Research Article
BibTex RIS Cite

THE RELATIONSHIP OF COACHES' PROFESSIONAL ETHICAL BEHAVIORS WITH ATHLETES' PROSOCIAL BEHAVIORS, ANTISOCIAL BEHAVIORS AND ATTITUDES TOWARDS MORAL DECISION-MAKING

Year 2025, Volume: 23 Issue: 1, 30 - 49, 30.03.2025

Abstract

The purpose of this study is to examine the relationship between coaches' professional ethical behaviors and athletes' prosocial behaviors, antisocial behaviors, and attitudes towards moral decision-making. A total of 221 athletes, including 108 females and 113 males (Xage=15.16±2.51; Xexperience=4.34±2.74), actively engaged in sports, voluntarily participated in the study. Coaches Professional Ethics Behavior Scale, the Prosocial and Antisocial Behavior in Sport Scale, and the Attitudes to Moral Decision-Making in Youth Sport Questionnaire were used as data collection tools. Data analysis was performed using SPSS 24 package program with descriptive statistics, Pearson correlation analysis, and regression analysis. According to the results of Pearson correlation analysis, coaches’ professional ethical behaviours had positive and significant relationship with prosocial behavior towards opponents, acceptance of cheating, and acceptance of gamesmanship, while it was negatively related to antisocial behaviors towards teammates and opponents. The results of the regression analysis revealed that coaches’ professional ethical behaviours explained a significant amount of variance in prosocial behavior towards opponents, antisocial behavior towards teammates and opponents, acceptance of cheating, and acceptance of gamesmanship. In conclusion, it was determined that coaches' professional ethical behaviors were significantly related to athletes' prosocial behavior, antisocial behavior, and moral decision-making. It can be concluded that coaches' behaviors, suitable to coaching professional ethics, is important for athletes' moral characteristics. The findings were evaluated in line with the relevant literature, and some suggestions were presented.

