Amatör ve Profesyonel Futbolcuların Öfke Düzeylerinin İncelenmesi

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 2, 55 - 68, 15.10.2022

Arslan Kalkavan Baki Karaca Utku Işık

https://doi.org/10.53025/sportive.1185677

Cited By: 3

Öz

Bu çalışmanın amacı amatör ve profesyonel liglerde mücadele eden futbolcuların öfke düzeylerinin belirlenmesi ve farklı değişkenler açısından ele alınmasıdır. Araştırmaya Türkiye Futbol Federasyonu’na bağlı liglerde mücadele eden 20-38 yaş arasındaki 114 amatör ve 40 profesyonel erkek futbolcu katılmıştır. Çalışmanın verilerinin toplanmasında araştırmacı tarafından hazırlanan kişisel bilgi formu ve Sürekli Öfke ve Öfke İfade Tarz ölçeği kullanılmıştır. Oluşturulan anket formu Google formlar üzerinden düzenlenerek katılımcılara uygulandı. Yapılan normallik analizleri sonucu, veriler normal dağılım göstermediği karşılaştırmalarda Mann Whitney U testi ile Kruskal Wallis testi kullanıldı. Ayrıca ilişki düzeyinin belirlenmesinde Spearman Korelasyon testi kullanıldı. Futbolcuların eğitim durumları açısından içe yönelik öfke alt boyutunda anlamlı fark olduğu, futbolcuların anne eğitim durumları açısından öfke ölçeğinin tüm alt boyutlarında anlamlı fark olduğu, futbolcuların baba eğitim durumları açısından içe yönelik öfke ve öfke kontrol alt boyutlarında anlamlı fark olduğu, futbolcuların yaşanılan çevre açısından öfke ölçeğinin tüm alt boyutlarında anlamlı fark olduğu, futbolcuların gelir durumu açısından öfke ölçeğinin tüm alt boyutlarında anlamlı fark olduğu, futbolcuların spor geçmişi açısından öfke ölçeğinin tüm alt boyutlarında anlamlı fark olduğu, futbolcuların sporcu düzeyi açısından içe yönelik öfke ve öfke kontrol alt boyutlarında anlamlı fark olduğu görüldü (p<0,05). Futbolcuların yaş ile öfke kontrol alt boyutu arasında da pozitif yönde yüksek ilişki olduğu belirlendi (p<0,01). Sonuç olarak, çalışmamıza katılan futbolcuların demografik değişkenlerinin, öfke duygularını nasıl yansıttıkları konusunda önemli bir etken olduğu ve öfke duygusunu yaşama biçimlerine göre bakıldığında her bir değişkenin öfkenin farklı boyutlarında etkili olduğu görülmüştür. Bu kapsamda öfkenin bazı değişkenlere göre farklılık gösterdiği, öfke durumlarının futbolcuların psikolojik yapısına ve sosyal koşullarına göre açıklanabileceği düşünülebilir.

Anahtar Kelimeler

Duygu durumu, Saldırganlık, Sporcu, Zihinsel dayanıklılık.

