Türk Cumhuriyetlerinde İşsizlik Histerisi Hipotezinin Geçerliliği: Lee ve Tieslau (2019) İki Kırılmalı Panel Birim Kök Testi

Year 2025, Volume: 33 Issue: 65, 295 - 314, 17.07.2025

İdris Yağmur

https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2025.03.14

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 1991-2023 dönemini kapsayan yıllık veriler ile Türk Cumhuriyetlerinde (Azerbaycan, Özbekistan, Türkiye, Türkmenistan, Kırgızistan ve Kazakistan) işsizlik histerisi hipotezinin geçerliliğini test etmektir. Bu amaçla çalışmanın analiz kısmında yöntem olarak Lee ve Tieslau (2019) iki kırılmalı panel birim kök testi kullanılmıştır. Çalışmada altı (6) ülkenin; genel, kadın, erkek, genç, genç kadın ve genç erkek işsizlik oranları ayrı ayrı analiz edilmiştir. Lee ve Tieslau (2019) işsizlik oranları panel birim kök sonuçları analiz edildiğinde; Azerbaycan, Özbekistan, Türkiye, Türkmenistan, Kırgızistan ve Kazakistan ülkeleri için hesaplanan LM istatistik sonuçlarına göre, ülkelerin tamamında histeri etkisinin olmadığı görülmektedir. Dolayısıyla ilgili dönemde Türk Cumhuriyetlerinde işsizlik histerisi hipotezi geçerli değildir.

Keywords

İşsizlik Histerisi Hipotezi , Türk Cumhuriyetleri , Lee ve Tieslau (2019) İki Kırılmalı Panel Birim Kök Testi

Validity of the Unemployment Hysteresis Hypothesis in the Turkic Republics: Lee and Tieslau (2019) Panel Unit Root Test with Two Breaks

Abstract

This study aims to test the validity of the unemployment hysteresis hypothesis in the Turkic Republics (Azerbaijan, Uzbekistan, Türkiye, Turkmenistan, Kyrgyzstan and Kazakhstan) with annual data covering the period 1991-2023. For this purpose, Lee and Tieslau's (2019) two-break panel unit root test was used as a method in the analysis part of the study. In the study, general, female, male, youth, young female and young male unemployment rates of six (6) countries were analysed separately. When the panel unit root results of Lee and Tieslau (2019) unemployment rates are analysed, according to the LM statistic results calculated for Azerbaijan, Uzbekistan, Türkiye, Turkmenistan, Kyrgyzstan and Kazakhstan, it is seen that there is no hysteresis effect in all countries. Therefore, the unemployment hysteresis hypothesis does not apply to the Turkic Republics during the relevant period.

Keywords

Unemployment Hysteresis Hypothesis , Turkish Republics , Lee and Tieslau (2019) Panel Unit Root Test with Two Breaks

