Erendiz Atasü's "There are also Women" Story a Feminist Approach to

Year 2024, Volume: 9 Issue: 2, 784 - 796, 29.08.2024

Esra Aksöyek

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1486532

Abstract

ERENDİZ ATASÜ'S "THERE ARE ALSO WOMEN" STORY A FEMINIST APPROACH TO

Abstract
The theory of feminism focuses on the difficulties, oppression and oppression that women experience simply because they are women. In this context, the fundamental point of feminism is the woman. The role of women inside and outside the home, their status in society, exploitation, gender inequality and the pressures arising from the structure of a male-dominated society are topics that are widely emphasized. The feminist movement, which was initially formed in the form of gaining the rights that men had, gradually transformed into an ideology and became organized by increasing its effectiveness in the 19th century. The evolution of feminism, ın general terms, can be analyzed in three processes. The first feminist wave becomes evident in the late 19th and early 20th centuries. They defend women's freedom to act outside the home and criticize domestic life. Second wave feminists want the female body to be free from male control. Feminists during this period, drew attention to issues such as invisible domestic labor and sexual freedom, which had not been emphasized before. In this context, the aim is for women to achieve sexual freedom. Third wave feminism emerged in the early 1990s as a reaction against second wave feminism. The third phase of feminist thought focuses more on issues such as violence against women, sexuality and women's empowerment. Feminist criticism, which became widespread in Turkish literature especially after 1980, is also intensely seen in the stories of Erendiz Atasü, who defines herself as a feminist writer. Erendiz Atasü begins his artistic career with his first book of short stories, There Are Also Women, published in 1983.
In this study, Atasü's story "There Are Also Women" is examined with an analytical and critical approach within the framework of feminist literary theory, based on the titles of women's "other" roles, women in marriage, the concept of women's ward and sisterhood, and alienation from the identity of womanhood.

Keywords

feminism, gender, patriarchy, other, Erendiz Atasü

Erendiz Atasü’nün “Kadınlar da Vardır” Öyküsüne Feminist Bir Yaklaşım

Abstract

ERENDİZ ATASÜ’NÜN “KADINLAR DA VARDIR” ÖYKÜSÜNE FEMİNİST BİR YAKLAŞIM

Öz
Feminizm kuramında kadınların sadece kadın olmalarından ötürü yaşadıkları zorluk, baskı ve ezilmişlik gibi sorunlar odağa alınır. Bu bağlamda feminizmin temel noktası kadındır. Kadının ev içi ve ev dışındaki rolü, toplumdaki statüsü, sömürüsü, cinsiyet eşitsizliği ve erkek egemen toplum yapısından kaynaklanan baskılar geniş ölçüde üzerinde durulan konulardır. Başlangıçta erkeklerin sahip oldukları haklara kavuşmak şeklinde oluşum gösteren feminist hareket giderek bir ideolojiye dönüşür ve 19. yüzyılda etkinliğini arttırarak organize hale gelir. Feminizmin geçirdiği evrim genel anlamda üç süreç halinde incelenebilir. Birinci feminist dalga, 19. yüzyılın sonu ve 20. yüzyılın başlarında belirginleşir. Kadınların ev işlerinin dışında hareket etme özgürlüğünü savunur ve ev hayatını eleştirirler. İkinci dalga feministler, kadın bedeninin erkek denetiminden çıkmasını isterler. Feministler bu dönemde daha önce üzerinde durulmayan ev içi görünmeyen emek, cinsel özgürlük gibi konulara dikkat çekerler. Bu bağlamda kadının cinsel özgürlüğüne kavuşması amaçlanır. Üçüncü dalga feminizm ise 1990’ların başında ikinci dalga feminizmine karşı bir tepki olarak doğar. Feminist düşüncenin üçüncü aşaması daha çok kadına şiddet, cinsellik, kadının güçlendirilmesi gibi konular üzerinde durur. Türk edebiyatında ise özellikle 1980 sonrasında yaygınlık kazanan feminist eleştiri, kendisini feminist bir yazar olarak tanımlayan Erendiz Atasü'nün öykülerine de yoğun bir şekilde görülür. Erendiz Atasü, sanat hayatına 1983 yılında yayımlanan ilk öykü kitabı Kadınlar da Vardır ile başlar. Atasü, kadınları merkeze aldığı öykülerinde, kadın bedeni, cinsellik, değişen kadınlık ve erkeklik rolleri gibi konuları işler.
Bu çalışmada Atasü'nün “Kadınlar da Vardır” adlı öyküsü, kadının “öteki” rolleri, evlilikte kadın, kadınlar koğuşu ve kız kardeşlik kavramı, kadınlık kimliğine yabancılaşma başlıklarından hareketle feminist edebiyat kuramı çerçevesinde, analitik ve eleştirel bir yaklaşımla irdelenmektedir.

