisi. Uluslararası Filoloji Bengü, 3(2), 48-60. https://doi.org/10.29228/filolojibengu.32
• Çerçi, A. (2018). 2018 Türkçe dersi öğretim programı kazanımlarının (5, 6, 7, 8. sınıf) yenilenen Bloom taksonomisine göre incelenmesi. Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 6(2), 70-81.
• Erden, B. (2020). Türkçe, Matematik ve Fen Bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. AJER - Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 270-292.
• Ersözlü, Z. N. (2008). Yansıtıcı düşünmeyi geliştirici etkinliklerin ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin sosyal bilgiler dersindeki akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi (Tez No.220950) [Yayımlanmış doktora tezi, Elazığ Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Fidan, N., & Baykul, Y. (1994) İlköğretimde temel öğrenme ihtiyaçlarının karşılanması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi. 10(10), 7-20.
• Gökdemir, C., Aydaşgil, B. S., & Toğçuoğlu Ünal, F. (2021). 2020 liseye geçiş soruları ile Türkçe ders kitaplarındaki etkinlik ve soruların yenilenmiş Bloom taksonomisine göre incelenmesi. International Journal of Language Academy, 9(1), 263-279.
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. TÜBAR-XXXII. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tubar/issue/16973/177364.
• Güneş, F. (2015). Davranıştan beceriye Türkçe öğretiminde yeni yaklaşımlar. Erzincan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2), 1-14.
• Gürgân, U., & Ulubay, G. (2019). Üniversite öğrencilerinde metabilişsel güdülenme stratejilerinin farklı dersler ve bazı değişkenler açısından incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(7), 442-458.
• Kanatlı, F., & Çekici, Y. E. (2013). Türkçe öğretiminde disiplinler arası olanaklar. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9(2), 223-234. https://doi.org/10.17860/efd.20911
• Khasawneh, M. A. S. & Al-Rub, M. O. A. (2020). Development of reading comprehension skills among the students of learning disabilities. Universal Journal of Educational Research, 8(11), 5335-5341.
• Maden, A. (2020). Ortaokul öğrencilerinin Türkçe dersi öz yeterlik algıları. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 9(3), 1136-1150.
• Merriam, S. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber. (Çev. Ed. S. Turan). Nobel Yayınevi.
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2018). Liselere Geçiş Sistemi sınav soruları. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/ Erişim Tarihi: 05 Ocak 2023].
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2019). Liselere Geçiş Sistemi sınav soruları. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/ [Erişim Tarihi: 02 Ocak 2023].
• Millî Eğitim Bakanlığı (MEB). (2020). Liselere Geçiş Sistemi sınav soruları. T.C. Millî Eğitim Bakanlığı. https://www.meb.gov.tr/ [Erişim Tarihi: 08 Ocak 2023].
• Özcan, C., & Gücüm, Y. (2021). 2016 PIRLS sonuçlarına göre dördüncü sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin bazı değişkenler açısından karşılaştırılması. Öğretmen eğitimi ve öğretim, 2(2), 16-29. https://doi.org/10.55661/jnate.952221
• Pratama, G. S., & H. Retnawati (2018). Urgency of higher order thinking skills (HOTS) content analysis in mathematic stext book. Journal of Physics: Conference Series.Vol. 1097. No. 1. IOP Publishing, 2018. https://doi.org/10.1088/1742-6596/1097/1/012147
• Sarıkaya, B. (2021). 8. Sınıf Türkçe ders kitabındaki etkinliklerin üst düzey düşünme becerileri açısından değerlendirilmesi. Kuram ve Uygulamada Sosyal Bilimler Dergisi,5(1), 71-89. https://doi.org/10.48066/kusob.901731
• Senemoğlu, N. (2010). Gelişim öğrenme ve öğretim: Kuramdan uygulamaya (25 baskı). Pegem Akademi.
• Sertsöz, T., & Özdemir, A. Ş. (2006). Okuduğunu anlama davranışının kazandırılmasının Matematik başarısına etkisi. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri, 23(23), 237- 257.
• Soysal, T. (2021). Okuma ve anlama basamağında hızlı okuma teknikleri. Uluslararası Karamanoğlu Mehmet Bey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(2), 129-132.
• Şahin, Ç. (2004). Problem çözme becerisinin temel felsefesi. Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (l0). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunikkefd/issue/2771/37066
• Ulusoy, B. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin liselere geçiş sınavına (LGS) ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla incelenmesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Ereğli Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 186-202. https://doi.org/10.51119/ereegf.2020.5
• Ünveren - Kapanadze, D. (2019). 2018 Türkçe öğretim programındaki kazanımların üst düzey düşünme becerileri bağlamında incelenmesi. Millî Eğitim, 48(223), 83-112.
• Yılayaz, Ö., & Akbalık, S. (2020). Ortaokul 8. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama ve Fen başarılarının bazı değişkenler açısından incelenmesi. Turkish Journal of Educational Studies, 7(3), 118-138.
• Yenilmez, K., & Yolcu, B. (2007). Öğretmen davranışlarının yaratıcı düşünme becerilerinin gelişimine katkısı. Sosyal Bilimler Dergisi, 9(18), 96-97.
• Yılmaz, M. (2008). Türkçede okuduğunu anlama becerilerini geliştirme yolları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 131-139.