Kaynakça

• Akdeniz, H., Demirci, D., Sekban, G., ve Yurtsever, Y. (2017). Üniversite öğrencilerinin öfke düzeylerinin karşılaştırılması (Kocaeli üniversitesi örneği). Muş Alparslan Üniversitesi, Uluslararası Spor Bilimleri Dergisi, 1(1): 46-60.
• Akgül, H. (2000). Öfke Denetimi Eğitiminin İlköğretim İkince Kademe Öğrencilerinin Öfke Denetimi Becerilerine Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Altuntaş, G. (2012). Boşanmış ebeveynler ile boşanmamış ebeveynlerin lise birinci, ikinci, üçüncü sınıflarında okuyan çocuklarının sürekli öfke ve öfke ifade tarzı, benlik saygısı ve anksiyete düzeylerinin karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Balkaya, F., ve Şahin, N. H. (2003). Çok boyutlu öfke ölçeği. Türk Psikiyatri Dergisi, 14(3): 192-202.
• Baş, M. (2017). Doğu Anadolu Bölgesi Gençlik Hizmetleri ve Spor İl Müdürlükleri Bünyesinde Çalışan Antrenörlerin Öfke ve Öfke İfade Tarzlarının İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Elazığ.
• Baykan, E. (2018). Y ve Z Nesil Taekwondocuların Sürekli Öfke Düzeylerinin Saptanması ve İlişkili Faktörlerin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Bozok Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yozgat.
• Birinci, R. (2019). Spor Yapan ve Yapmayan Bireylerin Benlik Saygısı ve Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzincan. Birinci, R., Sivrikaya, A.H., ve Erhan, S.E. (2012). Farklı spor branşlarındaki erkek sporcuların öfke ve anksiyete düzeylerinin incelenmesi. Türkiye Klinikleri J Sports Sci, 4(1): 16-21.
• Bull, S.J., Shambrook, C.J., James, W., and Brooks J. (2005). Towards an understanding of mental toughness in elite cricketers. J Appl Sport Psychol, 17(3): 209-227.
• Carver, C.S., and Harmon-Jones, E. (2009). Anger is an approach-related affect: evidence and implications. Psychological Bulletin, 135: 183–204.
• Certel, Z., Bahadır, B. (2012). Takım sporu yapan sporcularda benlik saygısı ve sürekli öfke ve öfke ifade tarz ilişkisinin incelenmesi. Selçuk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilim Dergisi, 14(2): 157-164.
• Conroy, D.E., Poczwardowski, A., and Henschen, K.P. (2001). Evaluative criteria and consequences associated with failure and success for elite athletes and performing artists. Journal of applied sport psychology, 13(3): 300-322.
• Crust, L., Earle, K., Perry, J., Earle, F., Clough, A., & Clough, P. J. (2014). Mental toughness in higher education: Relationships with achievement and progression in first-year universitysports students. Personality and Individual Differences, 69: 87-91.
• Daane, D.M. (2003). Child and adolescent violence, Orthopedic Nursing, 22 (1): 23-31.
• Doğan, S. (2017). Sporcularda Sürekli Öfke Düzeyi ve Öfke İfade Tarzlarının Çeşitli Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziantep Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Gaziantep.
• Doğan, V. (2016). Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeyleri ile Problem Çözme Becerilerinin Tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Fiyakalı, N.C. (2008). Anne-Babası Boşanmış Ve Boşanmamış Lise Öğrencilerinin Sürekli Öfke Düzeyleri ve Öfke İfade Tarzlarının Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• İnallı, Ç., Zekioğlu, A., ve Tatar, A. (2020). Su sporlarıyla uğraşan sporcuların beş faktör kişilik yapıları ve öfke ifade tarzları arasındaki ilişki. Humanistic Perspective, 2(2): 81-107. Juan, M.V.T., and Lopez, A. (2015). Mental toughness of scholar athletes. Researchers World, 6(3): 22.
• Kaiseler, M., Levy, A., Nicholls, A.R., and Madigan D.J. (2019). The independent and interactive effects of the Big-Five personality dimensions upon dispositional coping and coping effectiveness in sport. International Journal of Sport and Exercise Psychology, 17(4): 410-426.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel Araştırma Yöntemi (On Üçüncü Baskı), Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kaya, N., Kaya, H., Atar, N., Turan, N., Eskimez, Z., Palloş, A., ve Aktaş, A. (2012). Hemşirelik ve ebelik öğrencilerinin öfke ve yalnızlık özellikleri. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi, 9(2): 18-26.
