Fen Lisesi Öğrencilerinin Oryantiring Parkur Sonucuna Göre Takım Çalışması Etkinliği Hakkındaki Düşüncelerinin İncelenmesi

Yıl 2025, Cilt: 7 Sayı: 1, 60 - 80, 30.06.2025

Hamdi Alkan , Fatih Bektaş

https://doi.org/10.52272/srad.1700324

Öz

Spor ve rekreasyon faaliyetleri, birbirini karşılıklı olarak etkileyen ve birbiriyle bütünleşmiş alanlardır. Spor, bireylerin fiziksel ve ruhsal ihtiyaçlarını karşılayarak rekreasyonel sürecin önemli bir parçasını oluştururken; rekreasyon ise bireyin boş zamanlarında gönüllü olarak katıldığı, fiziksel, sosyal ve duygusal gelişimine katkı sağlayan etkinlikleri içerir. Rekreasyon faaliyetleri arasında yer alan oryantiring, bireylerin boş zamanlarını doğayla iç içe hem fiziksel hem de zihinsel gelişimlerine katkı sağlayacak şekilde değerlendirmelerine olanak tanırken; takım çalışmasına dayalı yapısıyla da katılımcıların birlikte karar alma, sorumluluk paylaşımı ve iletişim becerilerini geliştirmelerine katkı sağlar. Araştırmada, doğa kampına katılan fen lisesi öğrencilerinin oryantiring parkuru sonrasında takım çalışması etkinliğine yönelik düşüncelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma, nitel araştırma yöntemiyle bütüncül tek durum deseni çerçevesinde tasarlanmış olup, oryantiring parkur sonuçları ve öğrencilerin takım çalışması etkinliğine ilişkin görüşleri olmak üzere iki boyutta ele alınmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, ölçüt örnekleme yöntemiyle seçilen ve doğa kampına katılan ikisi erkek, sekizi kadın olmak üzere toplam on öğrenci oluşturmaktadır. Elde edilen bulgular sonucunda öğrencilerin takım çalışması hakkında sahip oldukları bilgiler, etkinliklerin kazandırdığı değerler, liderlik, bilgi akışı, iletişim, senkronizasyon, takım ruhu ve kişisel özelliklerdeki değişimlere ilişkin görüşleri detaylı biçimde değerlendirilmiştir. Fen lisesi öğrencilerinin oryantiring parkur deneyimi sonrasında takım çalışması etkinliklerine yönelik olumlu izlenimlere sahip olduklarını göstermektedir. Katılımcılar, bu etkinliklerin kendilerinde farkındalık oluşturduğunu, eksik yönlerini keşfetmelerine yardımcı olduğunu ve grup içinde koordineli hareket edebilme becerilerini geliştirdiğini ifade etmişlerdir. Ayrıca, takım içindeki iletişim, görev paylaşımı ve ortak hedef doğrultusunda hareket etmenin önemini daha iyi kavradıkları belirtilmiştir. Sonuç olarak, takım çalışması etkinliklerinin öğrencilerin hem bireysel gelişimlerine hem de sosyal etkileşim becerilerine anlamlı katkılar sunduğu görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Takım çalışması, oryantiring, doğa kampı, nitel analiz

Anahtar Kelimeler

Takım çalışması , oryantiring , doğa kampı , nitel analiz

Etik Beyan

Makalede, ulusal ve uluslararası araştırma ve yayın etiğine uyulduğunu yazarlar beyan eder. Aksi bir durumun tespiti halinde Spor ve Rekreasyon Araştırmaları Dergisinin hiçbir sorumluluğu olmayıp, tüm sorumluluk makale yazarlarına aittir.

Examine The Thoughts of Science High School Students On Teamwork Activity According To The Orienteering Track Result

Öz

Sports and recreational activities are interrelated and integrated fields that mutually influence one another. While sports constitute a significant component of the recreational process by meeting individuals' physical and mental needs, recreation encompasses activities voluntarily undertaken during one's free time, contributing to physical, social, and emotional development. Orienteering, as a type of recreational activity, allows individuals to spend their leisure time in nature in ways that promote both physical and cognitive development. Moreover, through its team-based structure, it helps participants enhance skills such as collaborative decision-making, responsibility-sharing, and communication. This study aims to examine the reflections of high school students participating in a nature camp on team-based activities following an orienteering course. Designed within the framework of a qualitative research method using a holistic single case study pattern, the research focuses on two dimensions: students' orienteering performance outcomes and their views on the subsequent team activity. The study group consists of ten students—eight female and two male—selected through criterion sampling, all of whom attended the nature camp. Based on the findings, students’ understanding of teamwork, the values gained from the activities, leadership, information flow, communication, synchronization, team spirit, and changes in personal traits were evaluated in detail. The results indicate that the students held positive impressions of the team activities following the orienteering experience. Participants stated that the activities raised their self-awareness, helped them identify their weaknesses, and enhanced their ability to act in coordination within a group. Furthermore, they expressed a clearer understanding of the importance of communication, task distribution, and working toward a shared goal. In conclusion, team-based activities were found to significantly contribute to both the individual development and social interaction skills of the students.
Key Words: Teamwork, orienteering, nature camp, qualitative analysis

