Research Article
BibTex RIS Cite

Katılımcı Yönetimin Temeli Olarak Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşları Arasında İş Birliği

Year 2025, Volume: 11 Issue: Özel Sayı, 36 - 57, 17.07.2025

Abstract

Demokratik toplumların en önemli unsurlarından biri, yönetim süreçlerine katılımın teşvik edilmesidir. Katılımcı yönetim, sadece merkezi yönetim değil, aynı zamanda yerel yönetim birimleri ve sivil toplum kuruluşları (STK) ile kurulan iş birliğini de gerektirir. Yerel yönetimler ve STK'lar arasındaki güçlü iş birliği, halkın sesinin daha etkin bir şekilde duyulmasını ve yerel ihtiyaçlara yönelik çözümlerin geliştirilmesini sağlar. Yerel yönetimler ve STK'lar arasındaki iş birliği, özellikle toplumda sosyal dayanışma, çevre koruma, eğitim, kültür ve sağlık gibi alanlarda daha etkin politikalar üretilmesini destekler. Bu bildiri, katılımcı yönetim perspektifinde yerel yönetimler ile STK'lar arasında geliştirilen iş birliğinin önemi, faydaları ve uygulama alanlarına odaklanmaktadır.
Çalışmada, katılımcı yönetim sürecinde STK’ların ve yerel yönetimlerin nasıl bir araya gelebileceği, karşılaşılan zorluklar ve başarılı iş birliği örneklerini incelemek amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, Türkiye’de ve dünyada uygulanan çeşitli projelerden örnekler verilerek bu iş birliğinin sürdürülebilir kalkınmaya nasıl katkı sağladığı ele alınacaktır. Makalede kavramsal ve kuramsal çerçevede literatür taraması ve analizi yapılmış, ayrıca yetkili kurum/kuruluşlardan elde edilen verilerden yararlanılmıştır.
Sonuç olarak, yerel yönetimlerin ve STK'ların karşılıklı olarak sağladıkları katkılarla katılımcı yönetimin daha güçlü bir şekilde inşa edilebileceği, toplumsal sorunların çözümünde bu iş birliğinin önemli bir role sahip olduğu ve bu tür iş birliklerinin geliştirilmesinin toplumların demokratik olgunluğuna katkı sunduğu belirtilmektedir.

