THE MAN WHO SHOWS THE EARTH IN THE MIRROR OF THE MOON CYRANO DE BERGERAC

Year 2024, Volume: 9 Issue: 3, 1441 - 1457, 31.12.2024

Engin Bezci

https://doi.org/10.29110/soylemdergi.1553299

Abstract

Hercule Savinien de Cyrano de Bergerac (1619-1655) is one of the most important representatives in the French literature of the free-thinking movement of the 17th century. He defended freedom of thought and conscience, rejecting dogmas and preconceived ideas and looking at facts from a non-religious, materialist point of view. Cyrano’s The Other World: Comical History of the States and Empires of the Moon (1657), the first science fiction novel in French literature, creates an ‘upside-down world’ in his fantastic lunar world, a world whose values, customs, ways of life and thinking are both different from and very similar to ours. Unlike humanists such as Thomas More and Campanella, who propose an ideal social order in their utopia, Cyrano sees the lunar world and its inhabitants as a mirror of us. He constructs his novel in such a way as to discuss popular issues such as war, religion, the creation of the world, critical thinking, science, logic, freedom of thought and conscience and the relativity of cultures. Cyrano, a humanist in his own right for his curiosity for ancient thought and culture, is also a manifestation of the humanist attitude through his approach to problems. Cyrano's work has a universal dimension because it tackles problems linked to the nature of human beings regardless of time and place. This article attempts to reveal the universality of Cyrano de Bergerac's thought in the context of the humanist themes found in the novel The Other World: States and Empires of the Moon.

Keywords

Cyrano de Bergerac, The Other World: States and Empires of the Moon, humanism, Enlightenment, novel, science fiction

Ay’ın Aynasında Dünya’yı Gösteren Adam Cyrano De Bergerac

Abstract

Hercule Savinien de Cyrano de Bergerac’ın (1619-1655), dogma tanımayan, olgulara din dışı ve materyalist bir perspektiften bakan, bilime inanan, düşünce ve vicdan özgürlüğünü savunan 17. yüzyıldaki Özgür Düşünce (fr. libre-pensée) eğiliminin Fransız edebiyatındaki en önemli temsilcisi olduğunu söylemek abartılı olmaz. Fransız edebiyatının ilk bilim kurgu romanı olarak kabul edilen Öteki Dünya/Ay Devletleri ve İmparatorlukları’nın (1657) yazarı olan Cyrano, fantastik Ay dünyasında, değerleri, gelenek-görenekleri, yaşam ve düşünce biçimleri bizimkilerden farklı olan, ama bazı yönleriyle de bir o kadar bize benzeyen “tersine bir dünya” yaratır. Yazdıkları ütopyalarda ideal bir toplum düzeni öneren Thomas More ve Campanella gibi hümanistlerin aksine, Ay dünyası ve insanları bize gerçekte ne olduğumuzu gösteren bir ayna gibi tasarlanmıştır Cyrano’nun romanında. Yapıtını savaş, din, yaratılış, eleştirel düşünce, bilim, mantık, düşünce ve vicdan özgürlüğü, kültürlerin göreceliliği gibi, o günün koşullarında güncel olan kimi sorunları tartıştıracak biçimde kurgular. Antik düşünceye olan merakı ve kültürüyle gerçek bir hümanist olduğunu düşündürten Cyrano, sorunlara yaklaşımıyla da hümanist tavrın somut örneğini oluşturur. Ele aldığı sorunların, tıpkı 16. yüzyıl hümanizmi ve 18. yüzyıl Aydınlanma düşüncesinde olduğu gibi, zaman ve mekân fark etmeksizin, bütün insanlığı ilgilendiren, insanın doğasına ilişkin sorunlar olması, Cyrano’nun yapıtına evrensel bir boyut kazandırmıştır. Bu anlamda Fransız edebiyatının en evrensel dönemleri olduğunu düşündüğümüz söz konusu yüzyıllar arasında düşünsel devamlılığı sağlayan bir köprü işlevi de görür. Bu makale Öteki Dünya/Ay Devletleri ve İmparatorlukları romanında izini sürdüğümüz hümanist izlekler çerçevesinde, Cyrano de Bergerac’ın düşüncesinin evrenselliğini ortaya koymaya çalışmaktadır.

Keywords

Cyrano de Bergerac, Öteki Dünya/Ay Devletleri ve imparatorlukları, Hümanizm, Aydınlanma, Roman, Bilim-kurgu

References

• Bancel, Nicolas, Blanchard, Pascal, Lemaire, Sandrine (Août 2000). “Des exibitions racistes qui fascinaint les Européens, Ces zoos humaines”, Le Monde diplomatique.
• Baretta, Francesco (Juillet 1999). “Le Procès de Galilée et les archives du Saint-Office: Aspects judiciaires et théologiques d'une condamnation célèbre”, Revue des Sciences philosophiques et théologiques, 83, s. 3.
• Bergnec (de), Cyrano (2021). Öteki Dünya/Ay Devletleri ve İmparatorlukları. Ezgi İnanç (Çev.). İstanbul: Karbon Kitaplar.
• Bergerac (de), Cyrano (2020). Güneş Devletleri ve İmparatorlukları. Mustafa Emin Demirkan (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Dumas, Alexandre (1995). La Reine Margot. Paris: Le Livre de Poche.
• Godwin, Francis (2021). Ay’daki Adam. Eray Karakoç (Çev.). İstanbul: Firhist Kitap.
• Kepler, Johannes (1984) Songe ou astronomie lunaire (Trad. Michèle Ducos). Nancy: Presses universitaires de Nancy.
• La Boétie, Etienne de (2015). Gönüllü Kulluk Üzerine Söylev (Çev. Ayşr Meral). İstanbul: Alfa.
• Léry (de), Jean (1994). Histoire d’un voyage faict en la terre du Brésil. Paris: Librairie Générale Française.
• Malraux, André (2004). “Les Voix du Silence”, in Oeuvres complètes, (Ecrits sur l’art), tome IV. Paris: Gallimard.
• Maria, Susana Seguin (2004). “Raison et invention dans Les États et Empires de la Lune et du Soleil: du discours scientifique au discours littéraire”, Littératures classiques. Supplément au n°53, Cyrano de Bergerac. Les États et Empires de la Lune et du Soleil.
• Montaigne (de), Michel (2023). Denemeler. İsmail Yerguz (Çev.). İstanbul: Alfa.
• More, Thomas (1992). Utopia. Sabahattin Eyüboğlu, Mina Urgan, Vedat Günyol (Çev.). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Poole, William (2010). “Le Songe de Kepler et L’Homme dans la lune de Godwin: naissances de la science-fiction 1593-1638)”, La figure du philosophe dans les lettres anglaises et françaises (Sous la direction de Alexis Tadié). Paris: Presses universitaires de Paris Nanterre.
• Rabelais, François (2023). Pantagruel Nurullah Yıldız (Çev.). İstanbul: İş Bankası Kültür Yayınları.
• Staden, Hans (1979). Nus, féroces et anthropophages, préfaces de M. Bouyer et J.-P. Duviols. Paris: Editions Métailié.