Anahtar Kelimeler

Teamwork , orienteering , nature camp , qualitative analysis

Kaynakça

• Akman, K. (2017). Oryantiring sporu yapan lise öğrencilerinin sporda güdülenme düzeylerinin farklı değişkenler açısından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Aksın, K. (2008). Oryantiring sporunda kent içi organizasyonlar üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Aksu, U. (2014). İşletmelerde takım kurma (Yüksek lisans tezi). Okan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Alaca, M. B. (2019). Fen bilimleri öğretmen adaylarının iletişim becerisi ile ilgili mesleki bilgilerinin ve bu beceriyi kullanma durumlarının belirlenmesi (Yüksek lisans tezi. Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Alagöz, K. (2007). Mesleki ve teknik eğitimde takım çalışması ve eğiticilerin performansına etkisi (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Ardahan, F. (2016). Ciddi boş zaman faaliyeti olarak gönüllülük: AKUT örneği. III. Rekreasyon Araştırmaları Kongresi.
• Atakurt, E. (2018). Oryantiring sporcularının bilişsel becerilerinin sürat ve hafıza oryantiring parkur performansına etkisi (Yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Antalya.
• Başoğlu, U. D. (2018). Patika oryantiring sporuna katılan bireylerin cinsiyet değişkenine göre özgüven düzeylerinin incelenmesi. Gaziantep Üniversitesi Spor Bilimleri Dergisi, 3(1), 31-39.
• Bektaş, F., Karademir, E., Kaya, S., Kalın, C., Şeker, T., Kurtoğlu, E., … Oymak, Ö. (2019). Oryantiring eğitimi. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
• Bilgin, N. (2014). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar (3. bs.). Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Bulut, D. (2011). Spor örgütlerinde yer alan proje takımlarında takım performansını etkileyen bileşenlerin incelenmesi: Türkiye Futbol Federasyonu örneği (Doktora tezi). Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri (19. bs.).Ankara: Pegem Akademi.
• Cain, J., & Jolliff, B. (1998). Teamwork and teamplay. United States of America: Kendall/Hunt Publishing.
• Cain, J. Cummings, M., & Stanchfield, J. (2005). A teachable moment. United States of America: Kendall / Hunt Publishing.
• Çakıroğlu, N. (2014). Ekip çalışmasının liderlikle olan ilişkisinin incelenmesi: çay işletmeleri genel müdürlüğünde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trabzon.
• Çiftci, A. S. (2020). Hemşirelerin meslektaş dayanışmalarının ekip çalışması tutumlarına etkisi (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Çolakoğlu, F. B. (2018). Liderin takım çalışması üzerindeki etkileri ve bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Deveci, İ. (2019). Ortaokul öğrencilerinin takım çalışması ve karar verme eğilimlerinin incelenmesi. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 47, 311-330.
• Davey, L. (1991). The application of case study evaluations. ERIC/TM Digest
• Demirci, N. (1995). A’dan Z’ye spor. Ankara: Neyir Yayıncılık.
• Dorak, F., & Vurgun, N. (2006). Takım sporları açısından empati ve takım birlikteliği ilişkisi. Beden Eğitimi veSpor Bilimleri Dergisi, 4(2), 73-77.
• Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metodlarına giriş. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ergen, T. (2011). Stratejik liderlik ve takım çalışmasındaki rolü Erzurum ili 112 acil sağlık hizmetlerinde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Ergün, E. & Eyisoy, M.E. (2018), Takım Çalışması Özelliklerinin Takım Performansına Etkisi Üzerine Bir Araştırma, Business & Management Studies: An International Journal. 6(4), 1455-1475
• Esentaş, M. (2015). Gençlik kampı uygulamalarına katılan kız öğrencilerde öz-farkındalık liderlik becerilerinin gelişimi; doğa kampı örneği (Doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Eyisoy, M. E. (2018). Takım çalışması özelliklerinin takım performansına etkisi üzerine bir araştırma (Yüksek lisans tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Göksu, N. F. (2015). [Etkinlik Yönetimi]. Yayınlanmamış ders notu.
• Gümüş, A. (2020). Aşırı nitelikliğin takım çalışmasına etkisinde motivasyonun rolü. (Yüksek lisans tezi). Bahçeşehir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Gürül, B. (2013). Takım çalışması ve örgütsel bağlılık arasındaki ilişkiye yönelik uygulamalı bir araştırma (Yüksek lisans tezi). İstanbul Aydın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Hoepner, A. S. (2002). Team Skills Learned Thourgh Ropes Course Training andTranferenceTo The Workplace (Unpublished master’s thesis). University of Wisconsin-Stout, USA.