References

  • Acı, E. Yüksel (2005), Kalkınma Sürecinin Yeni Aktörleri Sivil Toplum Kuruluşları, Günizi Yayıncılık, İstanbul.
  • Ansell, C., & Gash, A. (2008). Collaborative governance in theory and practice. Journal of Public Administration Research and Theory, 18(4), 543-571.
  • Armağan, R., Başaran, İ. (2004). Yerel Demokrasinin Gelişiminde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü, I. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Küresel Demokrasinin Gelişmesi ve Katılım Sağlanması Açısından Sivil Toplum Kuruluşları, (Ed. Ali Akdemir, Abdurrahman Benli, Halis Kalmış), ÇOMÜ İBFF, 4 6 Haziran, Çanakkale, 280.
  • Argon, Türkan ve Eren, Altay. (2004), “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Nobel Yay., Ankara.
  • Arıkboğa, Ş. (2010) Yönetim ve Organizasyon (İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul).
  • Ardahan, F. (2010). Sivil toplum ve katılım üzerine düşünceler. Akademik İncelemeler Dergisi, 5(2), 229-240.
  • Argyris, C. (1973). Personality and Organization: The Conflict Between System and the Individual. New York: Harper & Row.
  • Aydın, T., & Yılmaz, N. (2019). Dezavantajlı grupların sosyal entegrasyonu: Tepebaşı Belediyesi uygulamaları. Sosyal Hizmetler Araştırma Dergisi, 7(1), 22-39.
  • Aydın, A. (2017). Yerel Yönetişim ve Katılımcılık: Türkiye Örneği. İstanbul: Beta Yayınları
  • Aykaç, B. (2019), İnsan Kaynakları Yönetimi ve İnsan Kaynaklarının Stratejik Planlaması, Nobel Yayınları, İstanbul
  • Batal, S. (2010). Yeni Kamu Yönetiminde Yönetişim Kavramı ve Türkiye'de Yerel
  • Beckman, B. (1997), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, “Demokratikleşmeyi Açıklamak Sivil Toplum Üzerine Notlar”, (Edit.: Elisabeth Özdalga ve Sune Persson), Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Buchanan, D., & Huczynski, A. (2019). Organizational Behaviour. Pearson.
  • Cotton, J. L., Vollrath, D. A., Froggatt, K. L., Lengnick-Hall, M. L., & Jennings, K. R. (1988). Employee participation: Diverse forms and different outcomes. Academy of Management Review, 13(1), 8–22.
  • Çetin, S. (2019). Yerel Yönetişim ve Sosyal Adalet: Kuram ve Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yönetimler Alanındaki Uygulama Örnekleri. Mevzuat Dergisi (145), 1- 13.
  • Çarkçı, A. (2007), “Üç Açıdan Kentsel/Yerel Politika Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları”, Sivil Toplum Dergisi, Yıl: 4 Sayı:17-18, (Ocak Haziran)
  • Erdoğan, M. (2015). Yerel Yönetimler ve Yerel Yönetişim: Teorik Çerçeve ve Uygulama. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Erözden, Ozan (1998), “STK’lar ve Hukuki Çerçevede Yenilik Talepleri Üzerine Notlar”, Merhaba Sivil Toplum (Der.: Taciser Ulaş), Helsinki Yurttaşlar Derneği Yayını, İstanbul
  • Eryılmaz, B. (2009), Kamu Yönetimi, Okutman Yayıncılık, Ankara
  • Fung, A., & Wright, E. O. (2003). Deepening democracy: Institutional innovations in empowered participatory governance.Verso Publications.
  • Görmez, K. (2005), Küreselleşme ve Yerelleşme, Odak Yayınevi, Ankara.
  • Güler, B. A. (2009), Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge Kitabevi, Ankara
  • Heywood, A. (2007). Siyasi İdeolojiler. Adres Yayınları
  • Kahraman, S. (2019). Türkiye’de yerel yönetimler ve yabancı göçmenler. Sosyoekonomi Dergisi, 27(40), 123-136.
  • Kar, B. (2007), “Kent Konseyleri ve Katılımcı Demokrasi”, Yerel Siyaset Dergisi, Sayı: 21, 50-51.
  • Karaman, Z. (1998), Mahalli İdareler, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.
  • Kaypak, Ş. (2012), “Yerel Yönetimlerde Katılımcı/Müzakereci Demokrasi Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 17, ss, 171-196.
  • Keleş, R. (2009), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, 6. Baskı, İstanbul.
  • Keleş, R. (2014). Yerinden Yönetim ve Siyaset. (9. Baskı) Cem Yayınları.