• Kaya, S. (2019). Futbolda Devre Arası Kullanılan Köpük Silindir Uygulamasının 2. Yarı Futbola Özgü Testlere Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• Khan, B., Ahmed, A., and Abid, G. (2016). Using the ‘Big-Five’ for Assessing Personality Traits of the Champions: An Insinuation for the Sports Industry. Pakistan Journal of Commerce and Social Sciences, 10(1): 175-191.
• Kılıç, M. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Algıladıkları Ebeveyn Kabul-Reddinin Öfke İfade Tarzı ve Depresif Belirtiler ile İlişkisinin Ebeveyn Kabul ve Reddi Kuramı Çerçevesinde İncelenmesi. Yüksek Lisan Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Kısaç, İ. (2005). Gençlerin öfkelerini ifade ettikleri hedef kişiler. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(2): 71-81.
• Lerner, H. (2004). Öfke Dansı, 5. Baskı, (Çeviri: Gül, S), Varlık Yayınları, İstanbul.
• Maxwell, J.P., Visek, A.J., and Moores E. (2009). Anger and perceived legitimacy of aggression in male Hong Kong Chinese athletes: Effects of type of sport and level of competition. Psychology of Sport and Exercise, 10: 289-296.
• Mirzaei, A., Nikbakhsh, R., and Sharififar F. (2013). The relationship between personality traits and sport performance. European Journal of Experimental Biology, 3(3): 439-442.
• Mowlaie, M., Besharat, M. A., Pourbohlool, S., and Azizi, L. (2011). The mediation effects of self- confidence and sport self-efficacy on the relationship between dimensions of anger and anger control with sport performance. Procedia - Social And Behavioral Sciences, 30: 138-142
• Nia, M.E., and Besharat, M.A. (2010). Comparison of athletes’ personality characteristics in individual and team sports. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5: 808-812.
• Özer, A.K. (1994). Sürekli öfke ve öfke ifadesi tarzı ölçekleri. Türk Psikoloji Dergisi, 9(31): 26-35.
• Spıelberger, C.D., Jacobs, G., Russel, F.S., and Crane, R.S. (1983). Assessment of Anger: the State Trait Anger Scale, N.J: LEA, 159-187.
• Starner, T.M., and Peters, R.M. (2004). Anger expression and blood pressure in adolescents. The Journal of School Nursing, 20 (6): 335-342.
• Şahin, T., ve Güçlü, M. (2018). Sporcularda psikolojik dayanıklılığın duygu düzenleme becerilerine etkisi: Türkiye korumalı futbol 1. Ligi oyuncuları örneği. Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 16(3): 204-216.
• Tatlıoğlu, K. (2014). Üniversite öğrencilerinin Beş Faktör Kişilik Kuramına göre kişilik özellikleri alt boyutlarının bazı değişkenlere göre incelenmesi. Tarih Okulu Dergisi, 7(17): 939-971.
• Türkçapar, Ü., ve Yasul, Y. (2021). Üniversite okul takımlarında yer alan bireysel ve takım sporu yapan öğrencilerin öfke düzeylerinin farklı değişkenlere göre incelenmesi. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(3): 1923-1931.
• Türkyılmaz, H. (2019). Futbolcuların Zihinsel Dayanıklılık Düzeyleri ile Sporda Mücadele ve Tehdit Algılarının Belirlenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Başkent Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Spor Bilimleri, Ankara.
• Üzüm, H., Orhan, M., Karlı, Ü., Duş, M.K., Yerlikaya, G., ve Gökgöz, H. (20165). Spor yapan ve yapmayan bireylerin öfke kontrol tarzlarının incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1): 453-469.
• Veysel, T. (2015). Öğretmenlerin bazı değişkenler açısından öfke düzeylerinin ve tarzlarının belirlenmesi. Journal of International Social Research, 8: 40.
• Yavuz, S. (2015). Farklı Spor Dallarındaki Sporcu, Seyirci ve Yöneticilerin Küresel Vatandaşlık ve Saldırganlık İlişkisi (Adana–Mersin İli Örneği). Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Kütahya.
• Yıldız, M. (2008). Farklı Liglerde Yer Alan Futbolcuların Kişilik Tipleri ile Sürekli Öfke-Öfke İfade Tarzlarının İncelenmesi. Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yurttaş, H. (2016). Spor Yapan ve Yapmayan Üniversite Öğrencilerinin Saldırganlık Düzeylerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.