Öz
The full participation of disabled persons to the social life on equal basis with others has been accepted with approval of Convention on the Rights of Persons with Disabilities (CRPD). States parties had guaranteed to take an appropriate measures for equal basis participation of disabled persons to social life by approving CRPD. Accessibility is a precondition for access of disabled persons to social life, to employment, to education and to the remaining rights. Accessibility is also a human right issue for accessing to rights. Today, 56 percent of the world population lives in urban areas and urban population ratio is much higher in developed countries. According to 2019 data from the Turkish Statistical Institute (TÜİK), 92,3 percent of the population live in urban areas in Turkey. In addition to the disabled population, aging trend and having more than 90 percent of the population lives in urban areas is making accessible city issue more important in Turkey. One of the main criteria for ensuring the full participation of the social life of the disabled and elderly people live in the cities are providing an accessible built environment and an uninterrupted accessibility chain in urban areas. In this study, new Planned Areas Zoning Regulation is evaluation according to accessibility legislation. Although needs some improvements, the regulation published in 2107, is supporting accessibility very strongly in built environment.
Anahtar Kelimeler
Disability Accessibility Accessibility Chain Urbanization Planned Areas Zoning Regulation
Kaynakça
- Aragall F., (2017). Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi, Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi Taslağı, AÇSHB
- Aslı S. E. (2015). Kapsayıcı Yapılar Tasarlarken: Ulusal İyi Örnekler, mimar•ist 2015/2, 107-111
- CRPD (2014). Committee on the Rights of Persons with Disabilities, “Article 9: Accessibility” General comment No. 2 (2014)
- Demirkan, H., 2015, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Erişilebilirlik, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, (Dosya 36), 1-5
- Dönümcü, Ş. (2006). Kentler Yaşlılarındır, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://m.bianet.org/bianet/toplum/79804-kentler-yaslilarindir
- EESC (2014). European Economic and Social Committee, Accessibility as a human right for persons with disabilities, Official Journal of the European Union, Volume 57, 11 June 2014
- Green R.J., ve Jackson, M.A, (2011). “he Importance of an Accessible Built Environment for Social, Economic and Civic Participation of Victorian Seniors, Visionary Design Development Pty Ltd.
- Gümüş D.Ç, Karadağ H., Feyzioğlu G., Sayan T., Ayanoğlu S., Topaç G.Ü., Aydoğan M.O., Gözübek M., Çelik A.D., (2020), Erişilebilirlik Kılavuzu, AÇSHB
- Gümüş D.Ç, (2015). Erişilebilirlik Mevzuatı ve Erişilebilirliğin İzlenmesi ve Denetlenmesi, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Erişilebilirlik, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, (Dosya 36), 14-19
- Karatağ H., Gümüş, D.Ç., Sayan T., Feyzioğlu, G., Ayanoğlu, S., Kara, M. (2018). Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi, Uluslararası Yeşil Başkentler Kongresi, 8-11 Mayıs 2018 / Konya, 1091-1097
- OECD (2020). Labour force statistics by sex and age - İndicators, , Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://stats.oecd.org/# (Son erişim 24.10.2020)
- Steinfeld E ve Maisel J.L., (2012). Universial Design: Creating Inclusive Environments, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
- Svensson, J. (2009). Accessibility in Urban Areas for Citizens with Impairments: Using GIS to map and measure accessibility in Swedish cities, The State of the Science: Emerging Research and Developments in Universal Design. Bentham Sciences Publishers Ltd. E-Books, 122-131
- TUİK (.2020). İl ve Cinsiyete Göre İl/İlçe Merkezi, Belde/ Köy Nüfusu ve Nüfus Yoğunluğu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri
- TUİK (2011). Nüfus ve Konut Araştırması, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/5677/nufus-ve-konut-arastirmasi-engellilik-arastirma-sonuclari.pdf
- TUİK (2010) Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://ailevecalisma.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf
- UN (2006), Convention on the Rights of Persons with Disabilities and Optional Protocol, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
- WHO (2020). Disability and health, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health
- Worldbank (2020). Urban Population, ( % of total population ), Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS
- Engelliler Hakkında Kanun, Kanun No: 5378, Kabul Tarihi : 1/7/2005, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih: 7/7/2005 R.G. Sayı : 25868, Erişim Tarihi: 24.10.2020 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf
- Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 03.07.2017, R.G. Sayısı: 30113, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23722&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Öz
Birleşmiş Milletler Engellilerin Haklarına İlişkin Sözleşme ile engellilerin diğer bireylerle eşit koşullarda toplumsal yaşama katılım hakkına sahip olduğu kabul edilmiş, engellilerin toplumsal hayata tam katılımlarını kolaylaştırmak için gerekli tedbirlerin alınması taraf devletlerce taahhüt edilmiştir. Engellilerin sosyal hayata katılım, istihdam ve eğitimine yönelik hedeflerin gerçekleşmesi ve diğer yasal haklarının kullanılması için erişilebilirlik önkoşuldur. Erişilebilirlik aynı zamanda bir insan hakkıdır. Bugün dünya nüfusunun %56’sı kentlerde yaşamaktadır. Gelişmiş ülkelerde kentli nüfus oranı çok daha fazladır. Ülkemizde ise 2019 TÜİK verilerine göre nüfusun %92’si il ve ilçe merkezlerinde yaşamaktadır. Engelli
nüfusuna ilaveten nüfustaki yaşlanma trendi ve Türkiye’de nüfusun %90’dan fazlasının kent merkezlerinde yaşaması erişilebilir kent olgusunu daha da önemli kılmaktadır. Kentte yaşayan
engelli ve yaşlıların toplumsal yaşama tam katılımının sağlanması için yapılması gereken başlıca kriterlerden ilki erişilebilir bir yapılı çevre ve kesintisiz bir erişilebilirlik zincirinin kentlerde
sağlanmasıdır. Bu çalışmada Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği erişilebilirlik perspektiften değerlendirilmektedir. 2017 yılında yayımlanan bu yönetmelik bazı iyileştirmelere ihtiyaç duymasına rağmen yapılaşmada erişilebilirliğin sağlanması açısından önemli düzenlemeler getirmiştir. Çalışma, engelli ve yaşlılara ilişkin sürdürülebilir sosyal politikalar açısından yapılarda erişilebilirliği ve kentlerde kesintisiz bir erişilebilirlik zincirinin zorunlu olduğunu da ortaya koymaktadır.
