Vergilendirilebilir Gelir ve Gelir Vergisinde Üniter Yapıyı Bozan Uygulamalar

Year 2016, , 11 - 28, 08.11.2016

Zeynep Arıkan , Ahmet İnneci

https://doi.org/10.17233/se.2016.10.001

Cited By: 2

Abstract

Vergilendirilebilir gelir, vergi sistemlerinin özünü oluşturmaktadır. Vergilendirmede etkinliği sağlayabilmek açısından vergilendirilebilir gelirin kapsamının belirlenmesi, üzerinde durulması gereken önemli konulardan biridir. Vergilendirilebilir gelirin belirlenmesinde “kaynak teorisi” ve “safi artış teorisi” olmak üzere iki teori bulunmaktadır. Uygulamaya bakıldığında vergilendirilebilir gelirin belirlenmesinde ülkelerin farklı teorileri esas aldıkları görülmektedir. Gelir vergisi sistemleri ise üniter, sedüler ve bileşik gelir vergisi sistemleri şeklinde sınıflandırılmaktadır. Gelir vergisi sistemlerinde kaynak ve safi artış teorileri esas alınarak vergilendirilebilir gelir belirlenmektedir. Türkiye’de üniter gelir vergisi sistemi uygulanmakla birlikte, kimi uygulamaların sistemden sapmalara neden olduğu ve üniter yapıya ters düştüğü görülmektedir. Bu uygulamaların kapsamının aşırı derecede genişlemesi vergi sisteminin erozyona uğramasına, vergiye gönüllü uyum konusunda isteklerin azalmasına, vergi gelirlerinin düşmesine, mükellef haklarının zedelenmesine neden olmaktadır. Çalışmada gelir ve vergilendirilebilir gelir kavramları üzerinde durulmuştur. Vergilendirilebilir gelirin ideal sınırlarını belirlemek açısından üniter gelir vergisi sistemine ters düşen uygulamalara değinilerek, bunların sonuçları üzerinde durulmuş ve sistemi etkinleştirici çözüm önerileri getirilmeye çalışılmıştır.

References

• Aksoy, Ş. (1998), Kamu Maliyesi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
• Arslan, M. (2012), Türk Vergi Sistemi, Nobel Yayınevi, Ankara.
• Bayraklı, H.H. (2000), “Gelir Vergisi Kanununda Gelir Kavramı ve Sapmalar”, Mevzuat Dergisi, 3(36), Aralık, <http://www.mevzuatdergisi.com/2000/12a/02.htm>, 15.09.2015.
• Bulutoğlu, K. (1976), Türk Vergi Sistemi, Fakülteler Matbaası, İstanbul.
• Burns, L. & R. Krever (1998), “Individual Income Tax”, in: Tax Law Design and Drafting, ed. Victor Thuronyi, Volume: 2, Chapter: 14, International Monetary Fund, 1-67.
• Ecevit, Ö. (2011), “GVK Geçici Md. 67 Kapsamındaki Kazançlar İçin Uygulanan İhtiyari Beyan Müessesesi”, Yaklaşım, S. 219, eyan> 29.09.2015.
• Erginay, A. (1998), Kamu Maliyesi, Savaş Yayınları, Ankara.
• EY (2015-2016), Worldwide Personal Tax Guide, 16/$FILE/Worldwide%20Personal%20Tax%20Guide%202015-16.pdf>, 31.05.2016.
• Ferhatoğlu, E. (2003), “Gelir Teorileri Bağlamında Avrupa Birliği Ve Türkiye’deki Gelir Tanımlaması ve Sonuçları: Karşılaştırmalı Bir Analiz”, e-Akademi, S. 19, Eylül, <http://www.e-akademi.org/makaleler/eferhatoglu-1.htm>, 28.08.2015.
• Hamaakers, H. (2003), “Taxation Trends in Europe”, Asia-Pacific Tax Bulletin, 42-50.
• Kocaer, Ş. (2007), “Yıllık Beyanname İle Beyan Edilecek Gelir Unsurlarının Tespitinde Vergiye Tabi Gelir Toplamı Kavramı”, Vergi Dünyası, S. 310, Haziran, <http://www.vergidunyasi.com.tr/>, 10.10.2015.
• Nadaroğlu, H. (1996), Kamu Maliyesi Teorisi, Beta Basın Yayım Dağıtım, İstanbul.
• Ortaç, F.R. (2000), Gelir Vergisinin Üniter Yapısı, Gazi Kitabevi, Ankara.
• Öncel, M. & A. Kumrulu & N. Çağan (2012), Vergi Hukuku, Turhan Kitabevi, Ankara.
• Özbalcı, Y. (2008), Gelir Vergisi Kanunu Yorum ve Açıklamaları, Oluş Yayıncılık, Ankara.
• PKF (2013), Portugal Tax Guide 2013, <http://www.pkf.com/media/1958975/portugal%20pkf%20tax%20guide%202013.pdf>, 01.06.2016.
• Saraçoğlu, F. (2000), “Vergi Erozyonu Açısından Gelir Vergisinde Yer Alan Müesseselerin Analizi”, Gazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 2/2000, 79-96.
• Şenyüz, D. & M. Yüce. & A. Gerçek (2015), Türk Vergi Sistemi, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Tosuner, M. & Z. Arıkan (2016), Türk Vergi Sistemi, Kanyılmaz Matbaası, İzmir.
• Turhan, S. (1987), Vergi Teorisi ve Politikası, Der Yayınları, İstanbul.