Türk Yönetim Geleneğinde Hesap Verebilirlik Mekanizmaları: Divan'ı Mezalim ve Kamu Denetçiliği Kurumu Karşılaştırması

Year 2017, Volume: 3 Issue: 6, 168 - 184, 28.12.2017

M.fatih Bilal Alodalı , Sefa Usta

https://doi.org/10.25069/spmj.341437

Cited By: 2

Abstract

Türk yönetim
geleneğinde hesap verebilirlik mekanizması şeklinde faaliyet gösteren Divan-ı
Mezalim, Selçuklu Devleti'nde "yönetim karşısında zulme uğradığını
düşünenlerin başvurdukları" bir kurum olarak işlev yürütmüştür. Osmanlı
Devleti'nde divan-ı hümayun, şeyhülislamlık ve kadılık kurumu; halkın
yönetim/yöneticilerden kaynaklanan sorunların iletildiği hesap verebilirlik
mekanizmaları olarak faaliyet yürütmüşlerdir. Günümüz Türkiye’sinde ise Kamu
Denetçiliği Kurumu, devletle-vatandaş arasında bir köprü işlevi görmesi
amacıyla oluşturulmuştur. Bu bağlamda, çalışmanın temel amacı Türk yönetim
geleneğinde hesap verebilirlik mekanizmalarının ele alınıp, Divan-ı Mezalim
kurumunun işleyiş ve etkilerini irdelemektir. Kamu Denetçiliği Kurumu'nun kuruluş,
örgütlenmesi ve işleyişinin ele alınması, sonuçta iki mekanizmanın mukayese
edilmesi çalışmanın diğer amaçlarıdır. Bu amaçlar çerçevesinde hazırlanan
çalışmada, betimleyici analiz yöntemi, tarihsel yöntem ve karşılaştırmalı
yöntemden yararlanılmıştır. 

Keywords

Yönetim Geleneği, Hesap Verebilirlik, Ombudsman, Divan-ı Mezalim

Accountability Mechanisms in Turkish Administrative Tradition: Divan-ı Mezalim and the Ombudsman Institution

Abstract

References

• Abacı, N. (2001), Bursa Şehri’nde Osmanlı Hukuku’nun Uygulanması (17.Yüzyıl), T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara. Abdioğlu, H. (2007), "Yönetişim İlkelerinin Uygulanmasında Kamu Denetçiliği (Ombudsmanlık) Kurumu ve Avrupa Birliği Sürecinde Türkiye Açısından Önemi", İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Y:6 S:11, ss.79-102. Akyüz, V. (1995) , İslâm Hukukunda Yüksek Yargı ve Denetim- Divanı-ı Mezalim, Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. Arsal, S.M. (1947), Türk Tarihi ve Hukuk, İstanbul Hukuk Fakültesi Yayınları, İstanbul. Atar, F. (1999) , İslâm Adliye Teşkilatı, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 4.Baskı, Ankara. Cin, H. ve Akgündüz A.(1990), Türk İslâm Hukuk Tarihi, Timaş Yayınları, 1.Cilt, İstanbul.