Yatırımcı Duyarlılığının BIST Pay Piyasasına Etkisi

Year 2021, Volume 29, Issue 50, 387 - 412, 31.10.2021

Duygu ALTUNTAŞ Ersan ERSOY

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2021.04.18

Abstract

Bu çalışmanın amacı, yatırımcı duyarlılığını temsilen kullanılan TCMB Tüketici Güven Endeksi, Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi ve VIX Endeksi ile BIST 100 Endeksi arasındaki ilişkinin araştırılmasıdır. Çalışma Ocak 2007-Ağustos 2020 dönemini kapsamaktadır ve aylık veriler kullanılmıştır. BIST 100 Endeksi ile Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi ve VIX Endeksi arasında eşbütünleşme ilişkisi tespit edilmiştir. BIST 100 Endeksi ile TCMB Tüketici Güven Endeksi arasında ise eşbütünleşme ilişkisi bulunamamıştır. Yapılan nedensellik analizlerine göre, BIST 100 Endeksinden her iki tüketici güven endeksine doğru tek yönlü nedensellik, VIX Endeksinden ise BIST 100 Endeksine doğru yine tek yönlü nedensellik ilişkisi bulunmaktadır.

Keywords

Yatırımcı Duyarlılığı, Davranışsal Finans, Tüketici Güven Endeksi, VIX Endeksi

The Effect of Investor Sentiment on the BIST Stock Index

Abstract

This study investigates the relationship between the CBRT Consumer Confidence Index, Bloomberg HT Consumer Confidence Index, and the VIX Index, which represent investor sentiment, and the BIST 100 Index. This study covers the period January 2007-August 2020, and monthly data are used. Cointegration tests results’ show a cointegration relationship between the BIST 100 Index and the Bloomberg HT Consumer Confidence Index and VIX Index. However, a cointegration between BIST 100 Index and CBRT Consumer Confidence Index has not been determined. According to the causality analysis, there is one-way causality from the BIST 100 Index to consumer confidence indices and one-way causality from the VIX Index to the BIST 100 Index.

