SPOR VE SAĞLIKLI YAŞAM FARKINDALIĞI ARASINDAKİ İLİŞKİ: BUZ HOKEYİ SPORCULARI ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2025, Volume: 23 Issue: 3, 148 - 161, 30.09.2025

Muhammed Sıddık Çemç , Taner Bozkuş , Erdal Zorba , İlyas Karakaş , Yunus Emre Susuz , Yalçın Uyar

https://doi.org/10.33689/spormetre.1673971

Abstract

Bu araştırma, buz hokeyi sporcularının sağlıklı yaşam ve spor farkındalığı düzeylerini incelemeyi ve bu iki kavram arasındaki ilişkileri ortaya koymayı amaçlamaktadır. Araştırmaya 2023-2024 sezonunda Türkiye Buz Hokeyi Federasyonu tarafından düzenlenen liglerde aktif olarak yer alan 101 sporcu (54 erkek ve 47 kadın) dahil edilmiştir. Veri toplama için; Kişisel Bilgi Formu, Spor Farkındalığı Ölçeği ve Sağlıklı Yaşam Farkındalığı Ölçeği kullanılmıştır. Veriler SPSS 27.0 programı ile analiz edilmiştir. Araştırma bulguları incelendiğinde, cinsiyet ve yaş değişkenlerine göre spor ve sağlıklı yaşam farkındalığı düzeylerinde anlamlı bir farklılık saptanmamıştır. Bu kapsamda yalnızca sağlıklı yaşam farkındalığı ölçeğinin “beslenme” alt boyutunda 21-26 yaş grubunun lehine anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Bununla beraber eğitim düzeyi ve spor deneyimi arttıkça farkındalık düzeylerinin yükseldiği görülmüştür. Bu kapsamda özellikle lisans ve lisansüstü mezunların, lise mezunlarına kıyasla, 13 yıl ve üzeri spor deneyimine sahip bireylerin ise daha az deneyime sahip bireylere göre daha yüksek spor ve sağlıklı yaşam farkındalığına sahip oldukları ortaya koyulmuştur. Ayrıca, spor ve sağlıklı yaşam farkındalık düzeyleri arasında anlamlı ve pozitif yönlü bir ilişki bulunmuş olup, bu durum iki değişkenin birbirini destekleyici yapılar olduğunu ortaya koymaktadır. Sonuç olarak spor sadece fiziksel bir etkinlik olmanın ötesinde bireylerin sağlıklı yaşam bilinci geliştirmelerinde önemli bir rol oynamaktadır. Araştırmanın sonuçları, farkındalık temelli sağlık davranışlarının geliştirilmesine yönelik uygulamalarda sporun etkili bir araç olarak kullanılabileceğini göstermekte ve bu bağlamda hem bireysel hem toplumsal düzeyde farkındalık artırıcı stratejilerin önemine işaret etmektedir.

Keywords

Buz hokeyi , Sağlıklı yaşam farkındalığı , Spor farkındalığı , Spor psikolojisi

THE RELATIONSHIP BETWEEN SPORTS AND HEALTHY LIVING AWARENESS: A STUDY ON ICE HOCKEY ATHLETES

Abstract

Present research sets out to evaluate the levels of awareness regarding healthy living and sports among ice hockey athletes, as well as to identify the relationship between these two concepts. The research sample consisted of 101 athletes (54 male and 47 female) who actively participated in leagues organized by the Turkish Ice Hockey Federation during the 2023–2024 season. Data collection instruments were a Personal Information Form, the Sports Awareness Scale, and the Healthy Living Awareness Scale. The data were analyzed using SPSS 27.0 software. Upon examining the research findings, no statistically significant differences were observed in sports and healthy living awareness levels based on gender or age variables. However, a significant difference was identified in the “nutrition” sub-dimension of the healthy living awareness scale in favor of the 21–26 age group. Moreover, the results indicated that higher levels of education and greater sports experience were associated with increased awareness. Specifically, individuals with undergraduate or postgraduate degrees exhibited higher levels of sports and healthy living awareness compared to high school graduates. Similarly, those with 13 or more years of sports experience demonstrated greater awareness than those with less experience. In addition, a positive and significant association was discovered between sports awareness and healthy living awareness, suggesting that these two variables are mutually reinforcing. In conclusion, sports play a vital role in fostering healthy living consciousness, extending beyond being merely a physical activity. The findings of the study indicate that sports can serve as an effective tool in promoting awareness-based health behaviors, emphasizing the importance of strategies that enhance awareness both at individual and societal levels.

