GAZİLERDE VATANSEVERLİK VE MANEVİYAT: GAZİLER ÜZERİNDE NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2024, Cilt: 24 Sayı: 63, 371 - 405, 28.06.2024

Muhammed Tosun

https://doi.org/10.21560/spcd.vi.1411185

Öz

Bireyin manevi değerleri vatan sevgisinin temelini oluşturur ve vatana duyulan sevgi, manevi
değerlerle beslenerek derinleşir. Öyle ki bu bağ, bireyin vatanına olan bağlılığını, sorumluluğunu
ve duygusal aidiyetini güçlendirir. Bu çalışmanın amacı gazilerin vatanseverlik ve maneviyat
algıları üzerine derinlemesine bir analiz sunmaktır. Araştırmanın hedefi gazilerin vatanseverlik
duyguları ile maneviyat algıları arasındaki ilişkiyi inceleyerek bu kavramların gazilerin yaşamlarındaki
rolünü ve etkileşimini anlamaktır. Çalışma 32 asker gazisiyle gerçekleştirilen nitel bir araştırmayı
içermekte olup katılımcılar amaçlı örnekleme yöntemiyle seçilmiştir. Çalışma fenomenolojik
bir bakış açısıyla yürütülmüştür. İçerik analizi sonucunda 3 ana tema ve bunlara bağlı toplamda 9 alt
tema oluşturulmuştur. Çalışmanın sonuçları gazilerin vatanseverlik duygularının manevi değerlerle
iç içe geçerek vatan sevgisinin bireysel ve toplumsal düzeylerdeki derin etkilerini ortaya koymaktadır.
Gazilerin deneyimleri vatan sevgisinin temel dayanaklarını, manevi değerlerin, ideallerin ve
tarihsel bağlamın nasıl bütünleştiğini gözler önüne sermektedir. Manevi değerler gazilerin vatanları
için özveride bulunma, zorlukları aşma ve sorumluluklarını yerine getirme konusunda güçlü bir
motivasyon kaynağı olarak öne çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Askerlik deneyimi, gazi, maneviyat, vatan, vatanseverlik.

PATRIOTISM AND SPIRITUALITY IN VETERANS: A QUALITATIVE STUDY ON VETERANS

Öz

The individual’s spiritual values form the foundation of patriotism, and the love for
the homeland deepens when it is nurtured by these values. In fact, this connection makes
strong the individual’s loyalty, responsibility and emotional belonging to homeland. This study
aims to provide an in-depth analysis of veterans’ perceptions regarding patriotism and spirituality.
Its objective is to understand the interplay and role of these concepts in veterans’ lives by
examining the relationship between their sense of patriotism and perceptions of spirituality.
The research seeks to uncover the role and interaction of these notions within veterans’ experiences.
The study encompasses a qualitative investigation conducted with 32 military veterans,
selected through purposive sampling. Employing a phenomenological approach, the research
involved content analysis resulting in the identification of 3 main themes and 9 sub-themes.
The findings of the study highlight the profound impact of veterans’ patriotic sentiments, interwoven
with spiritual values, on individual and societal levels of patriotism. The experiences
of veterans reveal the foundational underpinnings of patriotism, showcasing the integration of
spiritual values, ideals, and historical context. Spiritual values prominently emerge as a strong
motivational source for veterans in sacrificing for their homelands, overcoming challenges,
and fulfilling their responsibilities.

Anahtar Kelimeler

Homeland, military experience, patriotism, spirituality, veteran.

