TIBBI HATALAR VE HASTA GÜVENLİĞİ: HEMŞİRELERE YÖNELİK EĞİTİMLERİN ETKİNLİĞİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 14 Sayı: 2, 57 - 72, 15.05.2018

Elif Babacan , Havva Öztürk , İlknur Kahriman

Öz

Amaç: Araştırma,
hemşirelere tıbbi hatalar ve hasta güvenliğine yönelik eğitimler
gerçekleştirmek ve eğitimlerin etkinliğini değerlendirilmek için yapılmıştır.

Yöntem:
Eğitimler 12 kamu, bir üniversite ve bir özel hastanede çalışan ve eğitime
katılımı için izin verilen 184 hemşireye yönelik iki gün 12 saat şeklinde
gerçekleştirilmiştir. Eğitimlerin etkinliğini değerlendirmek için ön test ve
son test kullanılmıştır.

Bulgular: Yüzde yetmiş biri kamu, %28.8’i üniversite
ve özel hastanede çalışan hemşirelere yönelik yapılan eğitimde hemşireler ön
testten 46.35±10.68, son testten 71.14±14.21 ortalama puan almışlardır. Ayrıca
gerçekleştirilen eğitimler sonucunda
hemşirelerin ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında, tüm
hemşirelerin (z= -11.48; p= 0.000), üniversite hastanesi+özel hastanesindeki
(z= -6.185; p= 0.000) ve kamu hastanesindeki (z= -9.695; p= 0.000) hemşirelerin
son test puanları ön test puanlarından yüksektir ve bu bulgular istatistiksel
olarak anlamlıdır.

Sonuç: Tıbbi
hataların önlenmesi ve azaltılması için hemşirelere yönelik gerçekleştirilen
eğitimlerin hem kamu hastanelerindeki, hem de üniversite ve özel hastanedeki
hemşirelerde etkili olduğu ve hemşirelerin bilgi düzeylerinin önemli derecede arttığı
saptanmıştır. 