References

  • Alemdağ, S. (2018). Genç futbolcuların prososyal ve antisosyal davranışlarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 102-109.
  • Altın, M., & Özsarı, A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 133-145.
  • Altıntaş, A., Çetinkalp, Z. K., & Aşçı, F. H. (2012). Antrenör-sporcu ilişkisinin değerlendirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 119-128.
  • Anderson-Butcher, D. (2019). Youth sport as a vehicle for social development. Kinesiology Review, 8(3), 180-187.
  • Atlı, K., Karadağ, Ö., & Mirzeoğlu, A. D. (2022). Voleybol Antrenörlerinin Meslek Etiği Davranışlarına İlişkin Antrenör ve Sporcu Görüşlerinin Karşılaştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 27(3), 171-188.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  • Bartholomew, K.J., Ntoumanis, N., & Thøgersen-Ntoumani, C. (2010). The controlling interpersonal style in a coaching context: Development and initial validation of a psychometric scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 193-216.
  • Bhavsar, N., Ntoumanis, N., Quested, E., Gucciardi, D.F., Thøgersen-Ntoumani, C., Ryan, R. M., Reeve, J., Sarrazin, P., & Bartholomew, K. J. (2019). Conceptualizing and testing a new tripartite measure of coach interpersonal behaviors. Psychology of Sport and Exercise, 44, 107-120.
  • Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2009). The influence of social variables and moral disengagement on prosocial and antisocial behaviours in field hockey and netball. Journal of Sports Sciences, 27(8), 843-854.
  • Bollen, K. A. (2014). Structural equations with latent variables. John Wiley & Sons.
  • Bureau, J. S., Vallerand R. J., Ntoumanis, N., & Lafreniere, M. A. K. (2012). On passion and moral behaviour in achievement settings; the mediating role of pride. Motiv Emot, 37(1), 121-133.
  • Cairney, J., Clark, H. J., Kwan, M. Y., Bruner, M., Tamminen, K. (2018). Measuring sport experiences in children and youth to better understand the impact of sport on health and positive youth development: designing a brief measure for population health surveys. BMC Public Health, 18(1), 446.
  • Caprara, G. V., Luengo Kanacri, B. P., Zuffianò, A., Gerbino, M., & Pastorelli, C. (2015). Why and how to promote adolescents’ prosocial behaviors: Direct, mediated and moderated effects of the CEPIDEA school-based program. Journal of Youth and Adolescence, 44, 2211-2229.
  • Certel, Z., Alkış, A., & Gürpınar, B. (2018). Antrenörlerin mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin antrenör ve sporcu gözüyle değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 8(2), 223-231.
  • Chelladurai, P. A (1978). Contingency model of leadership in athletics. Unpublished doctoral dissertation. University of Waterloo.
  • Coale, R., & Simon, M. (2020). Ethical coaching behaviours in college athletics: impact on student-athletes. Journal of Qualitative Research in Sports Studies, 14(1), 85-98.
  • Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Academic Press.
  • Cook, R. D., & Weisberg, S. (1982). Residuals and Influence in Regression. Chapman and Hall.
  • Côté, J. Yardley, J. Hay, J. Sedgwick, W., & Baker, J. R. (1999). An Exploratory Examination of the Coaching Behavior Scale for Sport. AVANTE, 5(3), 82-92.
  • Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
  • Çeviker, A. (2013). Ankara Amatör Süper Lig Futbolcularının Antrenörlerinde Gözlemledikleri Etik ve Etik Dışı Davranışlar. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Çeviker, A. (2017). Bedensel engelli spor kulüplerinde görev yapan antrenörlerin, antrenörlük mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Damon, W., Lerner, R. M., & Eisenberg, N. (Eds.). (2006). Handbook of child psychology, social, emotional, and personality development. John Wiley ve Sons.
  • Davis, L., Appleby, R., Davis, P., Wetherell, M., & Gustafsson, H. (2018). The role of coach-athlete relationship quality in team sport athletes’ psychophysiological exhaustion: implications for physical and cognitive performance. Journal of Sports Sciences, 36(17), 1985-1992.
  • Dolaşır Tuncel, S., & Büyüköztürk, Ş. (2009). Antrenörlerin mesleki etik ilkeleri nelerdir? Nasıl ölçülür? Ölçek geliştirme: Ölçeğin geçerlik ve güvenirliği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(4), 159-168.
  • Dolaşır, S. (2005). Antrenörlük Etiği ve İlkeleri, Gazi Kitapevi.
  • Duffy, M., & Passmore, J. (2010). Ethics in coaching: An ethical decision making framework for coaching psychologists. International Coaching Psychology Review, 5(2), 140-151.
  • Durak, N. (2011). Gelenek ve modernite etkileşimi bağlamında spor etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(27), 43-63.
  • Feltz, D. L., Short, S. E., & Sullivan, P. J. (2008). Self-efficacy in sport. Human Kinetics.
  • Fry, M. D., & Newton, M. (2003). Application of achievement goal theory in an urban youth tennis setting. Journal of Applied Sport Psychology, 15(1), 50-66.
  • Furley, P., Bertrams, A., Englert, C., & Delphia, A. (2013). Ego depletion, attentional control, and decision making in sport. Psychology of Sport and Exercise, 14, 900-904.
  • Gano-Overway, L., Thompson, M., & Van Mullem, P. (2020). National Standards for Sport Coaches: Quality Coaches, Quality Sports: Quality Coaches, Quality Sports. Jones & Bartlett Learning.
  • Gibbons, S. L., Ebbeck, V., & Weiss, M. R. (1995). Fair play for kids: Effects on the moral development of children in physical education. Research Quarterly for Exercise and Sport, 66(3), 247-255.
