Dış Finansal Liberalleşme Sonrası Türkiye'nin Dış Borç Dinamiğindeki Değişmeler: Bir Literatür Araştırması

Year 2012, Volume: 18 Issue: 18, - , 01.09.2012

Abdullah Takım

Abstract

Dış borç sorunu Türk ekonomisinin öncelikli sorunlarındandır. Türkiye’de dış finansal liberalleşmeye geçişle birlikte dış borçlar sürekli artmış, gelinen noktada sürdürülebilirliği tartışılmaya başlanmıştır. Dış finansal liberalleşme ile birlikte kamu kesiminin dış borç içerisindeki payı azalırken, özel sektör borçlarındaki artış, dış borç stokunun artmasında etkili olmaktadır. Dış borç stokunun yüksekliği ekonomiyi daha kırılgan hale getirerek sürdürülebilir borç yapısını sürdürülemez hale getirebilmektedir. Bu çalışmada, dış finansal liberalleşme sonrası Türkiye’de dış borçların gelişim seyri ve sonuçları incelenmektedir. Çalışma sonucunda, dış finansal liberalleşme sonrası Türkiye’nin dış borç stokunun sürekli yükseldiği iddiasının doğru olduğu, ancak GSYİH artışı nedeniyle borç ödeme gücünün göstergesi olarak Dış Borç/GSYİH oranının yükselmediği ortaya çıkmaktadır.