Anahtar Kelimeler

Hemşire, Hata, Malpraktis, Hastane

Kaynakça

• Institute of medicine (IOM). (1999). To Err is Human: Building A Safer Health System. Consensus Report of Institute of Medicine. November 1. http://www.iom.edu/~/media/Files/Report%20Files/1999/To-Err-is-Human/To %20Err%20is%20 Human%20 1999%20%20report%20brief.pdf.
• Işık Andsoy, I, Kar, G, Öztürk, Ö. (2014). Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerine yönelik bir çalışma. HSP, 1(1):17-27.
• Johnstone, M.J, Kanitsaki O. (2007). Clinical risk management and patient safety education for nurses: A critique. Nurse Education Today, 27: 185-191.
• Kahriman, İ, Öztürk, H, Babacan, E. (2015). Hemşirelerin tanı, tedavi ve bakım uygulamaları sırasında tıbbi hata oranlarının değerlendirilmesi. Vehbi Koç Vakfı Hemşirelik Fonu Proje Raporu, Proje No: 2014.2, Trabzon.
• Karaca, A, Arslan, H. (2014). Hemşirelik hizmetlerinde hasta güvenliği kültürünün değerlendirilmesine yönelik bir çalışma. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi, 1(1): 9-18.
• Kuğuoğlu, S, Çövener, Ç, Kürtüncü Tanır, M, Aktaş, E. (2009). İlaç uygulamalarında hemşirenin mesleki ve yasal sorumluluğu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi, 2(2): 86-93.
• Kumar, S, Chaudhary, S. (2009). Medical errors and consequent adverse events in critically ill sugical patients in a tertiary care teaching hospital in Delhi. Journal of Emergencies Trauma and Shock, 2: 80-84.
• Mansour, M. (2012). Current assesment of patient safety education. British Journal of Nursing, 21(9): 536-543.
• Milligan, F.J. (2007). Establishing a culture for patient safety-the role of education. Nurse Education Today, 27: 95-102.
• Nath, S.B, Marcus, S.C. (2006). Medical errors in psychiatry. Harvard Review of Psychiatry, 14: 204-211.
• Alcan, Z, Tekin D.E, Civil S.Ö. (2012). Hasta Güvenliği. Nobel Tıp Kitapevleri, İstanbul.
• Özata, M, Altunkan, H. (2010). Hastanelerde tıbbi hata görülme sıklıkları. Tıbbi hata türleri ve tıbbi hata nedenlerinin belirlenmesi: Konya Örneği. Tıp Araştırmaları Dergisi 8: 100-111.
• Saygın, T, Keklik, B. (2014). Tıbbi hata nedenleri üzerine bir araştırma: Isparta İli Örneği. Hacettepe Sağlık İdaresi Dergisi, 17(2): 99-118.
• Slater, B.L, Lawton, R, Armitage, G, Bibby, J, Wright, J. (2012). Training and action for patient safety: Embedding interperofessional eduction for patient safety within an improvement methodology. Journal of Continuing Education in the Health Profession, 32(2): 80-9.
• Slonim, A.D, LaFleur, B.J, Wendy, A and Joseph, J.G. (2003). Hospital-reported medical errors in children. Official Journal of the American Academy of Pediatrics 111: 617–621.
• Sharpe, C.C. (1999). Nursing Malpractice Liability And Risk Management. Greenwood Publishing Group, London.
• Steven, A, Magnusson, C, Smith, P, Pearson, P.H. (2013). Patient safety in nursing education: contexts, tensions and feelings safe to learn. Nurse Education Today: 1-8.
• Türk Dil Kurumu (TDK) (2013). Büyük Türkçe Sözlük. T.C. Başbakanlık Atatürk Kültür. Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Türk Dil Kurumu. http://www.tdk.gov.tr/ index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.51eed57134d266.45603899 (23.07.2013).
• Temel, M. (2005). Sağlık personelini ilgilendiren önemli bir konu: Malpraktis. Hemşirelik Forum Dergisi: 84-90.
• Türk Tabipler Birliği (TTB) (2011). Hemşirelere Hasta Güvenliği Eğitimi. Çakmakçı, M, Akalın, H.E. (Ed.). Hasta Güvenliği: Türkiye ve Dünya, Füsun Sayek TTB Raporları/Kitapları- 2011. Birinci Baskı. Türk Tabipler Birliği Yayınları, Ankara.
• Wong, J, Beglaryan, B. (2004). Strategies for hospitals to improve patient safety: A Review of the Research. http://www.providence.on.ca/wp-content/uploads/ 2012/05/Change-Foundation-Improve-Patient-Safety.pdf. (23.07. 2013)
• Alemdar D.K, Aktaş Y.Y. (2013). Medical error types and causes made by nurses in Turkey. TAF Prev. Med. Bull., 12: 307-314.
• Yıldırım, A, Aksu, M, Çetin, İ, Şahan A.G. (2009). Tokat ili merkezinde çalışan hekimlerin tıbbi uygulama hataları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışları. Cumhuriyet Tıp Dergisi, 31: 356-366.
• Altunkan, H. (2009). Hemşirelik hizmeti sunan sağlık personelinde malpraktis: Konya örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Anabilim Dalı, Konya.
• Akalın, E.H. (2005). Yoğun bakım ünitesinde hasta güvenliği. Yoğun Bakım Dergisi, 5: 141-146.
• Aykal, G, Esen, H, Şen, Z, Ertuğrul, S, Söyler, A, Cerit, N. (2014). Transfüzyon eğitiminin değerlendirilmesi. Ünal, D., Güler, H., Öztürk, A.V. (Ed.). Uluslararası Sağlıkta Performans Ve Kalite Kongresi Poster Bildiriler Kitabı. TC. Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 27-29.
• Brennan, T.A, Hebert, L.E, Laird, N.M, Lawthers, A, Thorpe, KE, Leape, L.L, et al. (1991). Hospital characteristics associated with adverse events and substandard care. Journal of the American Medical Association, 265: 3265-3269.
• Clancy, C.M, Farquhar, M.B, Collins Sharp, B.A. (2005). Patient safety in nursing practice. Journal of Nursing Care Quality, 20: 193-197.
• Demir Zencirci, A. (2010) Hemşirelik ve hatalı tıbbi uygulamalar. Hemşirelikte Araştırma ve Geliştirme Dergisi, 1: 67-74.
• Dhankhar, P, Khan, M.M, Bagga, S. (2007). Effect of medical malpractice on resource use and mortality of AMI patients. Journal of Empirical Legal Studies, 4: 163–183.