  • Goldberg, L., MacKinnon, D. P., Elliot, D. L., Moe, E. L., Clarke, G., & Cheong, J. (2000). The adolescents training and learning to avoid steroids program: preventing drug use and promoting health behaviors. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 154(4), 332-338.
  • Guivernau, M., & Duda, J. L. (2002). Moral atmosphere and athletic aggressive tendencies in young soccer players. Journal of Moral Education, 31(1), 67-85.
  • Gülcan N. Y. (2015). Discussing the importance of teaching ethics in education. Social and Behavioral Science, 174, 2622-2625.
  • Güler, D. (2023). Antrenörlük meslek etiği. S. Tuncel (Ed.), Sporda meslek etiği içinde. Efe Akademi.
  • Güllü, S. (2018). Sporcuların antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik yönelimleri üzerine bir araştırma. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 190-204.
  • Güllü, S. (2023). Sporcu üniversite öğrencilerinin ahlaktan uzaklaşmaları ile antrenörlerinin etik dışı davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(100. Yıl Özel Sayısı), 101-115.
  • Güllü, S., Yıldız, S. M., & Saydam, H. (2021). Boksörlerin antrenör-sporcu ilişkisinin sportmenlik yönelimlerine (fair play davranışlarına) etkisinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 500-510.
  • Gürpınar, B. (2014). Altyapı sporlarında ahlaki karar alma tutumları ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Bir Türk örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 413-424.
  • Güven, Ö., & Erman, Ö. (2012). Antrenörlerin etik dışı davranışları ile ilgili sporcu algısı ölçeğinin geliştirilmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 67-75.
  • Güvendi, B., & Işım, A. T. (2019). Moral disengagement level of team athletes depending on unethical behaviors they perceived from their coaches. Journal of Education and Learning, 8(4), 83-92.
  • Güvendi, B., & Keskin, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145.
  • Güvendi, B., Kaya, S., & Tosun, M. A. (2022). Antrenörlerin Meslek Etiği Davranışlarının Antrenör Sporcu İlişkisi Üzerine Etkisi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 108-116.
  • Haney, C. J., Long, B. C., & Howell, G. (1998). Coaching as a profession: Ethical concerns. Journal of Applied Sport Psychology, 10(2), 240-250.
  • Hodge, K., & Lonsdale, C. (2011). Prosocial and antisocial behavior in sport: The role of coaching style, autonomous vs. controlled motivation, and moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 33(4), 527-547.
  • Hurdman, A., Jones, C., & Jones, R. (2010). Sports coaching, virtue ethics and emulation. Physical Education and Sport Pedagogy, 15(4), 345-359.
  • International Coaches Federation (2003). “ICF Standart of Ethical Conduct. Retrieved October 25”. Adopted by the ICF Global Board of Directors June 2015.
  • Jang, C. Y. (2013): Development and validation of the sport character scale. Unpublished doctorate thesis, The University of Utah, USD.
  • Jowett, S., & Cockerill, I. M. (2003). Olympic medallists’ perspective of the althlete–coach relationship. Psychology of Sport and Exercise, 4(4), 313-331.
  • Kavussanu, M., & Boardley, I. D. (2009). The prosocial and antisocial behavior in sport scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 31(1), 97-117.
  • Kavussanu, M., & Ntoumanis, N. (2003). Participation in sport and moral functioning: Does ego orientation mediate their relationship?. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25(4), 501-518.
  • Kavussanu, M., & Ring, C. (2016). Moral thought and action in sport and student life: A study of bracketed morality. Ethics ve Behavior, 26(4), 267-276.
  • Kavussanu, M., Seal, A. R., & Phillips, D. R. (2006). Observed prosocial and antisocial behaviors in male soccer teams: Age differences across adolescence and the role of motivational variables. Journal of Applied Sport Psychology, 18(4), 326-344.
  • Kayır, B., & Özbek, O. (2019). Antrenörlerin meslek etiği davranışları ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Spormetre, 17(3), 134-144.
  • Kayır, B., & Özbek, O. (2021). Antrenörlerin meslek etiği davranışlarına ilişkin antrenör ve sporcu görüşleri. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-12.
  • Kohlberg, L. (1964). Development of moral character and moral ideology. Review of Child Development Research, 1, 381-431.
  • Lee, M. J., Whitehead, J., & Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decisionmaking in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.
  • Lickona, T. (1996). Eleven principles of effective character education. Journal of Moral Education, 25(1), 93-100.
  • Lyle J. (2002). Sports coaching concepts: a framework fr coaches’ behaviour. Routledge.
  • Mackenzie B. (2001). British Athletics - Code of ethics for Coaches. https://www.brianmac.co.uk/ukethics.htm
  • Mageau, G. A., & Vallerand, R. J. (2003). The coach–athlete relationship: A motivational model. Journal of Sports Science, 21(11), 883-904.
  • Malloy, E., & Kavussanu, M. (2021). The effects of an authentic coaching intervention on athlete outcomes: A pilot randomised controlled trial. Psychology of Sport and Exercise, 57, 101957.
  • McGee, V., & DeFreese, J. D. (2019). The coach-athlete relationship and athlete psychological outcomes. Journal of Clinical Sport Psychologyi, 13(1), 152-174.
  • Orhan, S., & Salman, M. N. (2021). Genç futbolcularda antrenör-sporcu ilişkisinin ahlaki karar alma tutumları ile prososyal ve antisosyal davranışlarla ilişkisi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 334-355.