Keywords

Healthy living awareness , Ice hockey , Sports awareness , Sport psychology

References

• Açıksöz, S., Uzun, Ş., & Arslan, F. (2013). Hemşirelik öğrencilerinin sağlık algısı ile sağlığı geliştirme davranışları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Gülhane Tıp Dergisi, 55(3), 181-187.
• Akbal, S., Yılmaz, B., Koçak, Ö., & Sadık, R. (2024). 14-16 yaş aralığında çocuk sahibi olan ebeveynlerin spor farkındalığının değerlendirilmesi. Düzce Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 4(1), 8-15.
• Alali, D. S., Alshebly, A. A., Alajlani, A., Al Jumaiei, A. H., Alghadeer, Z. M., & Ali, S. I. (2023). Awareness of healthy lifestyle among elderly population during aging in Al-Ahsa, Saudi Arabia. Cureus, 15(11).
• Alonazi, W. B., Albaiz, A. S., Albejaidi, F. M., & Alenazi, F. Z. (2016). Health awareness among female undergraduate medical students in Saudi Arabia. Southeast Asian Journal of Tropical Medicine and Public Health, 47(1), 121.
• Aydın, A., & Güner, Ö. (2021). Çalışan kadınlarda pandeminin ruhsal etkileri ve sağlıklı yaşam farkındalığı. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care, 15(3), 602-609.
• Bayzan, Ş., & Kalfa, M. (2023). An Investigation of the sports awareness of employees in sports management according to several variables. Pamukkale Journal of Sport Sciences, 14(2), 98-124.
• Bozkurt, F. (2014). Sağlıklı yaşam (wellness) pazarlamasında, kişisel değerlerle sağlığın tanımının sağlıklı yaşam tarzı üzerindeki etkisi ve bir araştırma. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Bühlmayer, L., Birrer, D., Röthlin, P., Faude, O., & Donath, L. (2017). Effects of mindfulness practice on performance-relevant parameters and performance outcomes in sports: A meta-analytical review. Sports medicine, 47, 2309-2321.
• Corbin, C. B., Lindsey, R., Welk, G., & Corbin, W. R. (2000). Concepts of fitness and wellness: A comprehensive lifestyle approach. Boston, MA: McGraw-Hill.
• Cordingley, D. M., Sirant, L., MacDonald, P. B., & Leiter, J. R. (2019). Three-year longitudinal fitness tracking in top-level competitive youth ice hockey players. The Journal of Strength & Conditioning Research, 33(11), 2909-2912.
• Çeyiz, S., Alagül, Ö., & Kara, İ. (2023). Yerel yönetim çalışanlarının spor farkındalıkları ile spor etkinliklerine yönelimleri üzerine ilişkisel bir araştırma: İstanbul İli Örneği. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 21(2), 63-72. Çimen, K., Demirci, S., & Kaya, A. (2023). Yüzme ihtisas sporcularının spor farkındalıklarının yaşam doyumlarına etkisi. Journal of Education and Social Sciences, 1(1), 41-48.
• Çingöz, Y. E., & Söyler, M. (2023). Egzersizin spor farkındalığı ve mental dayanıklılığa etkisi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 6(3), 736-747.
• Demir Doğan, M., Kurt, S., & Ertin, B. (2024). The correlation between individuals’ attitudes toward cancer screening, cancer information overload, and healthy life awareness: a cross-sectional study. Journal of Public Health, 32(5), 759-764.
• Demirel, G. (2021). Sağlıklı yaşam farkındalığı ve sağlık arama davranışı arasındaki ilişki: Konya örneği. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Demirtaş, B., & Demirel, N. (2024). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin sağlıklı yaşam farkındalığı düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 7(1), 196-216.
• Dökmen, Ü. (2000). “Farkına varmak” yarına kim kalacak evrenle uyumlaşma sürecinde varolmak gelişmek uzlaşmak. Sistem Yayıncılık.
• Fletcher, L., & Hayes, S. C. (2005). Relational frame theory, acceptance and commitment therapy, and a functional analytic definition of mindfulness. Journal of rational-emotive and cognitive-behavior therapy, 23, 315-336.
• Geçkil, E., & Yıldız, S. (2006). Adölesanlara yönelik beslenme ve stresle başetme eğitiminin sağlığı geliştirmeye etkisi. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksek Okulu Dergisi, 10(2), 19-28.
• Germer, C. (2004). What is mindfulness. Insight journal, 22(3), 24-29.
• Ilkım, M., Ozoğlu, F., & Kalaycı, M. C. (2021). Evaluation of sports awareness of parents of individuals with autism attending to sports clubs. About This Special Issue, 76.