References

• Akcan, A.T. (2019), “Türk Cumhuriyetlerinde İşsizlik Histerisi: Panel Veri Analizi”, Turkish Studies - Economics, Finance, Politics, 14(3), 623-637.
• Akkuş, Ö. & S.G. Topuz (2019), “İşsizlik Histerisinin Geçerliliği: Gelişmekte Olan En Kırılgan Beşli”, Sosyoekonomi, 27(39), 69-80.
• Alkaya, A. & P. Işık (2022), “Temel Makroekonomik Faktörler ve Nüfusun İşsizliğe Etkileri: OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi”, Sosyoekonomi, 30(54), 497-539.
• Amsler, C. & J. Lee (1995), “An LM Test for a Unit Root in the Presence of a Structural Change”, Econometric Theory, 11(2), 359-368.
• Arık, B. (2023), “Türkiye ve Yunanistan’da Cinsiyete Göre İşsizlik Histerisi: 1988-2021 Yılları Arası Karşılaştırmalı Fourier Analiz”, Bitlis Eren Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1(2), 67-81.
• Atabey, A.Ö. & M. Karakuş (2023), “BRICS-T Ülkelerine Yönelik İşgücü Piyasalarında Histeri Etkisi: Güncel Yaklaşımlarla Zaman Serisi ve Panel Veri Analizleri”, JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 8(2), 67-82.
• Atabey, A.Ö. (2023), “E7 Ülkelerinde İşsizlik Histerisi: Doğrusal, Doğrusal Olmayan ve Fourier Birim Kök Testlerinden Kanıtlar”, Paradigma: İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 12(Özel Sayı), 27-41.
• Ataklı-Yavuz, R. et al. (2024), “Unemployment Hysteresis by Gender and Youth in the EU: Evidence from New Factor PANIC Unit Root Tests with Breaks”, International Journal of Manpower, 46(3), 446-471.
• Atamer, M.A. et al. (2023), “Türkiye Ekonomisinde İşsizlik Histerisi Hipotezinin Geçerliliğinin Analizi: 1988-2020 Dönemi”, Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 8(2), 283-304.
• Atgür, M. (2021), “Türkiye’de Doğal İşsizlik Oranı Hipotezinin Geçersizliği ve İşsizlikte Histerisis Hipotezinin Geçerliliği (1988-2018)”, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(5), 1467-1481.
• Awolaja, O.G. et al. (2021), “Unemployment Hysteresis in Middle East and North Africa Countries: Panel SUR-Based Unit Root Test with a Fourier Function”, Middle East Development Journal, 13(2), 318-334.
• Aysu, A. & G. Dökmen (2011), “An Investigation on the Relationship between Government Size and Unemployment Rate: Evidence from OECD Countries”, Sosyoekonomi, 16(16), 179-190.
• Azazi, H. (2022), “Türkiye’de Cinsiyete Dayalı İşsizlik Histerisinin Analizi”, Business & Management Studies: An International Journal, 10(3), 858-865.
• Bakas, D. & Y. Makhlouf (2020), “Can the Insider-Outsider Theory Explain Unemployment Hysteresis in OECD Countries?”, Oxford Economic Papers, 72(1), 149-163.
• Baştav, L. (2019), “Empirical Evidence on the US Labour Market Hysteresis: New Keynesian Wage Phillips Curve (1990-2014)”, Sosyoekonomi, 27(40), 31-53.
• Belke, M. (2020), “Genç ve Kadın İşsizliğinde Histeri ve Doğal Oran Hipotezlerinin Test Edilmesi: Avrupa Birliği Ülkeleri İçin Fourier Panel Birim Kök Testlerinden Kanıtlar”, Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 11(Ek), 56-73.
• Blanchard, O.J. & L.H. Summers (1986), “Hysteresis and the European Unemployment Problem”, NBER Macroeconomics Annual, 1, 15-90.
• Bozgeyi̇k, Y. (2020), “İşsizlik Histerisinin Geçerliliğin Sınanması: E7 Ülkelerine İlişkin Ampirik Bir Çalışma”, OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 15(26), 4316-4333.
• Caporale, G.M. et al. (2022), “Unemployment Persistence in Europe: Evidence from the 27 EU Countries”, Heliyon, 8(2), 1-7.
• Carrion-i-Silvestre, J.L. & L. Surdeanu (2013), “Panel GLS Unit Root Tests and Common Factors”, Mimeo, Department of Econometrics, Statistics and Spanish Economy, University of Barcelona.