  • Orhan, S., Elmas, L., Atıcı, A. R., Erbaş, M. K., & Karahan, M. (2023). Genç takım sporcularında anne-baba tutumları ile prososyal ve antisosyal davranışlar arasındaki ilişki: Kesitsel araştırma. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 15(3), 413-427.
  • Özdemir, İ. (2019). Takım sporları ile uğraşan yetişkin sporcuların prososyal ve antisosyal davranışlarının belirlenmesinde mükemmeliyetçilik ve başarı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Özkan, A. (2021). Süper lig hentbol antrenörlerinin tercih ettikleri liderlik davranışları ile hentbolcuların sportmenlik yönelimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Pallant, J. (2013). SPSS survival manual. McGraw-Hill Education.
  • Peláez, S., Aulls, M. W., Rossi, A., & Bacon, S. L. (2013). The coach as a contributor to the socio-moral context: a literature review. Psychology Research, 3(3), 113-128.
  • Polat, A., & Kaynak, K. (2022). Kadın voleybolcuların spora bağlılıkları ile prososyal ve antisosyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ulusal Kinesyoloji Dergisi, 3(2), 38-47.
  • Proios, M. (2013). Athletıc ıdentıty and achıevement goals of gymnastıcs athletes. Science of Gymnastics Journal, 4(3). 15-24.
  • Rutten, E. A., Biesta, G. J., Deković, M., Stams, G. J. J., Schuengel, C., & Verweel, P. (2010). Using forum theatre in organised youth soccer to positively influence antisocial and prosocial behaviour: A pilot study. Journal of Moral Education, 39(1), 65-78.
  • Rutten, E. A., Stams, G. J. J., Biesta, G. J., Schuengel, C., Dirks, E., & Hoeksma, J. B. (2007). The contribution of organized youth sport to antisocial and prosocial behavior in adolescent athletes. Journal of Youth and Adolescence, 36, 255-264.
  • Sage, L., Kavussanu, M., & Duda, J. (2006). Goal orientations and moral identity as predictors of prosocial and antisocial functioning in male association football players. Journal of Sports Sciences, 24(05), 455-466.
  • Sarı, İ., & Kölelı̇, N. (2020). Antrenör kaynaklı destekleyici ve kısıtlayıcı güdüsel iklimin sporcuların tükenmişlik ve ahlaki karar alma tutumları ile ilişkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 31(2), 69-82.
  • Sarıkol, E. (2021). Farklı branş sporcularının sporda ahlaktan uzaklaşmalarında antrenörlerin etik dışı davranışlarının etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Selağzı, S., & Çepikkurt, F. (2014). Antrenör ve sporcu iletişim düzeylerinin belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 11-18.
  • Sevim, Y., Tuncel, F., Erol E., & Sunay, H. (2001). Antrenör Eğitimi ve İlkeleri. Gazi Kitapevi.
  • Sezen-Balçıkanlı, G. (2013). The Turkish adaptation of the prosocial and antisocial behavior in sport scale (PABSS), International Journal of Humanities and Social Science, 3(18), 271-276.
  • Shields, D. L., Lavoi, N. M., Bredemeier, B. L., & Power, F. C. (2007). Predictors of poor sportspersonship in youth sports: Personal attitudes and social influences. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(6), 747-762.
  • Sı̇vrı̇kaya, M., & Sı̇vrı̇kaya, A. (2020). Gelişim ligi futbolcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 26-45.
  • Smith, R. E., Smoll, F. L., & Hunt, E. (1977). A system for the behavioral assessment of athletic coaches. Research Quarterly, 48(2), 401-407.
  • Smoll, F. L., & Smith, R. E. (2006). Enhancing coach-athlete relationships: Cognitive-behavioral principles and procedures. The Sport Psychologist’s Handbook, 19-37.
  • Stornes, T. (2001). Sportspersonship in elite sports: on the effects of personal and environmental factors on the display of sportspersonship among elite male handball players. European Physical Education Review, 7(3), 283-304.
  • Sukys, S., Majauskiene, D., & Dumciene, A. (2017). The effects of a three-year integrated Olympic education programme on adolescents’ prosocial behaviours. European Journal of Sport Science, 17(3), 335-342.
  • Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1071-1093.
  • Tapan, U. (2020). Kadın Milli Takım Güreş Antrenörlerinin, mesleki etik ilkelerine uyma düzeylerinin sporcular açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Tepeköylü Öztürk, Ö., & Soytürk, M. (2019). Sporcu algılarına göre antrenör iletişim becerileri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 576-583.
  • Turkay, H. (2021). Futbolcularda sosyal kimlik bağlamında prososyal ve antisosyal davranışlar. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Turnnidge, J., & Côté, J. (2020). Coaching impact: The transformational coach in sports. In R. Resende and A.R. Gomes, (Eds.), Coaching for Human Development and Performance in Sports Cham, Switzerland: Springer.
  • White, S., & Rezania, D. (2019). The impact of coaches’ ethical leadership behaviour on athletes’ voice and performance: The role of accountability. Sport, Business and Management: An International Journal, 9(5), 460-476.
  • Woods, R. (2011). Social issues in sport. Human Kinetics.
  • Worthy, K. (2017). The coach-athlete relationship as a predictor of self-regulation, academic self-efficacy, and aggression among athletes with exposure to community violence. Seton Hall University.
  • Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., Gülşen, D. B. A., & İlhan, L. (2020). Futbolculuk seviyesi prososyal ve antisosyal davranışların bir belirleyicisi midir?. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 125-133.
  • Yazıcı, Ö. F. (2022). Rekabetçi saldırganlık ve öfkede prososyal ve antisosyal davranışların rolü. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 13(2), 117-132.
  • Yıldız, Ö., & Yıldız, M. (2020). Futbol hakemlerinin sporun ahlaki iklimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 357-378.