• Kabat-Zinn, J. (2010). Letting everything become your teacher: 100 lessons in mindfulness. Delta.
• Kaplan Uyan, T., Çaynak, S., & Keser, İ. (2023). Yaşlı bireylerin covid 19 pandemi sürecinde sağlıklı yaşam farkındalığı. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi, 16(2), 58-68.
• Karaca, Ş. (2021). Sağlık haber algısının sağlıklı yaşam farkındalığı üzerindeki etkisinin incelenmesi. Istanbul University Journal of Sociology, 41(2), 289-318.
• Karasar, N. (2020). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kalaycı, Ş. (2006). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. Ankara: Asil Yayın Dağıtım. İlköğretim Online, 12(1), 1-6.
• Kesler, E. (2020). Elit güreşçilerde bilinçli farkındalık, sürekli optimal performans duygu durumu, spora katılım motivasyonu ve stres düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Sakarya.
• Kozak, M., Zorba, E., & Bayrakdar, A. (2021). Sporcularda zihinsel antrenman becerileri ile bilinçli farkındalık. Herkes için Spor ve Rekreasyon Dergisi, 3(2), 89-97.
• Kuş, S. (2014). Koruyucu Aile Hizmeti ve Toplumsal Farkındalık. Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Lundgren, T., Reinebo, G., Löf, P. O., Näslund, M., Svartvadet, P., & Parling, T. (2018). The values, acceptance, and mindfulness scale for ice hockey: A psychometric evaluation. Frontiers in Psychology, 9, 1794.
• Mansur, F., & Ertaş, Ş. (2022). Covid-19 sürecinde bireylerin sağlıklı yaşam farkındalıklarının incelenmesi. Gazi Sağlık Bilimleri Dergisi, 7(1), 43-64.
• Nbcolympics, (2024). Cinsiyet eşitliğine Ulaşan İlk Olimpiyat. 04.11.2024 tarihinde https://www.nbcolympics.com/news/paris-2024-sets-milestone-first-olympics-achieve-full-gender-parity adresinden erişilmiştir.
• Oliver, M. D., Baldwin, D. R., & Datta, S. (2018). Health to wellness: A review of wellness models and transitioning back to health. The International Journal of Health, Wellness and Society, 9(1), 41.
• Özen, M. Y., & Güzel, Ş. (2024). The Effect of Cyberchondria on Health Anxiety and Healthy Life Awareness. Turkish Studies-Economics, Finance, Politics, 19(1).
• Özer, E. ve Yılmaz, N. (2020). Sağlıklı yaşam farkındalığı: Bir ölçek geliştirme çalışması. Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 3(1), 47-60.
• Schuller, T., & Desjardins, R. (2007). Understanding the social outcomes of learning. OECD Publishing.
• Sıegel, R. D., Germer, C. K., & Olendzkı, A. (2009) Mindfulness: What İs İt? Where Did İt Come From? Clinical Handbook Of Mindfulness, Springer Publishing, 17-35.
• Stiglitz, J. E., Sen, A. K., & Fitoussı, J. P. (2009). Report by the Commission on the Measurement of Economic Performance and social Progress. 26.11.2024 tarihinde http://www.aaps.org.ar/dev/pdf/area_politicassociales/Stiglitz.pdf adresinden erişilmiştir.
• Şencan, H. (2002). Bilimsel Yazım, İstanbul Üniversitesi İşletme Fak. Yayınları, İstanbul. Taştan, H. Ş., & Alkan, A. D. (2023). Investigation of the relation between sports awareness and life satisfactions of young generations. Avrasya Spor Bilimleri ve Eğitim Dergisi, 5(2), 311-327.
• Uyar, Y. (2019). Spor farkındalığı ölçeğinin geliştirilmesi ve toplumun spor farkındalıklarının değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Uyar, Y. (2023). The relationship between social physique anxiety and self-confidence: A research on elite ice hockey players. Culture, 8(21), 896-912.
• Uyar, Y., & Sunay, H. (2020). Spor farkındalığı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. SPORMETRE Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 18(1), 46-58.
• Weinberg, R. S., & Gould, D. (2019). Foundations of sport and exercise psychology. Human kinetics.
• Yetiş, Ü., Aytaç, K. Y., & Gündoğdu, M. (2022). Spor bilimleri fakültesinde öğrenim gören öğrencilerin farklı değişkenlere göre spor farkındalık düzeylerinin incelenmesi. Akdeniz Spor Bilimleri Dergisi, 5(Özel Sayı 1), 594-602.
• Yılmaz, N., & Özer, E. (2021). Y Kuşağı Bireylerin Sağlıklı Yaşam Farkındalık Düzeylerinin İncelenmesi. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 10(4), 955-963.