Online Transparency Level of Non-Governmental Organizations in Türkiye: The Cases of Red Crescent, Green Crescent and Darüşşafaka

Year 2025, Volume: 11 Issue: Özel Sayı, 58 - 72, 17.07.2025

Üstüner Okan Çınar , Sezai Öztop

Abstract

The purpose of this study is to determine the level of transparency of the official web pages of the Red Crescent, Green Crescent and Darüşşafaka, which are well-established non-governmental organizations (NGOs) in Türkiye. The scale used for this purpose is the 29-criteria web page transparency scale developed by Rodríguez et al. in 2012 from the Lealtad Foundation's best practices and transparency guide. This scale determines the level of corporate transparency, operational transparency and financial transparency. The scale is used to determine information about management, management meetings, and transparency of member-supplier relations within the scope of corporate transparency. Within the scope of operational transparency, it includes social goal, strategic plan, annual plan, project monitoring, project selection criteria and volunteer participation. Within the scope of financial transparency, it determines the level of public disclosure regarding donations, funds allocated to activities, privacy policy for members and donors, annual budget, activity reports, expenditure policies, fund monitoring and criteria for supplier selection. The findings of the study show that the three NGOs examined are adequate in terms of organizational transparency and operational transparency, but limited in terms of financial transparency.

Keywords

Transparency, Non-Governmental Organizations, Red Crescent, Green Crescent, Darüşşafaka.

Türkiye’de Sivil Toplum Kuruluşlarının Çevrimiçi Şeffaflık Düzeyi: Kızılay, Yeşilay ve Darüşşafaka Örneği

Abstract

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’nin köklü sivil toplum kuruluşları Kızılay, Yeşilay ve Darüşşafaka’nın resmî web sayfalarının şeffaflık düzeyini belirlemektir. Bu amaca yönelik olarak kullanılan ölçek, Lealtad Vakfının en iyi uygulamalar ve şeffaflık kılavuzundan Rodríguez vd. tarafından 2012 yılında geliştirilen ve 29 kriterden oluşan web sayfası şeffaflık ölçeğidir. Bu ölçek kurumsal şeffaflık, faaliyet şeffaflığı ve finansal şeffaflık düzeyini tespit etmektedir. Kurumsal şeffaflık kapsamında yönetim hakkındaki bilgiler, yönetim toplantıları ve üye-tedarikçi ilişkilerinin şeffaflığı tespit edilmektedir. Faaliyet şeffaflığı kapsamında sosyal hedef, stratejik plan, yıllık plan, proje izleme, proje seçim kriterleri ve gönüllü katılımı şeffaflığı incelenmektedir. Finansal şeffaflık kapsamında ise bağışlar, faaliyetlere ayrılan fonlar, üye ve bağışçılara yönelik gizlilik politikası, yıllık bütçe, faaliyet raporları, harcama politikaları, fon takibi ve tedarikçi seçimine yönelik kriterlerdeki şeffaflık düzeyleri belirlenmektedir. Çalışmanın bulguları, incelenen üç sivil toplum kuruluşunun örgütsel şeffaflık ve faaliyet şeffaflığı açısından yeterli düzeyde olduğunu, finansal şeffaflık açısından ise kısıtlı bir düzeyde kaldığını göstermektedir.

Keywords

Şeffaflık, Sivil Toplum Kuruluşu, Kızılay, Yeşilay, Darüşşafaka.