Keywords

Investor Sentiment, Behavioural Finance, Consumer Confidence Index, VIX Index

References

• Akdağ, S. (2019), “VIX Korku Endeksinin Finansal Göstergeler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(1), 235-256.
• Baker, M. & J. Wurgler (2007), “Investor Sentiment in the Stock Market”, Journal of Economic Perspectives, 21(2), 129-151.
• Baker, M. & J.C. Stein (2004), “Market Liquidity as a Sentiment Indicator”, Journal of Financial Markets, 7(3), 271-299.
• Başarır, Ç. (2018), “Korku Endeksi (VIX) ile BİST 100 Arasındaki İlişki: Frekans Alanı Nedensellik Analizi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 19(2), 177-191.
• Baştürk, M.F. (2019), “Tüketici Güven Endeksi ile Hisse Senedi Piyasası Arasındaki İlişki: Türkiye Örneği”, Maliye Dergisi, 177, 145-159
• Bloomberg HT (2019), Bloomberg HT Tüketici Güven Endeksi Hesaplama Methodu, <https://www.bloomberght.com/bloomberg-ht-guven-endeksi-hesaplama-methodu-2224483>, 20.11.2020.
• Bremmer, D. (2008), “Consumer Confidence and Stock Prices”, Paper presented at the 72nd Annual Meeting of the Midwest Economics Association, Hyatt Regency, Chicago, Illinois.
• Brown G.W. & M.T. Cliff (2004), “Investor Sentiment and the Near-Term Stock Market”, Journal of Empirical Finance, 11, 1-27.
• Cagli, E.C. (2019), “The Causality Between Consumer Confidence Index and Stock Returns: Evidence from Recursive Evolving Granger Causality Test”, Applied Economics and Finance, 14(Special Issue), 164-172.
• Cagli, E.C. et al. (2020), “The Causal Linkages between Investor Sentiment and Excess Returns on Borsa Istanbul”, Borsa İstanbul Review, 20(3), 214-223.
• Canbaş, S. & S.Y. Kandır (2007), “Yatırımcı Duyarlılığının İMKB Sektör Getirileri Üzerindeki Etkisi”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 219-248.
• Canöz, İ. (2018), “Borsa İstanbul 100 Endeksi ile Tüketici Güven Endeksleri Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Fiscaoeconomia, 2(1), 136-153.
• Christ, K.P. & D.S. Bremmer (2003), “The Relationship between Consumer Sentiment and Stock Prices”, Paper presented at the 78th Annual Conference of the Western Economics Association International, 15 July 2003, Denver-ABD.
• De Long J.B. et al. (1990), “Noise Trader Risk in Financial Markets”, Journal of Political Economy, 98(4), 703-738.
• Elton, E.J. et al. (1998), “Do Investor Care about Sentiment?”, The Journal of Business, 71(4), 477-500.
• Eyüboğlu, S. & K. Eyüboğlu (2018), “Tüketici Güven Endeksi ile Borsa İstanbul Sektör Endeksleri Arasındaki İlişkinin Araştırılması”, DEÜ İİBF Dergisi, 33(1), 235-259.
• Fama E.F. (1970), “Efficient Capital Markets: A Review of Theory and Empirical Work”, Journal of Finance, 25(2), 413-416.
• Fisher, K.L. & M. Statman (2000), “Investor Sentiment and Stock Returns”, Financial Analyst Journal, 56(2), 16-23.
• Giot, P. (2005), “Relationships Between Implied Volatility Indexes and Stock Index Returns”, The Journal of Portfolio Management, 31(3), 92-100.
• Görmüş, Ş. & S. Güneş (2010), “Consumer Confidence, Stock Prices and Exchange Rates: The Case of Turkey”, Applied Econometrics and International Development, 10(2), 103-114.
• Hacıhasanoğlu, E. & U. Soytaş (2009), “Global Risk Algısının Gelişmekte Olan Piyasalara Etkisi: Türkiye Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(5), 39-50.
• Hsu, C.-C. et al. (2011), “Consumer Confidence and Stock Markets: The Panel Causality Evidence”, International Journal of Economics and Finance, 3(6), 91-98.
• Jansen, W. J. & N.J. Nahuis (2003), “The Stock Market and Consumer Confidence: European Evidence”, Economics Letters, 79(1), 89-98.
• Johansen, S. & K. Juselius (1990), “Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration-with Application to the Demand for Money”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
• Kahneman, D. & A. Tvertsky (1979), “Prospect Theory: An Analysis of Decision under Risk”, Econometrica, 47(2), 263-292.
• Kale, S. & M. Akkaya (2016), “The Relation between Confidence Climate and Stock Returns: The Case of Turkey”, Procedia Economics and Finance, 38, 150-162.
• Kandır, S.Y. (2006), “Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: İMKB Mali Sektör Hisse Senetleri Üzerine Bir Uygulama”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(2), 217-230.
• Kaya, A. & A. Çoşkun (2015), “VIX Endeksi Menkul Kıymet Piyasalarının Bir Nedeni midir? Borsa İstanbul Örneği”, Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 16(1), 175-186.
• Kaya, E. (2015), “Borsa İstanbul (BIST) 100 Endeksi ile Zımni Volatilite (VIX) Endeksi Arasındaki Eş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik”, KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 17(28), 1-6.