ANTRENÖRLERİN MESLEK ETİĞİ DAVRANIŞLARININ SPORCULARIN PROSOSYAL DAVRANIŞLAR, ANTİSOSYAL DAVRANIŞLAR VE AHLAKİ KARAR ALMA TUTUMLARI İLE İLİŞKİSİ

Year 2025, Volume: 23 Issue: 1, 30 - 49, 30.03.2025

Abstract

Bu araştırmanın amacı antrenörlerin meslek etiği davranışlarının sporcuların prososyal davranışlar, antisosyal davranışlar ve ahlaki karar alma tutumları ile ilişkisini incelemektir. Aktif olarak spor yapan 108 kadın ve 113 erkek olmak üzere toplam 221 sporcu (Xyaş=15.16±2.51; Xdeneyim=4.34±2.74) gönüllü olarak araştırmaya katılımıştır. Veri toplama aracı olarak Antrenörlük Meslek Etiği Davranışları Ölçeği, Sporda Prososyal ve Antisosyal Davranış Ölçeği ve Altyapı Sporlarında Ahlaki Karar Alma Tutumları Ölçeği kullanılmıştır. Verilerin analizi SPSS 24 paket programında tanımlayıcı istatistikler, Pearson korelasyon analizi ve regresyon analizi ile gerçekleştirilmiştir. Pearson korelasyon analizi sonuçlarına göre; antrenör meslek etiği davranışı rakibe prososyal davranış, hileyi benimseme ve yarışma severliği benimseme ile pozitif yönde anlamlı ilişki gösterirken; takım arkadaşına ve rakibe antisosyal davranışlarla negatif yönde anlamlı ilişkilidir. Regresyon analizi sonuçlarına göre; antrenör meslek etiği davranışları rakibe prososyal davranış, takım arkadaşına ve rakibe antisosyal davranış, hileyi benimseme ve yarışma severliği benimseme değişkenlerini anlamlı bir şekilde açıklamaktadır. Sonuç olarak, antrenörlerin meslek etiği davranışları ile sporcuların prososyal davranışı, antisosyal davranışı ve ahlaki karar alması arasında anlamlı bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Antrenörlerin meslek etiğine uygun davranışlar sergilemesinin sporcuların ahlaki özellikleri açısından önemli olduğu söylenebilir. Elde edilen bulgular ilgili alanyazın doğrultusunda değerlendirilerek bazı öneriler sunulmuştur.