• Carrion-i-Silvestre, J.L. et al. (2009), “GLS-Based Unit Root Tests with Multiple Structural Breaks under Both the Null and the Alternative Hypotheses”, Econometric Theory, 25(6), 1754-1792.
• Cheng, K.M. (2022), “Doubts on Natural Rate of Unemployment: Evidence and Policy Implications”, The Quarterly Review of Economics and Finance, 86, 230-239.
• Cuestas, J.C. & L. Gil-Alana (2024), “Unemployment Hysteresis by Sex and Education Attainment in the EU”, Journal of the Knowledge Economy, 15(1), 801-827.
• Dadam, V. & N. Viegi (2024), “Investigating Unemployment Hysteresis in South Africa”, South African Journal of Economics, 92, 1-23.
• Daştan, M. (2024), “Türkiye’de Yaş ve Cinsiyete Göre Ayrıştırılmış İşsizlik Oranlarında Histeri Etkisinin Test Edilmesi: Yeni Nesil Otoregresif Sinir Ağları Birim Kök Testinden Kanıtlar”, Akdeniz İİBF Dergisi, 24(1), 27-38.
• Doğaner, A. (2022), “Avrupa Birliği Ülkelerinde İşsizlik Histerisi Hipotezinin Doğrusal ve Doğrusal Olmayan Birim Kök Testleriyle Tespiti: 1991-2020 Dönemi”, İstanbul İktisat Dergisi, 72(2), 753-785.
• Ergül, M. (2024), “Türkiye’de Cinsiyete Göre İşsizlik Histerisinin Geleneksel ve Fourier Testlerle Analizi”, Bulletin of Economic Theory and Analysis, 9(1), 329-346.
• Eryer, A. & T. Konuk (2023), “İşsizlik Histerisi Hipotezinin Geçerliliği: G8 Ülkeleri İçin Ekonometrik Bir Uygulama”, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 30-39.
• Friedman, M. (1968), “The Role of Monetary Policy”, The American Economic Review, 58(1), 1-17.
• Harvey, D.I. & S.J. Leybourne (2007), “Testing for Time Series Linearity”, The Econometrics Journal, 10(1), 149-165.
• Harvey, D.I. & T.C. Mills (2002), “Unit Roots and Double Smooth Transitions”, Journal of Applied Statistics, 20(5), 675-683.
• Harvey, D.I. et al. (2008), “A Powerful Test for Linearity When the Order of Integration Is Unknown”, Studies in Nonlinear Dynamics & Econometrics, 12(3), 1-24.
• Hepsağ, A. (2021), “A Unit Root Test Based on Smooth Transitions and Nonlinear Adjustment”, Communications in Statistics-Simulation and Computation, 50(3), 625-632.
• Im, K-S. et al. (2005), “Panel LM Unit‐root Tests with Level Shifts”, Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 67(3), 393-419.
• Kapar, R. (2005), “Aktif İşgücü Piyasası Politikaları”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, 55(1), 341-371.
• Karabıyık, E.D. (2021), “Orta ve Doğu Avrupa Ülkeleri Ülkelerinde İşsizlik Histerisi İçin Ampirik Bir Analizi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 17(3), 800-813.
• Karataş, A.R. (2024), “Türkiye’de Farklı Boyutlarıyla İşsizlik Histerisinin Geleneksel ve Fourier Testlerle Analizi”, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), 453-473.
• Komşu, M.S. & U.C. Komşu (2021), “İşsizlik Histerisi: BRICS-T Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme”, Osmaniye Korkut Ata Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(2), 74-85.
• Konat, G. & M.F. Coşkun (2022), “Testing Unemployment Hysteresis with Multi-Factor Panel Unit Root: Evidence from OECD Countries”, Economy of Regions, 18(3), 742-754.
• Kruse, R. (2011), “A New Unit Root Test Against ESTAR Based on a Class of Modified Statistics”, Stat Papers, 52, 71-85.
• Lee, J. & M. Tieslau (2019), “Panel LM Unit Root Tests with Level and Trend Shifts”, Economic Modelling, 80, 1-10.
• Lee, J. & M.C. Strazicich (2003), “Minimum Lagrange Multiplier Unit Root Test with Two Structural Breaks”, The Review of Economics and Statistics, 85(4), 1082-1089.
• Leybourne, S. et al. (1998), “Unit Roots and Smooth Transitions”, Journal of Time Series Analysis, 19(1), 83-97.
• Mi̇ke, F. & A.E. Alper (2020), “Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkeler İçin İşsizlik Histerisinin İncelenmesi: Fourier ADF Test Bulguları”, Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(1), 1-14.