• Kaya, E. (2018), “Yatırımcı Duyarlılığı ve Hisse Senedi Getirileri”, Finans & Politik ve Ekonomik Yorumlar Dergisi, 645, 91-112.
• Korkmaz, T. & E.İ. Çevik (2009), “Reel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi Arasındaki Dinamik Nedensellik İlişkisi”, İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 38(1), 24-37.
• Koy A. & M. Akkaya (2017), “The Role of Consumer Confidence as a Leading Indicator on Stock Returns: A Markov Switching Approach”, Annals of “Dunarea de Jos” University of Galati: Fascicle I. Economics and Applied Informatics, 23(1), 36-47.
• Köse, A.K. & M. Akkaya (2016), “Beklenti ve Güven Anketlerinin Finansal Piyasalara Etkisi: BIST 100 Üzerine Bir Uygulama”, Bankacılar Dergisi, 99, 3-15.
• Kuzu, S. (2019), “Volatilite Endeksi (VIX) ile BIST 100 Arasındaki Johansen Eş-Bütünleşme ve Frekans Alanı Nedensellik Analizi”, Turkish Studies, 14(1), 479-493.
• Lee, C.M.C. et al. (1991), “Investor Sentiment and the Closed-End Fund Puzzle”, Journal of Finance, 46(1), 75-109.
• Lee, Y.W. & Z. Song (2003), “When Do Value Stocks Outperform Growth Stocks? Investor Sentiment and Equity Style Rotation Strategies”, SSRN Working Paper.
• Müldür, G.T. (2018), “Geleneksel ve Davranışsal Finans: Tarihsel ve Kavramsal Çerçeve”, Adana Alparslan Türkeş Bilim ve Teknoloji Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 2(1), 37-45.
• Neal, R. & S.M. Wheatley (1998), “Do measures of Investor Sentiment Predict Returns?”, The Journal of Financial and Quantitative Analysis, 33(4), 523-547.
• Olgaç, S. & F. Temizel (2008), “Yatırımcı Duyarlılığı Hisse Senedi Getirileri İlişkisi: Türkiye Örneği”, TİSK Akademi, 3(6), 224-239.
• Otoo, M.W. (1999), “Consumer Sentiment and the Stock Market”, Board of Governors of the Federal Reserve System (U.S.) Finance and Economics Discussion Series, No. 1999-60.
• Öner, H. vd. (2018), “Volatilite Endeksi (VIX) ile Gelişmekte Olan Ülke Hisse Senedi Piyasası Endeksleri Arasındaki Engel-Granger Eş-Bütünleşme ve Granger Nedensellik Analizi”, Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 10(18), 110-124.
• Pesaran, M.H. et al. (2001), “Bound Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289-326.
• Sakarya, Ş. & H.T. Akkuş (2018), “BİST-100 ve BİST Sektör Endeksleri ile VIX Endeksi Arasındaki İlişkinin Analizi”, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(40), 351-373.
• Sarı, S.S. (2019), “Borsa İstanbul Hisse Senedi Getirilerinin Yatırımcı Duyarlılığı Aracılığıyla Tahmin Edilmesi”, Doktora Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sarıtaş, H. & E.H. Nazlıoğlu (2019), “Korku Endeksi, Hisse Senedi Piyasası ve Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye İçin Ampirik Bir Analiz”, Ömer Halisdemir Üniversitesi İİBF Dergisi, 12(4), 542-551.
• Schmeling, M. (2009), “Investor Sentiment and Stock Returns: Some International Evidence”, Journal of Empirical Finance, 16(3), 394-408.
• Shleifer, A. (2004), Inefficient Markets -An Introduction to Behavioral Finance, New York: Oxford University Press.
• Smales, L.A. (2017), “The Importance of Fear: Investor Sentiment and Stock Market Return”, Applied Economics, 49(34), 3395-3421.
• Spyrou, S. (2012), “Sentiment Changes, Stock Returns and Volatility: Evidence from NYSE, AMEX and NASDAQ Stocks”, Applied Financial Economics, 22(19), 1631-1646.
• Şit, A. vd. (2019), “VIX Endeksi ve Borsa Etkileşimi: BIST 100’de Bir Uygulama”, içinde: J.S. Oran & M.U. Polat (ed.), 23. Uluslararası Finans Sempozyumu Bildiriler Kitabı, İstanbul: Marmara Üniversitesi Yayınevi, 766-773.
• Tekin, B. & S. Cengiz (2018), “Pay Senedi Piyasası ile Tüketici Güven Endeksi Arasındaki Nedensellik ve Eşbütünleşme İlişkileri: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(29), 3837-3847.
• Topuz, Y.V. (2011), “Tüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği”, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(1), 53-65.
• TUİK (2020), Tüketici Güven Endeksinde Yapılan Ana Revizyona İlişkin Metodolojik Doküman, <https://www.tuik.gov.tr/indir/revizyon/tge_metod_tr.pdf>, 20.11.2020.
• Wang, Y.-H. et al. (2006), “The Relationship between Sentiment, returns and Volatility”, International Journal of Forecasting, 22, 109-123.
• Whaley, R.E. (2009), “Understanding the VIX”, Journal of Portfolio Management, 35(3), 98-105.
• Yang, Y. & T. Hasuike (2017), “Construction of Investor Sentiment Index in the Chinese Stock Market”, Paper presented at the 6th IIAI International Congress on Advanced Applied Informatics, 9-13 July 2017, Hamamatsu, Japan.