References

• Bahçecik, Ş. O. (2021). Accountability of Humanitarian NGO’s in Turkey: An Online Transparency Analysis. Eğitim Bilim Toplum, 19(73), 11-29.
• Darüşşafaka Cemiyeti. (2024). Darüşşafaka Cemiyeti Resmî Web Sitesi. https://www.darussafaka.org/ Demirkol, V. (2022). Kâr Amacı Gütmeyen Örgütlerde Finansal Şeffaflaşma-Türkiye Örneği. (Yayınlanmamış doktora tezi). Bursa Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Eryılmaz, B. ve Biricikoğlu, H. (2011). Kamu Yönetiminde Hesap Verebilirlik ve Etik. İş Ahlakı Dergisi, 4(7), 19-45. Gutiérrez-Nieto, B., Fuertes-Callén, Y., & Serrano-Cinca, C. (2008). Internet Reporting in Microfinance Institutions. Online Information Review, 32(3), 415–436
• Güner, M. F. (2019). Üçüncü Sektörde Finansal Şeffaflık Sorunu: Türkiye’deki Sivil Toplum Kuruluşlarının Şeffaflık Düzeylerinin İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(4), 3245-3255.
• Hatipoğlu, O. G. (2013). Kızılay Derneği’nin Kamusallığı: Bir Çözümleme Denemesi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 11(22), 167-189.
• İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü. (2024). Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğü. https://www.siviltoplum.gov.tr/
• Kılıç, Y. (2024). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e Darüşşafaka. Istranca Tarih Araştırmaları Dergisi, 2(2), 21-33. Meijer A (2014). “Transparency”. The Oxford Handbook of Public Accountability, Ed.: Bovens, Mark. Thomas Schillemans and Robert E. Goodin, Oxford University Press, Oxford 507-524
• Pasquier, M. and Villeneuve, J.-P. (2007). Organizational Barriers to Transparency a Typology and Analysis of Organizational Behaviour Tending to Prevent or Restrict Access to Information. International Review of Administrative Sciences, 73, 147-162.
• Rodriguez, M. del M. G., Caba Pérez, M. del C., ve López Godoy, M. (2012). Determining Factors in Online Transparency of NGOs: A Spanish Case Study. VOLUNTAS: International Journal of Voluntary and Nonprofit Organizations, 23(3), 661-683. https://doi.org/10.1007/s11266-011-9229-x
• Saxton, G. D., & Guo, C. (2011). Accountability Online: Understanding the Web-Based Accountability Practices of Nonprofit Organizations. Nonprofit and Voluntary Sector Quarterly, 40(2), 270.
• Smith, S. R. (2014). Accountability and the Nonprofit Sector The Oxford Handbook of Public Accountability, Ed.: Bovens, Mark. Thomas Schillemans ve Robert E. Goodin, Oxford University Press, Oxford 339-353
• Soydan, A. (2013). Darüşşafaka Tarihinden Kesitler. Recent Period Turkish Studies (3). 249-268
• Tekeli, İ. (2004). Katılımcı Demokrasi ve Sivil Toplum Kuruluşları Ankara: Sosyal Demokrasi Derneği
• Toksöz, F. (2008). İyi Yönetişim El Kitabı. İstanbul: TESEV Yayınları
• Türkiye Kızılay Derneği. (2024). Kızılay Resmî Web Sitesi. https://www.kizilay.org.tr/
• Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2020). Faaliyet Raporu. https://www.yesilay.org.tr/tr/
• Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2021). Faaliyet Raporu. https://www.yesilay.org.tr/tr/
• Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2022). Faaliyet Raporu. https://www.yesilay.org.tr/tr/
• Türkiye Yeşilay Cemiyeti. (2024). Yeşilay Resmî Web Sitesi. https://www.yesilay.org.tr/tr/
• Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (2023). Kurumsal Yönetim İlkeleri Işığında Sivil Toplum Kuruluşları Yönetim Rehberi İstanbul: Caretta Kitap Transparency International. (2024). Transparency International Official Website. https://www.transparency.org/en
• Velat, D. (2015). Batı Balkanlar ve Türkiye'de STK'ların Ekonomik Değerleri. Belgrad: Balkan Sivil Toplumu Geliştirme Ağı.
• Yıldırım, İ. (2004). Demokrasi Sivil Toplum Kuruluşları ve Yönetişim. Ankara: Seçkin Yayınları