Keywords

-

References

• Ateş, G. (2002), Borç Yönetim Ofisi ve Türkiye Uygulaması Üzerine Bir Çalışma, Hazine Müsteşarlığı- Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Bal, H. (1998), Gelişme Sürecinde Dış Finansman Kullanımı ve Türkiye, Ankara: Hazine Müsteşarlığı Ekonomik Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
• Cankay, L. (1993), “Türkiye’de Dış Borçların Gelişimi”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 83, 40–47.
• Devlet Planlama Teşkilatı (1990), Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı: 1990–1994, Ankara: DPT.
• Devlet Planlama Teşkilatı (2001), Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Borçlanma, Ankara: İç ve Dış Borç Yönetimi Özel İhtisas Komisyon Raporu.
• Eichengreen, B. ve R. Hausmann (1999), “Exchange Rates and Financial Fragility”, NBER Working Papers 7418, National Bureau of Economic Research, Cambridge Mass.
• Eichengreen, B., R. Hausmann, U. Panizza (2003), The Mystery of Original Sin, <http://emlab.berkeley.edu/users/eichengr/research/osmysteryaug21-03.pdf>, 13.03.2010.
• Erkılıç, S. (2006), “Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri”, TCMB Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara.
• Evgin, Tülay (2000), “Dünden Bugüne Dış Borçlarımız”, HDTM Araştırma ve İnceleme Dizisi, No: 26.
• Furman, J. ve E.J. Stiglitz (1998), Economic Crises: Evidence and Insights From East Asia, Brookings Papers on Economic Activity, Business Source Corporate.
• Gençay, O. (2007), “Finansal Dolarizasyon ve Finansal İstikrar Arasındaki İlişki: Türkiye Değerlendirmesi”, TCMB Uzmanlık Yeterlik Tezi, Şubat, Ankara.
• Gürdal, T. ve F. Yardımcıoğlu (2005), “Türkiye’de Faizdışı Fazlanın Gelişimi ve Ekonomik Etkileri Açısından Değerlendirilmesi”, Sayıştay Dergisi, 58, 21–39.
• Hausmann, R. ve U. Panizza (2003), “The Determinants of Original Sin: An empirical Investigation”, Journal of International Money and Finance, 200, 957–90.
• İTO (1989), Kamu İç Borçlanmasının Kamu Dışı Kesimler için Kullanılabilir Kaynaklar Üzerindeki Etkisi, İstanbul Ticaret Odası Yayını, İstanbul.
• Hazine Müsteşarlığı (2009), Hazine İstatistik Yıllığı.
• Hazine Müsteşarlığı (2011), Kamu Borç Yönetimi Raporları ve Borç İstatistikleri.
• Hazine Müsteşarlığı (2011), Borç Göstergeleri, <http://www.hazine.gov.tr/irj/go/km/docs/documents/Hazine%20Web/%C4%B0statistikler/Borc_Gostergeleri_Sunumu/borc_gostergeleri.pdf >, 05.05.2011.
• Karagöl, E.T. (2010), Geçmişten Günümüze Türkiye’de Dış Borçlar, Seta Analiz- Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 26.
• Karluk S.R. (2002), Türkiye Ekonomisi, Tarihsel Gelişim Yapısal ve Sosyal Değişim, 7. Baskı, Beta Yayınları, İstanbul.
• Koçak, A. (2009), “Küresel Dönemde Türkiye’nin Borç Yapısındaki Dönüşüm”, Maliye Dergisi, 157, 65–84.
• Obstfeld, M. (1998), “The Global Capital Market:Benefactor or Menace?”, National Bureau of Economic Research Working Paper No:6559, <http://www.nber.org/papers/w6559>, 02.04.2011.
• Oskay, C. (2010), “Türkiye’de Dış Borçlar ve Avrupa Borç Krizinin Olası Yansıması Üzerine Bir Değerlendirme”, Bütçe Dünyası Dergisi, 34(2), 58–75.
• Özmen, E. ve C. Yalçın (2007), Küresel Finansal Riskler Karşısında Türkiye’de Reel Sektör Finansal Yapısı ve Borç Dolarizasyonu, TCMB Araştırma ve Para Politikası Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Kepenek, Y. ve N. Yentürk (2005), Türkiye Ekonomisi, 19.Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul.
• McKinnon, R.I. (1973), Money and Capital in Economic Development, Washington, DC: The Brookings Institution.
• Parasız, İ. (2002), Enflasyon, Kriz, Ayarlamalar, Ezgi Kitabevi, Bursa.
• Rodrik, D & A. Velasco (1999). “Short Term Capital Flows”, NBER Working Paper Series, 7364, National Bureau of Economic.
• Takım, A. (2008), “Yabancı Sermaye Hareketlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri, Türkiye Üzerine Bir Uygulama: 1992–2006”, Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Erzurum.
• Takım, A. (2011), “Cumhuriyetten Günümüze Türkiye’de Uygulanan Kambiyo Rejimi”, Ekev Akademi Dergisi, 15(46), 339–356.
• Tezel, Y.S. (2002), Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923–1950), Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 5. Baskı, İstanbul.
• TCMB (2001), “Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler ve Para Politikası”, Yıllık Rapor, <http://www.tcmb.gov.tr/research/yillik/01turkce/bolum_II2001.pdf>, 14.03.2011.
• TCMB (2003), “Türkiye Ekonomisindeki Gelişmeler”, Yıllık Rapor, <http://www.tcmb.gov.tr/research/yillik/03turkce/yraporxyeni.html>, 09.02.2011.
• TCMB (2002), Küreselleşmenin Türkiye Ekonomisine Etkileri, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/kitaplar/kuresel.pdf>, 23.01.2011.
• TCMB (2006), Finansal İstikrar Raporu-Aralık 2006, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/finist3.php>, 15.02.2011.
• TCMB (2007), Finansal İstikrar Raporu-Kasım 2007, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/finist5.php>, 05.03.2011.
• TCMB, (2006), Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Bilançosu, Açıklamalar, Rasyolar ve Para Politikası Yansımaları, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/kitaplar/tcmbbilancokitabi.pdf>, 10.02.0211.
• TCMB, Terimler Sözlüğü, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/gen_sek/sozluk.htm#sterilizasyon/>, 25.04.2011.
• TCMB (2010), Finansal İstikrar Raporu, Mayıs, <http://www.tcmb.gov.tr/yeni/evds/yayin/finist/finist10.php>, 12.03.2011.
• Sarı, M. (2004), “Dış Borç Yönetimi ve Türkiye Uygulamaları”, TCMB Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara.
• Sönmez, S. (2008), “Türkiye’de Devlet İç Borçlanmasının İşlevi ve Gelişimi”, Çeşitli Yönleriyle Cumhuriyetin 85. Yılında Türkiye Ekonomisi, Editör: Gülen Elmas Arslan, 255–280.
• Sönmez, S. (2003), Türk İktisat Politikalarındaki Çıpa: Dış Borçlanma, İktisat Üzerine Yazılar II, İktisadi Kalkınma Kriz ve İstikrar, İletişim Yayınları, 2.Baskı, İstanbul.
• Uygur, E. (2001), “Enflasyon, Para ve Mali Baskı: İktisat Politikasında Geri Kalmışlık”, İktisat, İşletme Finans Dergisi, Yıl: 16(189), 7–23.
• Yalçın, E. (2005), “İktisadi Büyüme ve Dış Krediler: Ampirik Bir Çalışma”, TCMB Uzmanlık Yeterlik Tezi, Ankara.
• Yentürk, N. (2003), Finansal Sermaye Akımlarının Yatırımlar Üzerindeki Etkileri, Körlerin Yürüyüşü, Türkiye Ekonomisi ve 1990 Sonrası Krizler, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Yentürk, N. (1997), “Finansal Serbestlik ve Makroekonomik Dengeler Üzerindeki Etkileri”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt: 8, Sayı: 2, Kış, 131–156.
• Yeldan, E. (2004), Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Yüksel, N. (1990), “Türkiye’de Konsolidasyon (Tahkim Kanunları)”, Devlet Bütçe Uzmanlığı Araştırma Raporu, Maliye ve Gümrük Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü, Ankara.