• Işık, M. (2014). Çağrı merkezlerinde takım çalışması ve örgütsel güven ilişkisi (Yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• İlhan, A., & İnce, E. (2015). Takım çalışması ve takım etkinliğini belirleyen faktörlerin ölçülmesi: Gaziantep üniversitesinde bir uygulama. Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 5(1), 127 152.
• İmamoğlu, M., & İmamoğlu, A. (2018). Oryantiring sporunun ortaöğretim coğrafya ve beden eğitimi ve spor derslerinin kazanımlarına etkisi. Kesit Akademi Dergisi, (16), 198-207.
• İnal, H. (2021). Psikolojik esenliğin takım performansı üzerindeki etkisinin dönüştürücü liderlik modeli bağlamında incelenmesi. (Doktora tezi) İstanbul Arel Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• İnan, M. (2022). Ortaokullarda görev yapan yöneticilerin okullarda takım çalışmalarına ilişkin görüşleri. (Yüksek lisans 21687tezi). Pamukkale Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• İnce, M., Bedük, A., & Aydoğan, E. (2004). Örgütlerde takım çalışmasına yönelik etkin liderlik nitelikleri. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 423- 446.
• Kalın, C. (2024). Takım çalışmasının bireyi tanıma üzerin etkisi (Yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Kalkan, T., & Güzel, P. (2018). Serbest zaman etkinlikleri kapsamında bireylerin sosyal ilişkilerinde kararlılık ve sosyalleşme düzeylerinin incelenmesi: oryantiring örneği. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(4), 175-180.
• Karaca, F. (2008). Oryantiring uygulamalarının ilköğretim programlarındaki fonksiyonelliği (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karakaya, F. (2021). Fen lisesi öğrencilerinin STEM entegrasyon süreçlerinin incelenmesi. (Doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Karaküçük, S. (2005). Rekreasyon boş zamanları değerlendirme (5. bs.). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Karnıaçık, S. (2014). Takım çalışmasını etkileyen faktörler ve takım verimliliği ile ilişkisi: endüstriyel projelerde bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Gebze Teknik Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gebze.
• Kaya, S., Bektaş, F., Kalın, C., (2024). Erasmus+ ka152-you gençlik projesi Letonya: oryantiring sporunun kişilerarası kültürel tanıtım ve sosyalleşme süreçlerindeki etkisi. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(1), 82-98
• Kaya, S. (2020). Eğitimde kullanılan oryantiring etkinliklerinin eğiticiler ve branş öğretmenleri tarafından farklı dersler kapsamında uygulanma sürecinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Kendiroğlu, Ç. (2000). Takım performansını belirleyen kişisel ve kültürel faktörler (Yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kılbaş, Ş. (2010). Rekreasyon: Boş Zaman Değerlendirme (4. baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Koparan, E. (2015). Takım performansına etki eden takım çalışmasına ilişkin faktörlerin belirlenmesine yönelik bir uygulama (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Kural, B. (2018). Görme engellilerin dağcılık aktiviteleri yoluyla geliştirdikleri becerilerin yaşam kalitelerine yansımalarının incelenmesi (Doktora tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Langbein, W.E., Blash, B., & Chalmers, B. L. (1981). An orienteering program for blind and visually impaired persons. Journal of Visual Impairment and Blindness, 75(7), 273–276.
• Merrıam, S. B. (Ed.). (2015). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (3. bs.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Miles, B. M., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An Expanded Sourcebook. California: Sage Publications.
• Oran, F. Ç. (2022). Afet yöneticisi adaylarının proaktif kişilik özelliklerinin takım çalışmasına yatkınlıkları üzerine etkisi. Afet ve Risk Dergisi, 5(2), 640-655.
• Özcan, F. (2007). Oryantiring sporunun ilköğretim öğrencilerinin sosyal bilişsel davranışları ile matematik-mantıksal zekâ gelişimleri üzerindeki etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Dumlupınar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Özdemir Işık, B.,& Kaya, S. (2024). Pandemi sürecinde aık alan rekreasyon uygulamaları sanal ders platformu: nitel araştırma örneği. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi. 16 (1), 106-118.