References

  • Alemdağ, S. (2018). Genç futbolcuların prososyal ve antisosyal davranışlarının incelenmesi. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 102-109.
  • Altın, M., & Özsarı, A. (2017). Sporcu eğitim merkezlerinde yatılı olarak eğitim gören sporcuların ahlaki karar alma tutumları. Uluslararası Kültürel ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(1), 133-145.
  • Altıntaş, A., Çetinkalp, Z. K., & Aşçı, F. H. (2012). Antrenör-sporcu ilişkisinin değerlendirilmesi: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Spor Bilimleri Dergisi, 23(3), 119-128.
  • Anderson-Butcher, D. (2019). Youth sport as a vehicle for social development. Kinesiology Review, 8(3), 180-187.
  • Atlı, K., Karadağ, Ö., & Mirzeoğlu, A. D. (2022). Voleybol Antrenörlerinin Meslek Etiği Davranışlarına İlişkin Antrenör ve Sporcu Görüşlerinin Karşılaştırılması. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 27(3), 171-188.
  • Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice Hall.
  • Bartholomew, K.J., Ntoumanis, N., & Thøgersen-Ntoumani, C. (2010). The controlling interpersonal style in a coaching context: Development and initial validation of a psychometric scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 32(2), 193-216.
  • Bhavsar, N., Ntoumanis, N., Quested, E., Gucciardi, D.F., Thøgersen-Ntoumani, C., Ryan, R. M., Reeve, J., Sarrazin, P., & Bartholomew, K. J. (2019). Conceptualizing and testing a new tripartite measure of coach interpersonal behaviors. Psychology of Sport and Exercise, 44, 107-120.
  • Boardley, I. D., & Kavussanu, M. (2009). The influence of social variables and moral disengagement on prosocial and antisocial behaviours in field hockey and netball. Journal of Sports Sciences, 27(8), 843-854.
  • Bollen, K. A. (2014). Structural equations with latent variables. John Wiley & Sons.
  • Bureau, J. S., Vallerand R. J., Ntoumanis, N., & Lafreniere, M. A. K. (2012). On passion and moral behaviour in achievement settings; the mediating role of pride. Motiv Emot, 37(1), 121-133.
  • Cairney, J., Clark, H. J., Kwan, M. Y., Bruner, M., Tamminen, K. (2018). Measuring sport experiences in children and youth to better understand the impact of sport on health and positive youth development: designing a brief measure for population health surveys. BMC Public Health, 18(1), 446.
  • Caprara, G. V., Luengo Kanacri, B. P., Zuffianò, A., Gerbino, M., & Pastorelli, C. (2015). Why and how to promote adolescents’ prosocial behaviors: Direct, mediated and moderated effects of the CEPIDEA school-based program. Journal of Youth and Adolescence, 44, 2211-2229.
  • Certel, Z., Alkış, A., & Gürpınar, B. (2018). Antrenörlerin mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin antrenör ve sporcu gözüyle değerlendirilmesi. Mediterranean Journal of Humanities, 8(2), 223-231.
  • Chelladurai, P. A (1978). Contingency model of leadership in athletics. Unpublished doctoral dissertation. University of Waterloo.
  • Coale, R., & Simon, M. (2020). Ethical coaching behaviours in college athletics: impact on student-athletes. Journal of Qualitative Research in Sports Studies, 14(1), 85-98.
  • Cohen, J. (2013). Statistical power analysis for the behavioral sciences. Academic Press.
  • Cook, R. D., & Weisberg, S. (1982). Residuals and Influence in Regression. Chapman and Hall.
  • Côté, J. Yardley, J. Hay, J. Sedgwick, W., & Baker, J. R. (1999). An Exploratory Examination of the Coaching Behavior Scale for Sport. AVANTE, 5(3), 82-92.
  • Creswell, J. W., & Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage Publications.
  • Çeviker, A. (2013). Ankara Amatör Süper Lig Futbolcularının Antrenörlerinde Gözlemledikleri Etik ve Etik Dışı Davranışlar. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Çeviker, A. (2017). Bedensel engelli spor kulüplerinde görev yapan antrenörlerin, antrenörlük mesleki etik ilkelere uyma düzeylerinin belirlenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Damon, W., Lerner, R. M., & Eisenberg, N. (Eds.). (2006). Handbook of child psychology, social, emotional, and personality development. John Wiley ve Sons.
  • Davis, L., Appleby, R., Davis, P., Wetherell, M., & Gustafsson, H. (2018). The role of coach-athlete relationship quality in team sport athletes’ psychophysiological exhaustion: implications for physical and cognitive performance. Journal of Sports Sciences, 36(17), 1985-1992.
  • Dolaşır Tuncel, S., & Büyüköztürk, Ş. (2009). Antrenörlerin mesleki etik ilkeleri nelerdir? Nasıl ölçülür? Ölçek geliştirme: Ölçeğin geçerlik ve güvenirliği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(4), 159-168.
  • Dolaşır, S. (2005). Antrenörlük Etiği ve İlkeleri, Gazi Kitapevi.
  • Duffy, M., & Passmore, J. (2010). Ethics in coaching: An ethical decision making framework for coaching psychologists. International Coaching Psychology Review, 5(2), 140-151.
  • Durak, N. (2011). Gelenek ve modernite etkileşimi bağlamında spor etiği. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2(27), 43-63.
  • Feltz, D. L., Short, S. E., & Sullivan, P. J. (2008). Self-efficacy in sport. Human Kinetics.
  • Fry, M. D., & Newton, M. (2003). Application of achievement goal theory in an urban youth tennis setting. Journal of Applied Sport Psychology, 15(1), 50-66.
  • Furley, P., Bertrams, A., Englert, C., & Delphia, A. (2013). Ego depletion, attentional control, and decision making in sport. Psychology of Sport and Exercise, 14, 900-904.
  • Gano-Overway, L., Thompson, M., & Van Mullem, P. (2020). National Standards for Sport Coaches: Quality Coaches, Quality Sports: Quality Coaches, Quality Sports. Jones & Bartlett Learning.
  • Gibbons, S. L., Ebbeck, V., & Weiss, M. R. (1995). Fair play for kids: Effects on the moral development of children in physical education. Research Quarterly for Exercise and Sport, 66(3), 247-255.
  • Goldberg, L., MacKinnon, D. P., Elliot, D. L., Moe, E. L., Clarke, G., & Cheong, J. (2000). The adolescents training and learning to avoid steroids program: preventing drug use and promoting health behaviors. Archives of Pediatrics & Adolescent Medicine, 154(4), 332-338.