Keywords

feminizm, toplumsal cinsiyet, ataerkil, öteki, Erendiz Atasü

References

• Akpınar, Soner ve Şahin, Büşra (2017). “Orhan Pamuk Romanlarında ‘Öteki’”. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 5(11), 330-344.
• Aktaş, Gül (2013). “Feminist Söylemler Bağlamında Kadın Kimliği: Erkek Egemen Bir Toplumda Kadın Olmak”. Hacettepe Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30 (1), 53-72.
• Arat, Necla (2017). Feminizmin ABC’si. İstanbul: Say Yayınları.
• Atasü, Erendiz. (2019). Kadınlar da Vardır. İstanbul: Can Yayınları.
• Aydınalp, Esra Başak(2019). “İçeri’nin Dışarısı ve Kabuk’un İçerisi- HéléneCixous ile Zeynep Kaçar’da Karşılaştırmalı Bir Dişil Yazı ve Yapısöküm Okuması”. Litera: Dil, Edebiyat ve Kültür Araştırmaları Dergisi, 29(1), 59-75.
• Bayraktar, Gökhan (2023). “İkinci Dalga Feminist Hareketin Feminizmin Gelişimindeki Dönüştürücü Rolü”.Advances in Women’sStudies 5(2), 49-56.
• Coşkuner Kalın, Ceylan (2016). “Simone de Beauvoir: Ötekiliğin Kabulü”. Beytulhikme An İnternationalJournal of Philosophy, 6(2), 227-243.
• Eliuz, Ülkü (2011). “Cinsel Kimlik Paniği”. TurkishStudies, 6(3), 221-232.
• Erdoğan, Deniz (2014). Feminist Kuramlar: Marksist Feminizm ve Sosyalist Feminizm. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Huyugüzel, Ömer Faruk (2018). Eleştiri Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Işık, Emre (1998). Beden ve Toplum Kuramı: Öznenin Sosyolojisinden Bedenin Sosyolojisine. İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Kılıç, Sinan (2006). Jean Paul Sartre'ın Varoluş Felsefesinde Öteki Kavramı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Antalya: Akdeniz Üniversitesi.
• Kolcu, Ali İhsan (2008). Edebiyat Kuramları: Tanım-Tenkit-Tahlil. Ankara: Salkımsöğüt Yayınları.
• Moran, Berna (1994). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Önder, Alev. (2018). Erendiz Atasü’nün Eserlerinde Kadın. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
• Özeskici, Evrim (2017). “Öteki” Kavramı Üzerine Görsel Çözümlemeler. Yayımlanmış Sanatta Yeterlik Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.
• Selçuk, Nazire Müge (2014). “Kadın ve Senkronize Roller”. TheJournal of AcademicSocialScienceStudies, (25), 513-522.
• Suroğlu, Kezban (2011). Erendiz Atasü: Hayatı-Eserleri-Sanatı. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Konya: Selçuk Üniversitesi.
• Şahin, Elmas (2009). Leylâ Erbil’in Eserlerine Feminist Bir Yaklaşım. Yayımlanmış Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
• Şen, Can (2011). “Feminist Edebiyat Eleştirisi ve Nihan Kaya'nın “Gelin” Hikâyesinin İncelenmesi”. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 448-458.
• Taş, Gün (2016). “Feminizm Üzerine Genel Bir Değerlendirme: Kavramsal Analizi, Tarihsel Süreçleri ve Dönüşümleri”. Akademik Hassasiyetler Dergisi, 3 (5), 163-175.