• Özsarı, A. (2021). Rekreasyonel gençlik kampları liderlerinin ruhsal zekâ özellikleri ve takım çalışmasına yatkınlıklarının incelenmesi. Uluslararası Güncel Eğitim Araştırmaları Dergisi. 7(1), 241-254.
• Özsarı, A., & Yıldız, K. (2020). Gençlik kampı liderlerinin takım çalışmasına yatkınlıklarının incelenmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 25(3), 198-197.
• Patton, M. Q. (Ed.). (2018). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri (3. bs.). Ankara: Pegem Akademi.
• Saban, A., & Ersoy, A. (2017). Eğitimde nitel araştırma desenleri (2. bs.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Salas, E., Reyes, D. L., & McDaniel, S. H. (2018). The science of teamwork: Progress, reflections, and the road ahead. American Psychologist, 73(4), 593.
• Salas, E., Cooke, N. J., & Rosen, M. A. (2008). On teams, teamwork, and team performance: Discoveries and developments. Human factors, 50(3), 540-547.
• Sarıoğlu, D. (2019). Örgütsel sosyalleşme ve bilgi paylaşma davranışının takım çalışmasına etkisi (Yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Selçuk, G. (2007). Takım çalışmasında liderin rolü (Küçükçekmece ve esenler ilçesi devlet ilköğretim okullarında görevlimüdür yardımcılarının takım çalışmasında liderin rolüne ilişkin algılarının incelenmesi) (Yüksek lisans tezi). Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sertçelik, E. (2019). Takım zekasının görev başarısına olan etkileri: Küçük ve orta ölçekli işletmelerin idari departmanlarında çalışanlar üzerine bir uygulama (Yüksek lisans tezi). İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Soytürk, M. (2011). Ders dışı etkinlik olarak takım sporu yapan ve spor yapmayan orta öğretim öğrencilerinin davranış örüntülerinin karşılaştırılması (Doktora tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Manisa.
• Sycara, K., & Sukthankar, G. (2006). Literature review of teamwork models. Robotics Institute, Carnegie Mellon University, 31(31), 1-31.
• Şengör, Ç. (2018). 11-13 Yaş grubu öğrencilerde oryantiring eğitiminin uzamsal görselleştirme ve uzamsal kaygıya etkisinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Muğla.
• Tanrıkulu, F., Ziyai, N. Y., Erol, F., Gündoğdu, H., & Dikmen, Y. (2018). Hemşirelik öğrencilerinin takım çalışmasına dayalı öğrenme yöntemine ilişkin görüşleri. International Congresses On Education, 1, 481-484.
• Tatar, G. (2009). Futbolda takım birlikteliği ve liderin takım birlikteliği üzerindeki etkisini incelenmesi (Doktora tezi).Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Tuna, B. (2003). Takım çalışmasına ilişkin yönetici ve öğretmenlerin görüşleri (Afyon ili örneği) (Yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Tuna, F., & Balcı, A. (2013). Oryantiring uygulamalarının coğrafya öğretmen adaylarının özyeterlik algılarına etkisi. Marmara Coğrafya Dergisi, (27), 1-14.
• Uğurlu, A. (2012). Deneyimsel öğrenmeye dayalı takım çalışmasını geliştirici rekreasyonel aktivitelerin takım iklimi üzerine etkisi (Doktora tezi). Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Uzuner, F. G. (2019). İlköğretim öğrencilerinin matematiksel problem çözme becerilerinin geliştirilmesinde oryantiring etkisinin incelenmesi (Doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
• Ünal, S. (1998). Takım kurma ve yönetme süreci. Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 287- 297.
• Varol, S. (2013). Oryantiring branşında büyük erkekler kategorisindeki elit sporcuların bazı fiziksel ve fizyolojik profillerinin incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Yamaner, F. (2001). Beden eğitimi ve spor ’da temel ilkeler. Bursa: Ekin Kitabevi
• Yapar, A. (2009). Takım çalışmasında başarıyı etkileyen unsurlar üzerine nitel bir araştırma (Yüksek lisans tezi). DokuzEylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. bs.). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, T. (2021). Üniversite öğrencilerinin liderlik özellikleri üzerine bir alan araştırması: Fırat üniversitesi örneği. (Yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
• Zehir, C., & Özşahin, M. (2008). Takım yönetimi ve takım etkinliğini belirleyen faktörler: savunma sanayinde ar-ge yapan takımlar üzerinde bir saha araştırması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 9(2), 266-279.