Türk Düşünce Hayatında Zamansız Bir Göç: Mehmet İzzet

Yıl 2021, Cilt: 5 Sayı: 2, 2 - 17, 31.12.2021

Ali Tanrıverdi

Öz

Bu çalışmada Türk düşünce dünyasında önemli bir yeri olan Mehmet İzzet’in ilmi şahsiyeti, fikir dünyası ve hayatı bazı değerlendirmelerimiz ışığında tekrardan ele alınmıştır. Fikir olgunluğunun baharında aramızdan ayrılan İzzet Bey, ardında bırakmış olduğu eserlerin muhtevası incelendiğinde akla ilk gelen düşünce şüphesiz bu eserlerin “tekrar tekrar” okuyucu ile tanıştırma fikri olacaktır. Zira ele aldığı konular itibariyle geliştirdiği fikirler bugün bile düşün dünyamızı şekillendiren kilit taşları olmaya devam etmektedir. Bu konular ekseriya din, cemiyet, iktisadi felsefe, pedagoji, kadın, moda, siyaset felsefesi, vakıa ve içtimai mefkûre şeklinde çoğaltmak mümkündür. Öte yandan müellifin ilmi seciyesi ve ferdi duruşu, ilmi incelemelerde takınılması gereken objektif bir tutum açısından örnek alınması gereken bir model sunduğundan hayatı ve mizacı da bu yönüyle ilgimizi çekmiştir. Bu makale; İzzet Bey’i ilmi yönden merak eden genç müelliflerle tanıştırmak ve yeniden hatırlatmak amacıyla kaleme alınmıştır. Mezkûr çalışmada müellifin hayatı ile ilgili kısa bir girizgâh yapıldıktan sonra onu tanıyan çağdaşların gözünden seciyesi ve mizacı aktarılırken fikir dünyası da özü itibariyle verilmeye çalışılmıştır. Söz konusu çalışma ele aldığı yöntem itibariyle müellifin temel çalışmaları ve çağdaşlarının çeşitli dergilerde beyan etmiş oldukları duygu ve düşünceleri üzerinden yapılan yazın taramaları ile neticelendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İzzet, İçtimai Mefkûre, Millet ve Milliyet, Felsefe

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Açıkgöz, H. (1981). Mehmet İzzet, Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat (3. b.). (H. Açıkgöz, Dü.) İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Antel, S. (1931). İzzeti Niçin Taziz Ediyoruz? Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası, VII(5), 9-13.
• Antel, S. C. (1939). Mehmet İzzet'in Hayatı, Eserleri ve Hizmetleri. Tan Gazetesi, 5.
• Baltacıoğlu, İ. (1931). Mehmet İzzet Bey: Fikri Şahsiyeti ve Hizmeti. Darülfünün Edebiyat Fakültesi Mecmuası, VII(5), 14-17.
• Bayraktar, D. (1999). Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi (Cilt 2). İstanbul: Yapı Kredi yayınları.
• Berkin, M. (1929). Dogmatizme Karşı. Hayat Mecmuası(V/123), 364-365.
• Çankaya, M. (1968). Yeni Mülkiye Tarihi ve Mülkiyeliler. Ankara: Mars Matbaası.
• Değirmencioğlu, C. (2002). Mehmet İzzet(1891-1930) ve Ulusal Sosyal Felsefesi (1 b.). (C. Değirmencioğlu, Dü.) Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları.
• Eren, H. (1976). Mehmet İzzet. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Erişirgil, M. (1931). Zavallı İzzet Bey. Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası, VII(5), 33-34.
• Erişirgil, M. (1940). Mehmet İzzet. İstanbul: İş Mecmuası.
• Gökalp, Z. (1918). Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak. İstanbul: Yeni Mecmua.
• Gövsa, İ. A. (1946). İzzet Mehmet. İstanbul: Yedigün Neşriyat.
• İzzet, M. (1989). Makaleler (1. b.). (C. Değirmencioğlu, Dü.) Ankara: Kültür Bakanlığı yayınları.
• İzzet, M. (2018). Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat (4 b.). İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• Orhan Sadeddin. (1931). Mehmet İzzet: Kimdi ve Bize Neydi? Darülfünun Edebiyat Mecmuası, VII(5), 18-24.
• Öz, C. (1942-1943). Milliyet Nazariyeleri ve Milli Hayat(Kitap Değerlendirilmesi). Değirmen, 119-121.
• Topaloğlu, A. (2003). Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi (Cilt 28). Ankara: Türkiye Diyanet Vakfı.
• Tunç, M. (1940). Mehmet İzzet. İş Dergisi, VI(23-24), 72-75.
• Ülken, H. (1931). İzzet Bey. Darülfünun Edebiyat Fakültesi Mecmuası(VII/5), 3-8.
• Ülken, H. (1939). Türkiyede İdealizm Temayülü. İnsan Dergisi, II(12), 929-938.
• Ülken, H. (1940). Mehmet İzzet ve Bazı Tenkidi Görüşler. İş Dergisi, VI(23-24), 145-149.
• Wastermarck, E. (1909). Ursprung Und Entwickelung Der Moralbegriffe. (M. İ. aktarma, Çev.) Leipzig: Klinkhardt.
• Yusuf Şerif. (1931). Mehmet İzzet Bey'in Ölümü. Darülfünün Edebiyat Fakültesi Mecmuası, 1-2.
• Zangwill, İ. (1918). Le Principe des Nationalites. (M. İ. aktarma, Çev.) Paris: Henri Didier.