Tehlikeli Oyunlar'a Biçimci Yaklaşım

Year 2016, Volume: 1 Issue: 1, 6 - 24, 30.06.2016

Birsel Sağıroğlu

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.283088

Abstract

Oğuz Atay’ın
(1934-1977) önemli eserlerinden biri olan Tehlikeli
Oyunlar 1973 yılında yazılır. Yazıldığı dönemle ilgili çeşitli ipuçları
barındıran eser, oyun içinde oyun tekniği, iç içe geçmiş zaman anlayışıyla ve
de anlatı katmanlarındaki çeşitliliğiyle göze çarpar. Eserde okuyucuya farklı
oyunlar oynayan anlatıcı, büyük bir karmaşa yaratır. Roman dört ana bölümden ve
on sekiz alt bölümden oluşur. Bu parçalı yapı “örnek okur”un işbirliğiyle
çözümlenebilecek tekinsiz bir atmosferi destekler. Bu çalışmada, Umberto
Eco’nun metnin iç dinamiklerini esas alan sanat anlayışının izleri sürülecek ve
Tehlikeli Oyunlar’da yer alan bazı
bölümler -eklektik bir anlayışla- çalışmanın amacına uygun olarak
çözümlenecektir. Roman,  “zaman”, “okur”
düzleminde yarattığı şizoid teknik bakımından ele alınacak ve romanda
“yorumlayıcı işbirliği” ile “inançsızlığın askıya alınması” kavramlarının
izleri sürülecektir. 

Keywords

Umberto Eco, söylem zamanı, örnek okur, yorumlayıcı işbirliği, inançsızlığın askıya alınması

A Formalist Approach to "Tehlikeli Oyunlar"

Abstract

Tehlikeli Oyunlar which is one of the most important novels of Oguz
Atay was written in 1973. The novel that has various clues about the period it
was written comes into prominence with the technique of game within the game,
intertwined time comprehension and the diversity in narration layers. The
narrator of the text prepares different language games for readers and by doing
this s/he enhances vagueness and complexity of the text. The novel consists of
four main parts and eighteen subparts. This partial structure supports an
uncanny atmosphere that can be analyzed with cooperation of “representative
reader”. In this study, Umberto Eco’s sense of art that is based on the
internal dynamics of text is going to be searched and some parts in Tehlikeli Oyunlar are going to be analyzed
with an eclectically understanding in line with the aim of the study. The novel
is going to be handled in terms of the schizoid technique created in time and
reader plane and the concepts of “interpretative cooperation”
and “the suspension of disbelief” are going to be scrutinized.

Keywords

Umberto Eco, discourse time, representative reader, interpretative cooperation, the suspension of disbelief

References

• Atay, Oğuz (2011). Tehlikeli Oyunlar (25. basım). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Barthes, Roland (2013). Dilin Çalışma Sesi. Çev. Ayşe Ece ve diğerleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Barthes, Roland (2012). Eleştirel Denemeler. Çev. Esra Özdoğan. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Ecevit, Yıldız (2007). “Ben Buradayım...” Oğuz Atay'ın Biyografik ve Kurmaca Dünyası. (3. basım). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Eco, Umberto (2015). Anlatı Ormanlarında Altı Gezinti. Çev. Kemal Atay. 8. b., İstanbul: Can Yayınları.
• Genette, Gerard (2011). Anlatının Söylemi: Yöntem Hakkında Bir Deneme. Çev. Ferit Burak Aydar. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Şahin, Yunus (2014). “Varoluş ve Bireyselleşme Bağlamında Oğuz Atay’ın Eserlerinin İncelenmesi”. Yayımlanmamış doktora tezi. İstanbul: Fatih Üniversitesi.
• Şenocak, Ahmet Erdem (2011). “Girard’ın Roman Kuramı Işığında Bir Oğuz Atay Uyarlaması: Tehlikeli Oyunlar”. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.