  • Likert, R. (1967). The Human Organization: Its Management and Value. New York: McGraw-Hill.
  • Newig, J., (2018). Participatory governance: The role of stakeholder engagement in the development of infrastructure projects. Oxford University Press.
  • Öner, Ş. (2001), “Sivil Toplum Kuruluşlarının Yerel Demokrasi ve Katılım Algılamaları” ÇYYD C.10 S.2, Ss:51 -67
  • Özkalp, Enver ve Kırel, Çiğdem. (2001), “Örgütsel Davranış”, T.C Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayın No:149, Eskişehir.
  • Özkan, H. (2022). Sürdürülebilir turizmde yerel yönetim-STK iş birliği: Çanakkale örneği. Turizm Politikaları ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 34-49.
  • Özdemir, M. (2008). Yerel Yönetimler ve Belediye Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları
  • Özdemir, M. (2020). Sürdürülebilir Yerel Kalkınma ve Yönetişim. Ankara: Nobel Yayıncılık
  • Pustu, Y. (2005), “Yerel Yönetimler ve Demokrasi”, Sayıştay Dergisi, S.57
  • Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. Simon & Schuster
  • Stoker, G. (1998). Governance as theory: Five propositions. International Social Science Journal, 50, 17–28
  • Topaloğlu C (2011), Yönetim Kuramları ve Örgütiçi Çatışmalar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 6(1): 249-265.
  • Wampler, B. (2010). Participatory budgeting in Brazil: Contestation, cooperation, and accountability. Penn State Press.
  • Yalçındağ, Selçuk (1999). Belediyelerde Halk Katılımı, Türk İdare Dergisi, Yıl:71, 424,63.
  • Yılmaz, S. (2018). Yerel Yönetimlerde Katılımcı Yönetişim Uygulamaları. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
  • Yılmaz, V. (2019). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Sürecinin Yansımaları ve Kentleşme, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (7), 119-134.
  • Yıldırım, İ. (2004). Demokrasi Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
  • Yüksel, M. (2000). Yönetişim Kavramı Üzerine. Ankara Barosu Dergisi (2000 / 3), 145-159.
  • 5393 Sayılı Belediye Kanunu (2005). T.C. Resmî Gazete, 25874, 13 Temmuz 2005.
  • Kadıköy Belediyesi. (t.y.). Kadıköy Belediyesi Gönüllüleri. Kadıköy Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025, https://www.kadikoybelediyesigonulluleri.com/
  • Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. (2020). Suriyeli Mültecilerin Geri Kazanım Projesi. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025 https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/suriyeli-multecilerin-geri-kazanim-projesi
  • Tepebaşı Belediyesi. (t.y.). Engelli Montaj Atölyesi Projesi. Tepebaşı Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025, https://www.tepebasi.bel.tr/hd.asp?hid=12844
  • Çanakkale Tarih ve Kültür Vakfı (ÇATKAV). (t.y.). Troya Kültür Rotası Projesi. ÇATKAV. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://www.catkav.org/proje/troya-kultur-rotasi/
  • Green City Times. (t.y.). Portland: Sustainability and civic participation. Green City Times. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://www.greencitytimes.com/portland/
  • Håll Sverige Rent. (t.y.). Hela Sverige plockar skräp för kommuner. Håll Sverige Rent. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://hsr.se/kommun/hela-sverige-plockar-skrap-for-kommuner
  • Barcelona Activa. (t.y.). International Projects. Ajuntament de Barcelona. Erişim tarihi: 5 Şubat 2025, https://www.barcelonactiva.cat/en/international-projects
  • Bundesministerium für Wohnen, Stadtentwicklung und Bauwesen. (t.y.). Freiburg-Vauban: Solarsiedlung am Schlierberg. Nationale Stadtentwicklungspolitik. Erişim tarihi: 5 Şubat 2025,
  • https://www.nationalestadtentwicklungspolitik.de/NSP/SharedDocs/Projekte/WSProjekte_ENG/Freiburg-Vauban_Solarsiedlung_am_Schlierberg.html