• Nazlıoğlu, Ş. et al. (2023), “Smooth Structural Changes and Common Factors in Nonstationary Panel Data: An Analysis of Healthcare Expenditures”, Econometric Reviews, 42(1), 78-97.
• Önal, M. (2021), “Cinsiyete Göre Türkiye’de İşsizlik Histerisi”, Biga İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 29-41.
• Papell, D.H. et al. (2000), “The Structure of Unemployment”, The Review of Economics and Statistics, 82(2), 309-315.
• Park, J.Y. & J. Sung (1994), “Testing for Unit Roots in Models with Structural Change”, Econometric Theory, 10(5), 917-936.
• Pata, U.K. (2020), “OECD Ülkelerinde İşsizlik Histerisinin Ampirik Bir Analizi: Fourier Panel Durağanlık Testi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 10(1), 125-144.
• Perron, P. (1989), “The Great Crash, the Oil Price Shock, and the Unit Root Hypothesis”, Econometrica, 57(6), 1361-1401.
• Pesaran, M.H. et al. (2013), “Panel Unit Root Tests in the Presence of a Multifactor Error Structure”, Journal of Econometrics, 175(2), 94-115.
• Phelps, E.S. (1967), “Phillips Curves, Expectations of Inflation and Optimal Unemployment over Time”, Economica, 34(135), 254-281.
• Saraç, Ö. et al. (2023), “Türkiye Cumhuriyeti Vatandaşlarının Bağımsız Türk Dünyası Devletlerini Turizm Destinasyonu Olarak Algılama Düzeyleri”, Sosyoekonomi, 31(58), 365-385.
• Sigeze, Ç. et al. (2019), “AB Ülkelerinde ve Türkiye’de İşsizlik Histerisinin Fourier-KPSS Birim Kök Testi ile İncelenmesi”, İzmir İktisat Dergisi, 34(1), 15-24.
• Solarin, S.A. & C. Stewart (2021), “Is the Reports-Based Measure of Uncertainty Stationary? Evidence from a New Panel Residual Augmented Least Squares Unit Root Test”, The Singapore Economic Review, 1-35, https://doi.org/10.1142/S0217590821500727.
• Sollis, R. (2009), “A Simple Unit Root Test Against Asymmetric STAR Nonlinearity with an Application to Real Exchange Rates in Nordic Countries”, Economic Modelling, 26(1), 118-125.
• Songur, M. (2020), “OECD Ülkelerinde İşsizlik Histerisi: Fourier Panel KPSS Testinden Yeni Kanıtlar”, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 51-63.
• Tam, P.S. (2006), “Breaking Trend Panel Unit Root Tests”, Computing in Economics and Finance, Society for Computational Economics, No. 341.
• Tokatlıoğlu, İ. et al. (2014), “AB Ülkeleri ve Türkiye İşgücü Piyasasında Histeri Etkisi: RATCHET Modeli Analizi”, Sosyoekonomi, 22(22), 297-320.
• Torun, M. et al. (2023), “Testing the Validity of Unemployment Hysteresis in Turkic Republics by Panel Unit Root Test Analysis”, Economic Insights - Trends and Challenges, 12(2), 61-72.
• Türkmen, S. & S. Özbek (2022), “Is Unemployment Hysteresis Valid in BRICS-T Countries? Evidence from Panel Fourier LM Approach”, Social Sciences Studies Journal (SSSJournal), 7(78), 542-549.
• Uğur, B. & D. Atılgan (2021), “BRICS-T Ülkeleri İçin İşsizlik Histerisi Mi, Yoksa Doğal Oran Hipotezi Mi Geçerlidir?”, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(2), 311-325.
• Üçler, Y.T. (2022), “Türkiye’de İşsizlik Histerisi Üzerine Bir Araştırma (2005-2022)”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 25(1), 216-225.
• World Bank (2024), World Development Indicators, <https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators#>, 23.08.2024.
• Yıldız, G.A. (2021), “N-11 Ülkelerinde İşsizlik Histerisi Geçerli Mi?”, in: İktisadi ve İdari Bilimler Alanında Uluslararası Araştırmalar II (215-229), Eğitim Yayınevi.
• Yılmaz, M. (2023), “An Econometric Study on the Validity of the Unemployment Hysteresis Hypothesis in EU-15 and EU-28”, OPUS Journal of Society Research, 20(Human Behavior and Social Institutions), 842-851.