Anahtar Kelimeler
Engellilik Erişilebilirlik Erişilebilirlik Zinciri Kentleşme Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği
Kaynakça
- Aragall F., (2017). Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi, Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi Taslağı, AÇSHB
- Aslı S. E. (2015). Kapsayıcı Yapılar Tasarlarken: Ulusal İyi Örnekler, mimar•ist 2015/2, 107-111
- CRPD (2014). Committee on the Rights of Persons with Disabilities, “Article 9: Accessibility” General comment No. 2 (2014)
- Demirkan, H., 2015, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Erişilebilirlik, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, (Dosya 36), 1-5
- Dönümcü, Ş. (2006). Kentler Yaşlılarındır, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://m.bianet.org/bianet/toplum/79804-kentler-yaslilarindir
- EESC (2014). European Economic and Social Committee, Accessibility as a human right for persons with disabilities, Official Journal of the European Union, Volume 57, 11 June 2014
- Green R.J., ve Jackson, M.A, (2011). “he Importance of an Accessible Built Environment for Social, Economic and Civic Participation of Victorian Seniors, Visionary Design Development Pty Ltd.
- Gümüş D.Ç, Karadağ H., Feyzioğlu G., Sayan T., Ayanoğlu S., Topaç G.Ü., Aydoğan M.O., Gözübek M., Çelik A.D., (2020), Erişilebilirlik Kılavuzu, AÇSHB
- Gümüş D.Ç, (2015). Erişilebilirlik Mevzuatı ve Erişilebilirliğin İzlenmesi ve Denetlenmesi, Mekanlarda Erişilebilirlik, Kullanılabilirlik ve Yaşanabilirlik, Erişilebilirlik, TMMOB Mimarlar Odası Ankara Şubesi, (Dosya 36), 14-19
- Karatağ H., Gümüş, D.Ç., Sayan T., Feyzioğlu, G., Ayanoğlu, S., Kara, M. (2018). Çocuklar İçin Yapılı Çevrede Erişilebilirlik Rehberi, Uluslararası Yeşil Başkentler Kongresi, 8-11 Mayıs 2018 / Konya, 1091-1097
- OECD (2020). Labour force statistics by sex and age - İndicators, , Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://stats.oecd.org/# (Son erişim 24.10.2020)
- Steinfeld E ve Maisel J.L., (2012). Universial Design: Creating Inclusive Environments, John Wiley & Sons, Inc., Hoboken, New Jersey
- Svensson, J. (2009). Accessibility in Urban Areas for Citizens with Impairments: Using GIS to map and measure accessibility in Swedish cities, The State of the Science: Emerging Research and Developments in Universal Design. Bentham Sciences Publishers Ltd. E-Books, 122-131
- TUİK (.2020). İl ve Cinsiyete Göre İl/İlçe Merkezi, Belde/ Köy Nüfusu ve Nüfus Yoğunluğu, Adrese Dayalı Nüfus Kayıt İstatistikleri
- TUİK (2011). Nüfus ve Konut Araştırması, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/5677/nufus-ve-konut-arastirmasi-engellilik-arastirma-sonuclari.pdf
- TUİK (2010) Özürlülerin Sorun ve Beklentileri Araştırması, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://ailevecalisma.gov.tr/media/5602/ozurlulerin-sorun-ve-beklentileri-arastirmasi-2010.pdf
- UN (2006), Convention on the Rights of Persons with Disabilities and Optional Protocol, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.un.org/disabilities/documents/convention/convoptprot-e.pdf
- WHO (2020). Disability and health, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/disability-and-health
- Worldbank (2020). Urban Population, ( % of total population ), Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://data.worldbank.org/indicator/SP.URB.TOTL.IN.ZS
- Engelliler Hakkında Kanun, Kanun No: 5378, Kabul Tarihi : 1/7/2005, Yayımlandığı Resmi Gazete Tarih: 7/7/2005 R.G. Sayı : 25868, Erişim Tarihi: 24.10.2020 https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.5378.pdf
- Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği, Yayımlandığı Resmî Gazete Tarihi: 03.07.2017, R.G. Sayısı: 30113, Erişim Tarihi: 24.10.2020, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=23722&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2020 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Erişilebilirlik Özel Sayısı Cilt 1 |