  • Guivernau, M., & Duda, J. L. (2002). Moral atmosphere and athletic aggressive tendencies in young soccer players. Journal of Moral Education, 31(1), 67-85.
  • Gülcan N. Y. (2015). Discussing the importance of teaching ethics in education. Social and Behavioral Science, 174, 2622-2625.
  • Güler, D. (2023). Antrenörlük meslek etiği. S. Tuncel (Ed.), Sporda meslek etiği içinde. Efe Akademi.
  • Güllü, S. (2018). Sporcuların antrenör-sporcu ilişkisi ile sportmenlik yönelimleri üzerine bir araştırma. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(4), 190-204.
  • Güllü, S. (2023). Sporcu üniversite öğrencilerinin ahlaktan uzaklaşmaları ile antrenörlerinin etik dışı davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(100. Yıl Özel Sayısı), 101-115.
  • Güllü, S., Yıldız, S. M., & Saydam, H. (2021). Boksörlerin antrenör-sporcu ilişkisinin sportmenlik yönelimlerine (fair play davranışlarına) etkisinin incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 500-510.
  • Gürpınar, B. (2014). Altyapı sporlarında ahlaki karar alma tutumları ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması: Bir Türk örnekleminde geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 39(176), 413-424.
  • Güven, Ö., & Erman, Ö. (2012). Antrenörlerin etik dışı davranışları ile ilgili sporcu algısı ölçeğinin geliştirilmesi. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 10(2), 67-75.
  • Güvendi, B., & Işım, A. T. (2019). Moral disengagement level of team athletes depending on unethical behaviors they perceived from their coaches. Journal of Education and Learning, 8(4), 83-92.
  • Güvendi, B., & Keskin, B. (2020). Sporcuların antrenörlerinden algıladıkları etik dışı davranış algısına göre saldırganlık ve öfke davranışlarının incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 5(2), 134-145.
  • Güvendi, B., Kaya, S., & Tosun, M. A. (2022). Antrenörlerin Meslek Etiği Davranışlarının Antrenör Sporcu İlişkisi Üzerine Etkisi. Yalova Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 108-116.
  • Haney, C. J., Long, B. C., & Howell, G. (1998). Coaching as a profession: Ethical concerns. Journal of Applied Sport Psychology, 10(2), 240-250.
  • Hodge, K., & Lonsdale, C. (2011). Prosocial and antisocial behavior in sport: The role of coaching style, autonomous vs. controlled motivation, and moral disengagement. Journal of Sport and Exercise Psychology, 33(4), 527-547.
  • Hurdman, A., Jones, C., & Jones, R. (2010). Sports coaching, virtue ethics and emulation. Physical Education and Sport Pedagogy, 15(4), 345-359.
  • International Coaches Federation (2003). “ICF Standart of Ethical Conduct. Retrieved October 25”. Adopted by the ICF Global Board of Directors June 2015.
  • Jang, C. Y. (2013): Development and validation of the sport character scale. Unpublished doctorate thesis, The University of Utah, USD.
  • Jowett, S., & Cockerill, I. M. (2003). Olympic medallists’ perspective of the althlete–coach relationship. Psychology of Sport and Exercise, 4(4), 313-331.
  • Kavussanu, M., & Boardley, I. D. (2009). The prosocial and antisocial behavior in sport scale. Journal of Sport and Exercise Psychology, 31(1), 97-117.
  • Kavussanu, M., & Ntoumanis, N. (2003). Participation in sport and moral functioning: Does ego orientation mediate their relationship?. Journal of Sport and Exercise Psychology, 25(4), 501-518.
  • Kavussanu, M., & Ring, C. (2016). Moral thought and action in sport and student life: A study of bracketed morality. Ethics ve Behavior, 26(4), 267-276.
  • Kavussanu, M., Seal, A. R., & Phillips, D. R. (2006). Observed prosocial and antisocial behaviors in male soccer teams: Age differences across adolescence and the role of motivational variables. Journal of Applied Sport Psychology, 18(4), 326-344.
  • Kayır, B., & Özbek, O. (2019). Antrenörlerin meslek etiği davranışları ölçeği: Ölçek geliştirme ve geçerlik çalışması. Spormetre, 17(3), 134-144.
  • Kayır, B., & Özbek, O. (2021). Antrenörlerin meslek etiği davranışlarına ilişkin antrenör ve sporcu görüşleri. Spor Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(1), 1-12.
  • Kohlberg, L. (1964). Development of moral character and moral ideology. Review of Child Development Research, 1, 381-431.
  • Lee, M. J., Whitehead, J., & Ntoumanis, N. (2007). Development of the attitudes to moral decisionmaking in youth sport questionnaire (AMDYSQ). Psychology of Sport and Exercise, 8(3), 369-392.
  • Lickona, T. (1996). Eleven principles of effective character education. Journal of Moral Education, 25(1), 93-100.
  • Lyle J. (2002). Sports coaching concepts: a framework fr coaches’ behaviour. Routledge.
  • Mackenzie B. (2001). British Athletics - Code of ethics for Coaches. https://www.brianmac.co.uk/ukethics.htm
  • Mageau, G. A., & Vallerand, R. J. (2003). The coach–athlete relationship: A motivational model. Journal of Sports Science, 21(11), 883-904.
  • Malloy, E., & Kavussanu, M. (2021). The effects of an authentic coaching intervention on athlete outcomes: A pilot randomised controlled trial. Psychology of Sport and Exercise, 57, 101957.
  • McGee, V., & DeFreese, J. D. (2019). The coach-athlete relationship and athlete psychological outcomes. Journal of Clinical Sport Psychologyi, 13(1), 152-174.
  • Orhan, S., & Salman, M. N. (2021). Genç futbolcularda antrenör-sporcu ilişkisinin ahlaki karar alma tutumları ile prososyal ve antisosyal davranışlarla ilişkisi. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(3), 334-355.
  • Orhan, S., Elmas, L., Atıcı, A. R., Erbaş, M. K., & Karahan, M. (2023). Genç takım sporcularında anne-baba tutumları ile prososyal ve antisosyal davranışlar arasındaki ilişki: Kesitsel araştırma. Turkiye Klinikleri Journal of Sports Sciences, 15(3), 413-427.
  • Özdemir, İ. (2019). Takım sporları ile uğraşan yetişkin sporcuların prososyal ve antisosyal davranışlarının belirlenmesinde mükemmeliyetçilik ve başarı. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Özkan, A. (2021). Süper lig hentbol antrenörlerinin tercih ettikleri liderlik davranışları ile hentbolcuların sportmenlik yönelimlerinin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