Collaboration Between Local Governments and Civil Society Organizations as the Basis of Participatory Management

Year 2025, Volume: 11 Issue: Özel Sayı, 36 - 57, 17.07.2025

Abstract

One of the most important elements of democratic societies is the promotion of participation in governance processes. Participatory governance requires cooperation not only with central government, but also with local government units and civil society organizations (CSOs). Strong cooperation between local governments and CSOs ensures that the voice of the people is heard more effectively and solutions are developed to address local needs. Collaboration between local governments and CSOs supports more effective policies, especially in areas such as social solidarity, environmental protection, education, culture and health. This paper focuses on the importance, benefits and application areas of cooperation between local governments and CSOs in a participatory governance perspective.
The study aims to examine how CSOs and local governments can come together in the participatory governance process, the challenges faced and examples of successful cooperation. In line with this purpose, examples from various projects implemented in Turkey and around the world will be given to illustrate how this cooperation contributes to sustainable development. In the article, literature review and analysis were conducted within the conceptual and theoretical framework, and data obtained from authorized institutions/organizations were used.
As a result, it is stated that participatory governance can be built more strongly with the mutual contributions of local governments and CSOs, that this cooperation has an important role in solving social problems and that the development of such cooperation contributes to the democratic maturity of societies.

References

  • Acı, E. Yüksel (2005), Kalkınma Sürecinin Yeni Aktörleri Sivil Toplum Kuruluşları, Günizi Yayıncılık, İstanbul.
  • Ansell, C., & Gash, A. (2008). Collaborative governance in theory and practice. Journal of Public Administration Research and Theory, 18(4), 543-571.
  • Armağan, R., Başaran, İ. (2004). Yerel Demokrasinin Gelişiminde Sivil Toplum Kuruluşlarının Rolü, I. Ulusal Sivil Toplum Kuruluşları Kongresi, Küresel Demokrasinin Gelişmesi ve Katılım Sağlanması Açısından Sivil Toplum Kuruluşları, (Ed. Ali Akdemir, Abdurrahman Benli, Halis Kalmış), ÇOMÜ İBFF, 4 6 Haziran, Çanakkale, 280.
  • Argon, Türkan ve Eren, Altay. (2004), “İnsan Kaynakları Yönetimi”, Nobel Yay., Ankara.
  • Arıkboğa, Ş. (2010) Yönetim ve Organizasyon (İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi, İstanbul).
  • Ardahan, F. (2010). Sivil toplum ve katılım üzerine düşünceler. Akademik İncelemeler Dergisi, 5(2), 229-240.
  • Argyris, C. (1973). Personality and Organization: The Conflict Between System and the Individual. New York: Harper & Row.
  • Aydın, T., & Yılmaz, N. (2019). Dezavantajlı grupların sosyal entegrasyonu: Tepebaşı Belediyesi uygulamaları. Sosyal Hizmetler Araştırma Dergisi, 7(1), 22-39.
  • Aydın, A. (2017). Yerel Yönetişim ve Katılımcılık: Türkiye Örneği. İstanbul: Beta Yayınları
  • Aykaç, B. (2019), İnsan Kaynakları Yönetimi ve İnsan Kaynaklarının Stratejik Planlaması, Nobel Yayınları, İstanbul
  • Batal, S. (2010). Yeni Kamu Yönetiminde Yönetişim Kavramı ve Türkiye'de Yerel
  • Beckman, B. (1997), Sivil Toplum, Demokrasi ve İslam Dünyası, “Demokratikleşmeyi Açıklamak Sivil Toplum Üzerine Notlar”, (Edit.: Elisabeth Özdalga ve Sune Persson), Türk Tarih Vakfı Yayınları, İstanbul.
  • Buchanan, D., & Huczynski, A. (2019). Organizational Behaviour. Pearson.
  • Cotton, J. L., Vollrath, D. A., Froggatt, K. L., Lengnick-Hall, M. L., & Jennings, K. R. (1988). Employee participation: Diverse forms and different outcomes. Academy of Management Review, 13(1), 8–22.
  • Çetin, S. (2019). Yerel Yönetişim ve Sosyal Adalet: Kuram ve Uygulamalar. Ankara: Seçkin Yayıncılık.Yönetimler Alanındaki Uygulama Örnekleri. Mevzuat Dergisi (145), 1- 13.
  • Çarkçı, A. (2007), “Üç Açıdan Kentsel/Yerel Politika Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşları”, Sivil Toplum Dergisi, Yıl: 4 Sayı:17-18, (Ocak Haziran)
  • Erdoğan, M. (2015). Yerel Yönetimler ve Yerel Yönetişim: Teorik Çerçeve ve Uygulama. İstanbul: Paradigma Yayınları.
  • Erözden, Ozan (1998), “STK’lar ve Hukuki Çerçevede Yenilik Talepleri Üzerine Notlar”, Merhaba Sivil Toplum (Der.: Taciser Ulaş), Helsinki Yurttaşlar Derneği Yayını, İstanbul
  • Eryılmaz, B. (2009), Kamu Yönetimi, Okutman Yayıncılık, Ankara
  • Fung, A., & Wright, E. O. (2003). Deepening democracy: Institutional innovations in empowered participatory governance.Verso Publications.
  • Görmez, K. (2005), Küreselleşme ve Yerelleşme, Odak Yayınevi, Ankara.
  • Güler, B. A. (2009), Türkiye’nin Yönetimi: Yapı, İmge Kitabevi, Ankara
  • Heywood, A. (2007). Siyasi İdeolojiler. Adres Yayınları
  • Kahraman, S. (2019). Türkiye’de yerel yönetimler ve yabancı göçmenler. Sosyoekonomi Dergisi, 27(40), 123-136.