Kaynakça

• Arıkan, F. (2004). Araştırma Teknikleri ve Rapor Hazırlama. Ankara: Asil Yayıncılık.
• Arslanoğlu, İ. (2016). Bilimsel Yöntem ve Araştırma Teknikleri. Ankara: Gazi Kitabevi.
• Arslantürk, Z. ve Arslantürk, E. H. (2013). Uygulamalı Sosyal Araştırma. İstanbul: Çamlıca Yayınları.
• Ateş, B. (2022). Türkiye’de Profesyonel Askerliğin Sosyolojik Bir İncelemesi: Meslek, Görev ya da Yaşam Tarzı? İstanbul Üniversitesi Sosyoloji Dergisi, 42, 21-44.
• Ayten, A. (2012). Tanrı’ya Sığınmak-Dinî Başa Çıkma Üzerine Psiko-Sosyal Bir Araştırma. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Bar-Tal, D. (1993). Patriotism as Fundamental Beliefs of Group Members. Politics and the Individual, 3(2), 45-62.
• Başcıllar, M. (2017). Malul Terör Gazilerinin Sosyal Destek ve Yaşam Kalitesinin Değerlendirilmesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baştürk, S. ve Taştepe, M. (2013). Evren ve Örneklem. Baştürk, S. (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri (ss. 129- 159). Ankara: Vize Yayıncılık.
• Cadell, S., Regehr, C. and Hemsworth, D. (2003). Factors Contributing to Posttraumatic Growth: A Proposed Structural Equation Model. American Journal of Orthopsychiatry, 73(3), 279-287.
• Cahiz (1967). Hilafet Ordusunun Menkıbeleri ve Türklerin Faziletleri. (R. Şeşen, Çev.) Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü.
• Chang, B. H., Stein, N. R., Trevino, K., Stewart, M., Hendricks, A. and Skarf, L. M. (2012). Spiritual Needs and Spiritual Care for Veterans at End of Life and Their Families. American Journal of Hospice and Palliative Medicine, 29(8), 610-617.
• Cofini, V., Carbonelli, A., Cecilia, M. R., Binkin, N. and di Orio, F. (2015). Post Traumatic Stress Disorder and Coping in a Sample of Adult Survivors of the Italian Earthquake. Psychiatry Research, 229 (1-2), 353-358.
• Demir Atalay, T. ve Fırat Durdukoca, Ş. (2018). Öğretmen Adaylarının Değerlere İlişkin Metaforları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 894-923.
• Demirli, A. (2011). Terörizm, Psikososyal Etkileri ve Müdahale Modelleri. Turkish Psychological Counseling and Guidance Journal, 4(35), 66-78.
• Dinçkol, E. (2017). Harp ve Vazife Malulleri ile Şehitlerine Yönelik Tazminler (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Elban, M. (2015). Tarih Eğitimi ve Vatanseverlik Üzerine Bazı Düşünceler. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4(3), 1302-1319.
• Erdoğan, E. (2015). Tanrı Algısı, Dini Yönelim Biçimleri ve Öznel Dindarlığın Psikolojik Dayanıklılıkla İlişkisi: Üniversite Örneklemi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 12(29), 223-246.
• Erkmen, S. E. (2019). Erken Dönem Osmanlı Süvari Tipinin Bir Menşei Olarak Alplık/ Bahadırlık/Gazilik Geleneği. Türk Tarihi Araştırmaları Dergisi, 4(2), 174-203.
• Frankl, V. E. (1988). The Will to Meaning: Foundations and Applications of Logotherapy. New York: Meridian.
• Frankl, V. E. (1996). Duyulmayan Anlam Çığlığı: Psikoterapi ve Hümanizm. (S. Budak, Çev.) Ankara: Ötüken Yayınevi.
• Gencer, M. (2008). Osmanlı-Türk Modernleşme Sürecinde Kültür, Din ve Siyaset İlişkisi. Turkish Studies, 3(2), 354-369.
• Güloğlu, B. ve Karaırmak, Ö. (2013). Güneydoğu Gazilerinde Travma Sonrası Stres Bozukluğu Gelişimi/Posttraumatic Stress Disorder Among Turkish Veterans of the Southeast. Anatolian Journal of Psychiatry/Anadolu Psikiyatri Dergisi, 14(3), 237-244.
• Harputlu, İ. (2023). Gazilerin Karşılaştığı Sorunlar ve Manevi Danışmanlık İhtiyaçları Üzerine Bir Araştırma (Yayınlanmamış Doktora Tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Hill, P. C., and Pargament, K. I. (2003). Advances in the conceptualization and measurement of religion and spirituality: Implications for physical and mental health research. American psychologist, 58(1), 64.
• Hökelekli, H. (2008). Din Psikolojisi. Ankara: TDV Yayınları.
• İlhan, S. (1989). Askerliğin Kültürümüzdeki Yeri. Erdem, 5(14), 349-364.
• Kahne, J. and Middaugh, E. (2006). Is Patriotism Good for Democracy? A Study of High School Seniors’ Patriotic Commitments. Phi Delta Kappan, 87(8), 600-607.
• Keleş, M. ve Koç, H. (2020). Vatanseverlik Değeri ile Çoklu Zekâ Alanları Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Sosyal Bilimler Eğitimi Dergisi, 6(1), 33-47.
• Koçak, K. (2012). Bozkır Kültüründe Alp Karakterinin Ortaya Çıkışında Türk Geleneklerinin Etkisi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 1(2), 125-135.
• Kourie, C. (2009). Spirituality and the University. Verbum et Ecclesia, 30(1), 148-173.