  • Pallant, J. (2013). SPSS survival manual. McGraw-Hill Education.
  • Peláez, S., Aulls, M. W., Rossi, A., & Bacon, S. L. (2013). The coach as a contributor to the socio-moral context: a literature review. Psychology Research, 3(3), 113-128.
  • Polat, A., & Kaynak, K. (2022). Kadın voleybolcuların spora bağlılıkları ile prososyal ve antisosyal davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Ulusal Kinesyoloji Dergisi, 3(2), 38-47.
  • Proios, M. (2013). Athletıc ıdentıty and achıevement goals of gymnastıcs athletes. Science of Gymnastics Journal, 4(3). 15-24.
  • Rutten, E. A., Biesta, G. J., Deković, M., Stams, G. J. J., Schuengel, C., & Verweel, P. (2010). Using forum theatre in organised youth soccer to positively influence antisocial and prosocial behaviour: A pilot study. Journal of Moral Education, 39(1), 65-78.
  • Rutten, E. A., Stams, G. J. J., Biesta, G. J., Schuengel, C., Dirks, E., & Hoeksma, J. B. (2007). The contribution of organized youth sport to antisocial and prosocial behavior in adolescent athletes. Journal of Youth and Adolescence, 36, 255-264.
  • Sage, L., Kavussanu, M., & Duda, J. (2006). Goal orientations and moral identity as predictors of prosocial and antisocial functioning in male association football players. Journal of Sports Sciences, 24(05), 455-466.
  • Sarı, İ., & Kölelı̇, N. (2020). Antrenör kaynaklı destekleyici ve kısıtlayıcı güdüsel iklimin sporcuların tükenmişlik ve ahlaki karar alma tutumları ile ilişkisi. Spor Bilimleri Dergisi, 31(2), 69-82.
  • Sarıkol, E. (2021). Farklı branş sporcularının sporda ahlaktan uzaklaşmalarında antrenörlerin etik dışı davranışlarının etkisi. Yayınlanmamış doktora tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Selağzı, S., & Çepikkurt, F. (2014). Antrenör ve sporcu iletişim düzeylerinin belirlenmesi. CBÜ Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 9(1), 11-18.
  • Sevim, Y., Tuncel, F., Erol E., & Sunay, H. (2001). Antrenör Eğitimi ve İlkeleri. Gazi Kitapevi.
  • Sezen-Balçıkanlı, G. (2013). The Turkish adaptation of the prosocial and antisocial behavior in sport scale (PABSS), International Journal of Humanities and Social Science, 3(18), 271-276.
  • Shields, D. L., Lavoi, N. M., Bredemeier, B. L., & Power, F. C. (2007). Predictors of poor sportspersonship in youth sports: Personal attitudes and social influences. Journal of Sport and Exercise Psychology, 29(6), 747-762.
  • Sı̇vrı̇kaya, M., & Sı̇vrı̇kaya, A. (2020). Gelişim ligi futbolcularının ahlaki karar alma tutumlarının incelenmesi. İnönü Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 7(2), 26-45.
  • Smith, R. E., Smoll, F. L., & Hunt, E. (1977). A system for the behavioral assessment of athletic coaches. Research Quarterly, 48(2), 401-407.
  • Smoll, F. L., & Smith, R. E. (2006). Enhancing coach-athlete relationships: Cognitive-behavioral principles and procedures. The Sport Psychologist’s Handbook, 19-37.
  • Stornes, T. (2001). Sportspersonship in elite sports: on the effects of personal and environmental factors on the display of sportspersonship among elite male handball players. European Physical Education Review, 7(3), 283-304.
  • Sukys, S., Majauskiene, D., & Dumciene, A. (2017). The effects of a three-year integrated Olympic education programme on adolescents’ prosocial behaviours. European Journal of Sport Science, 17(3), 335-342.
  • Tanrıverdi, H. (2012). Spor ahlakı ve şiddet. The Journal of Academic Social Science Studies, 5(8), 1071-1093.
  • Tapan, U. (2020). Kadın Milli Takım Güreş Antrenörlerinin, mesleki etik ilkelerine uyma düzeylerinin sporcular açısından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi, Bursa.
  • Tepeköylü Öztürk, Ö., & Soytürk, M. (2019). Sporcu algılarına göre antrenör iletişim becerileri. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(1), 576-583.
  • Turkay, H. (2021). Futbolcularda sosyal kimlik bağlamında prososyal ve antisosyal davranışlar. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Turnnidge, J., & Côté, J. (2020). Coaching impact: The transformational coach in sports. In R. Resende and A.R. Gomes, (Eds.), Coaching for Human Development and Performance in Sports Cham, Switzerland: Springer.
  • White, S., & Rezania, D. (2019). The impact of coaches’ ethical leadership behaviour on athletes’ voice and performance: The role of accountability. Sport, Business and Management: An International Journal, 9(5), 460-476.
  • Woods, R. (2011). Social issues in sport. Human Kinetics.
  • Worthy, K. (2017). The coach-athlete relationship as a predictor of self-regulation, academic self-efficacy, and aggression among athletes with exposure to community violence. Seton Hall University.
  • Yarayan, Y. E., Yıldız, A. B., Gülşen, D. B. A., & İlhan, L. (2020). Futbolculuk seviyesi prososyal ve antisosyal davranışların bir belirleyicisi midir?. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(4), 125-133.
  • Yazıcı, Ö. F. (2022). Rekabetçi saldırganlık ve öfkede prososyal ve antisosyal davranışların rolü. Spor ve Performans Araştırmaları Dergisi, 13(2), 117-132.
  • Yıldız, Ö., & Yıldız, M. (2020). Futbol hakemlerinin sporun ahlaki iklimine ilişkin görüşleri. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi, 6(2), 357-378.
There are 98 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Sports Science and Exercise (Other)
Journal Section Research Article
Authors

İhsan Sarı 0000-0002-9090-8447

Samet Sağ 0009-0000-2788-860X

Early Pub Date March 27, 2025
Publication Date March 30, 2025
Submission Date May 31, 2024
Acceptance Date January 27, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 23 Issue: 1

Cite

APA Sarı, İ., & Sağ, S. (2025). ANTRENÖRLERİN MESLEK ETİĞİ DAVRANIŞLARININ SPORCULARIN PROSOSYAL DAVRANIŞLAR, ANTİSOSYAL DAVRANIŞLAR VE AHLAKİ KARAR ALMA TUTUMLARI İLE İLİŞKİSİ. SPORMETRE Beden Eğitimi Ve Spor Bilimleri Dergisi, 23(1), 30-49. https://doi.org/10.33689/spormetre.1493230

Flag Counter