  • Kar, B. (2007), “Kent Konseyleri ve Katılımcı Demokrasi”, Yerel Siyaset Dergisi, Sayı: 21, 50-51.
  • Karaman, Z. (1998), Mahalli İdareler, Dokuz Eylül Üniversitesi Yayınları, İzmir.
  • Kaypak, Ş. (2012), “Yerel Yönetimlerde Katılımcı/Müzakereci Demokrasi Sürecinde Sivil Toplum Kuruluşlarının Önemi”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, Cilt: 8, Sayı: 17, ss, 171-196.
  • Keleş, R. (2009), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, 6. Baskı, İstanbul.
  • Keleş, R. (2014). Yerinden Yönetim ve Siyaset. (9. Baskı) Cem Yayınları.
  • Likert, R. (1967). The Human Organization: Its Management and Value. New York: McGraw-Hill.
  • Newig, J., (2018). Participatory governance: The role of stakeholder engagement in the development of infrastructure projects. Oxford University Press.
  • Öner, Ş. (2001), “Sivil Toplum Kuruluşlarının Yerel Demokrasi ve Katılım Algılamaları” ÇYYD C.10 S.2, Ss:51 -67
  • Özkalp, Enver ve Kırel, Çiğdem. (2001), “Örgütsel Davranış”, T.C Anadolu Üniversitesi, Eğitim, Sağlık ve Bilimsel Araştırma Çalışmaları Vakfı Yayın No:149, Eskişehir.
  • Özkan, H. (2022). Sürdürülebilir turizmde yerel yönetim-STK iş birliği: Çanakkale örneği. Turizm Politikaları ve Uygulamaları Dergisi, 6(1), 34-49.
  • Özdemir, M. (2008). Yerel Yönetimler ve Belediye Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları
  • Özdemir, M. (2020). Sürdürülebilir Yerel Kalkınma ve Yönetişim. Ankara: Nobel Yayıncılık
  • Pustu, Y. (2005), “Yerel Yönetimler ve Demokrasi”, Sayıştay Dergisi, S.57
  • Putnam, R. D. (2000). Bowling alone: The collapse and revival of American community. Simon & Schuster
  • Stoker, G. (1998). Governance as theory: Five propositions. International Social Science Journal, 50, 17–28
  • Topaloğlu C (2011), Yönetim Kuramları ve Örgütiçi Çatışmalar. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi 6(1): 249-265.
  • Wampler, B. (2010). Participatory budgeting in Brazil: Contestation, cooperation, and accountability. Penn State Press.
  • Yalçındağ, Selçuk (1999). Belediyelerde Halk Katılımı, Türk İdare Dergisi, Yıl:71, 424,63.
  • Yılmaz, S. (2018). Yerel Yönetimlerde Katılımcı Yönetişim Uygulamaları. İstanbul: Alfa Yayıncılık.
  • Yılmaz, V. (2019). Türkiye’de Kentsel Dönüşüm Sürecinin Yansımaları ve Kentleşme, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4 (7), 119-134.
  • Yıldırım, İ. (2004). Demokrasi Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim, Seçkin Yayıncılık, 1. Baskı, Ankara.
  • Yüksel, M. (2000). Yönetişim Kavramı Üzerine. Ankara Barosu Dergisi (2000 / 3), 145-159.
  • 5393 Sayılı Belediye Kanunu (2005). T.C. Resmî Gazete, 25874, 13 Temmuz 2005.
  • Kadıköy Belediyesi. (t.y.). Kadıköy Belediyesi Gönüllüleri. Kadıköy Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025, https://www.kadikoybelediyesigonulluleri.com/
  • Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. (2020). Suriyeli Mültecilerin Geri Kazanım Projesi. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025 https://www.gaziantep.bel.tr/tr/haberler/suriyeli-multecilerin-geri-kazanim-projesi
  • Tepebaşı Belediyesi. (t.y.). Engelli Montaj Atölyesi Projesi. Tepebaşı Belediyesi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2025, https://www.tepebasi.bel.tr/hd.asp?hid=12844
  • Çanakkale Tarih ve Kültür Vakfı (ÇATKAV). (t.y.). Troya Kültür Rotası Projesi. ÇATKAV. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://www.catkav.org/proje/troya-kultur-rotasi/
  • Green City Times. (t.y.). Portland: Sustainability and civic participation. Green City Times. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://www.greencitytimes.com/portland/
  • Håll Sverige Rent. (t.y.). Hela Sverige plockar skräp för kommuner. Håll Sverige Rent. Erişim tarihi: 3 Şubat 2025, https://hsr.se/kommun/hela-sverige-plockar-skrap-for-kommuner
  • Barcelona Activa. (t.y.). International Projects. Ajuntament de Barcelona. Erişim tarihi: 5 Şubat 2025, https://www.barcelonactiva.cat/en/international-projects
  • Bundesministerium für Wohnen, Stadtentwicklung und Bauwesen. (t.y.). Freiburg-Vauban: Solarsiedlung am Schlierberg. Nationale Stadtentwicklungspolitik. Erişim tarihi: 5 Şubat 2025,
  • https://www.nationalestadtentwicklungspolitik.de/NSP/SharedDocs/Projekte/WSProjekte_ENG/Freiburg-Vauban_Solarsiedlung_am_Schlierberg.html
There are 56 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Public Administration
Journal Section Articles
Authors

Mine Meydancı 0009-0002-9003-0440

Early Pub Date July 13, 2025
Publication Date July 17, 2025
Submission Date February 15, 2025
Acceptance Date July 1, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 11 Issue: Özel Sayı

Cite

APA Meydancı, M. (2025). Katılımcı Yönetimin Temeli Olarak Yerel Yönetimler ve Sivil Toplum Kuruluşları Arasında İş Birliği. Strategic Public Management Journal, 11(Özel Sayı), 36-57.

STRATEGIC PUBLIC MANAGEMENT JOURNAL © 2015 is licensed under Creative Commons Attribution 4.0 International. CC BY 4.0 açık erişim tanımı ile uyumludur