• Kurtkan Bilgiseven, A. (1984). Türk Milletinin Manevi Değerleri. İstanbul: Orkun Yayınevi.
• Lewin, E. (2013). Constructive Patriotism in Wartime. Open Journal of Political Science, 3(4), 107-112.
• Okçu, D. (2009). Uluslararası Terör ve Türkiye’ye Etkileri (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ögel, B. (1982). Türklerde Devlet Anlayışı (13. Yüzyıl Sonlarına Kadar). Ankara: Başbakanlık Basımevi
• Özcan, A. (1996). Gazi. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, 13, 443-445.
• Özdoğan, Ö. (2010). Aşkın Yanımız Maneviyat. Ankara: Özdenöze Yayınları.
• Özen, Y. ve Gül, A. (2007). Sosyal ve Eğitim Bilimleri Araştırmalarında Evren-Örneklem Sorunu. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 15, 394-422.
• Özgen, F. ve Aydın, H. (1999). Travma Sonrası Stres Bozukluğu. Klinik Psikiyatri, 1, 34-41.
• Özkan, H., Çorbacı, O. K., Ünal, S. ve Erdem, C. (2023). Bağımsız Türk Devletleri Millî Marşlarının Değerler Eğitimi Yönünden İncelenmesi. Dil ve Edebiyat Araştırmaları, 27, 205-237.
• Özkan, R. ve Taşkın, M. A. (2014). İlköğretim Öğrencilerinin Vatan Olgusuna İlişkin Algılarının Belirlenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 17, 889-906.
• Pargament, K., Feuille, M. and Burdzy, D. (2011). The Brief RCOPE: Current Psychometric Status of a Short Measure of Religious Coping. Religions, 2(1), 51-76.
• Primoratz, I. (2002). Patriotism: A Deflationary View. The Philosophical Forum, 33(4), 443-458.
• Sâtı Bey, M. (2018). Vatan Fikri ve Terbiyesi (A. Akgül, Haz.). İstanbul: Büyüyenay Yayınları. Sınar Çılgın, A. (2005). Vatan Yahut Silistre’de Vatan Kavramı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(9), 135-145.
• Silva, V. A. D., Silva, R. D. C. F., Cabau, N. C. F., Leão, E. R. and Silva, M. J. P. D. (2017). Effects of Sacred Music on the Spiritual Well-Being of Bereaved Relatives: A Randomized Clinical Trial. Revista da Escola de Enfermagem da USP, 51: e03259.
• Smith-MacDonald, L., Norris, J. M., Raffin-Bouchal, S. and Sinclair, S. (2017). Spirituality and Mental Well-Being in Combat Veterans: A Systematic Review. Military Medicine, 182(11-12), e1920-e1940.
• Soysal, M. E. (2010). Tarihsel Süreçte Bayrak ve Sancaklarımız. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 17(42), 209-239.
• Şen, E. (2016). Affetmek Grupları Yakınlaştırır mı? Toplumsal Barışın Sağlanmasında Gruplararası Affetmenin Rolü. I. Sosyal Psikoloji Kongresi, Ankara: Başkent Üniversitesi.
• Tahirjon, T. (2022). The Concept of Spirituality and Patriotism in the Mind of Students. European International Journal of Multidisciplinary Research and Management Studies, 2(10), 299-304.
• Taneri, A. (1993). Türk Kavramının Gelişmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Taşcıoğlu, Ö. L. (2018). Vatan Kavramı ve Türk Milleti İçin Vatanın Önemi. The Journal of Academic Social Science, 71, 221-230.
• TDK (2024). Gazi. Erişim Tarihi: 28 Şubat 2024, https://sozluk.gov.tr/.
• Uysal, V., Göktepe, A. K., Karagöz, S. ve İlerisoy, M. (2017). Dinî Başa Çıkma ile Umut, Hayat Memnuniyeti ve Psikolojik Sağlamlık Arasındaki Etkileşim Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 52(52), 139-160.
• Üstel, F. (2005). Makbul Vatandaş’ın Peşinde II. Meşrutiyet’ten Günümüze Vatandaşlık Eğitimi. İstanbul: İletişim Yayınevi.
• Van de Geer, D. C. L., and Wulp, M. (2011). Spiritual Care in Palliative Care: Working Towards an EAPC Task Force. Eur J Palliat Care, 18, 86-89.
• Yalçın, B. (2018). Algılanan Örgütsel Destek ve Sosyal Desteğin Yaşam Tatminine Etkisi: TSK Mensubu Rütbeli Gaziler Üzerinde Bir Araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Çankaya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yapıcı, A. ve Doğanay, S. (2019). Dini Başa Çıkma ve Sabır Bağlamında İnsan Tipleri: Nitel Bir Araştırma. Bilimname, 2019(40), 105-135.
• Yazıcıoğlu, K., Duyan, V., Karataş, K., Özgül, A., Yılmaz, B., Duyan, G. C. ve Aksu, S. (2006). Effects of Sociodemographic Characteristics, Illness Process, and Social Support on the Levels of Perceived Quality of Life in Veterans. Military medicine, 171(11), 1083-1088.
• Yıldırım, A. (2021). “Gazilik”: Maluliyet Sonrasında Sosyal Kimliği Yeniden İnşa Etme Süreci (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ömer Halisdemir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Niğde.
• Yıldırım, S. (2006). TSK Vatandaşlık Bilinci ve Vatan Sevgisi Eğitiminin Analizi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu. (2006). Madde:47.