ROMAN IMPERIAL BOWLS WITH AND WITHOUT IMPRESSED DECORATION (FOSSETTE WARE) FROM STRATONIKEIA

Year 2024, Issue: 6, 1 - 33, 30.12.2024

Eylem Özdemir Candur

https://doi.org/10.55061/srmka.1557645

Abstract

The ancient city of Stratonikeia in the interior of the Caria region is located on the northern skirts of Kadıkulesi Hill on a very strategic area in the Yatağan Plain. This city, from which remains dating back to the Bronze Age have been recovered, has always been a settlement area that preserved its importance from the time it was founded until the time it was abandoned. Ceramic finds are the most important archaeological evidence that we can follow the historical process of the ancient city without interruption. The ceramics collected by scientific methods during the excavations, when evaluated correctly, help us to understand the functions of the buildings in the city, their commercial and economic relations, socio-cultural structure and comprehensive data on daily life. The ceramics that constitute the subject of the study are examples of bowls with various decorative motifs made with the printing technique on the outer body surface. Examples of fossette ware bowls from the Roman Imperial Period were recovered from different buildings in Stratonikeia, including the Roman Bath-1, Sarcophagus Corridor, North Street, Gymnasion and Bouleuterion Byzantine Building. These bowls have been classified on the basis of their paste-lining, form, typological characteristics and decorative repertoire. Within the classification, it was tried to determine the period in which these ceramics were popularly used and the ceramic groups they were influenced by. In addition to the determination of the form groups and the detailed presentation of the typological characteristics of the Stratonikeia examples, the diversity of the decorative repertoire seen on the bowls is discussed in detail for the first time in this study.
Due to the diversity and application of the decoration, the bowls immediately attract attention among other ceramic examples. It has been tried to determine whether these bowls, whose production locations are not known, were produced locally or regionally.

Keywords

Stratonikeia, Roman Imperial Period, Fossetta Ware, Bowl

STRATONIKEIA'DAN ROMA İMPARATORLUK DÖNEMİ'NE AİT BASKI BEZEMELİ (FOSSETTE WARE) VE BEZEMESİZ KASELER

Abstract

Karia bölgesinin iç kesimlerindeki Stratonikeia antik kenti, Yatağan Ovası’nda oldukça stratejik bir alan üzerine, Kadıkulesi Tepesi’nin kuzey etekle¬rine konumlanmaktadır. Tunç Çağı’na ait kalıntılar ele geçirilen bu kent, kurulduğu dönemden terk edildiği tarihe kadar her zaman önemini koruyan bir yerleşim alanı olmuştur. Bu bağlamda, antik kentin tarihsel sürecini kesintisiz olarak takip edebileceğimiz en önemli arkeolojik kanıtların başında seramik buluntuları gelmektedir. Kazılarda bilimsel yöntemlerle toplanan seramikler, doğru değerlendirildiği zaman kent içerisindeki yapıların kullanım işlevlerine, ticari ve ekonomik ilişkilerine, sosyo-kültürel yapısına ve günlük hayat ile ilgili kapsamlı verileri anlamamıza yardımcı olmaktadır. Çalışmanın konusunu oluşturan seramikler, dış gövde yüzeyine baskı tekniğiyle yapılmış çeşitli bezeme motifleri bulunan kâse örnekleridir. Roma İmparatorluk Dönemi'ne ait baskı bezemeli (fossette ware) kâse örnekleri, Stratonikeia’da Roma Hamamı-1, Roma Hamamı-1 Lahit Koridoru, Kuzey Cadde, Gymnasion ve Bouleuterion Bizans Yapısı olmak üzere farklı yapılarda ele geçirilmiştir. Bu kaselerin hamur-astarı, formu ve tipolojik özellikleri ile bezeme repertuvarı esas alınarak bir sınıflandırma yapılmıştır. Sınıflandırma içerisinde hangi dönem aralığında bu seramiklerin popüler olarak kullanıldığı ve etkilendiği seramik grupları belirlenmeye çalışılmıştır. Stratonikeia’ya ait örneklerin form gruplarının saptanması ve tipolojik özelliklerinin detaylı sunulmasının yanı sıra, kaselerde görülen bezeme repertuvarının çeşitliliği ilk kez bu çalışmada detaylı olarak ele alınmıştır.
Bezemenin çeşitliliği ve uygulanışı nedeniyle kâse örnekleri diğer seramik örnekleri arasında dikkati hemen üzerine çekmektedir. Üretim yerleri belli olmayan bu kaselerin yerel veya bölgesel bir üretim mi olduğu tespit edilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Stratonikeia, Roma İmparatorluk Dönemi, Baskı bezeme, Kâse, Seramik.

References

• Acar, G. (2021) Kibyra’da Yerel Seramik Faaliyetlerinin Seçilmiş Form Grupları Üzerinden Arkeolojik ve Arkeometrik Yöntemlerle İncelenmesi (MÖ.3. – MS. 3. Yüzyıllar). (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Arkeoloji Ana Bilim Dalı, Antalya.
• Aydaş, M. (2012). “Mimar ve Heykeltıraş Thrason”, B. Söğüt (Ed.), Stratonikeia’dan Lagina’ya Ahmet Adil Tırpana Armağan, İstanbul, 47-72. Hayes, J. W. (2008). The Athenian Agora, Volume XXXII: Roman Pottery: Fine-ware Imports. Princeton: American School of Classical Studies at Athens.
• Hellström, P. (1965). Labraunda Pottery of Classical and Later Date Terracotta Lamp and Glass, Lund.
• Henry, O., Lowenborg, D., Marchand-Beaulieu, Fr., Tucker, G., Frejman, A. Lamesa, A., Bost, Chr., Vergnaud, B., Stojanovitc, İ., Carless-Unwinn, N., Schibille, N., Çakmaklı, Ö. D., Andersson, E. (2017). Labraunda 2016. Anatolia Antiqua XXV, 187-266. Henry, O., Andersson, E., Blid, J., Bost, Chr., Çakmaklı, Ö. D., Carless-Unwın, N., Çimen, G., Eyigör, A., Freccero, A., Frejman, A., Georgescu, Cr., Goussard, E., Guimier-Sorbets, A.-M., Hauchart, M., Hedlung, R., Lamare, N., Lungu, V., Marchand-Beaulıeu, Fr., Sıtz, A., Stojanovıc, I., Vergnaud, B. (2018). Labraunda 2017. Anatolia Antiqua XXVI, 209-320.
• Herodotos (2004). Herodot Tarihi, (Çev. M. Ökmen), İstanbul: Türkiye İş Bankası, Kültür Yayınları.
• Ladstatter, S. (2005). “Keramik”, H. Thür (Ed.), FiE, Hanghaus 2 In Ephesos. Die Wohneinheit 4, Band Vııı/6, Wıen: Verlag Der Österreıchıschen Akademıe Der Wıssenschaften, 230-358.
• Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor to The End of The Third Century After Christ, I-II, New Jersey.
• Oğuzhanoğlu, U. (2015). “Erken Tunç Çağı’nda Straronikeia”. B. Söğüt (Ed.), Mimari, Heykel ve Küçük Buluntu Araştırmaları. Stratonikeia Çalışmaları 4. İstanbul: Ege Yayınları, 1-11.
• Özden Gerçeker, G. S. (2015). Perge Batı Nekropolisi Dolgu Tabakasında Bulunan (Parsel 159) Sagalassos Kırmızı Astarlı Keramikleri, (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Klasik Arkeoloji Bilim Dalı, İstanbul.
• Poblome, J., Degest, R., Walkens, M. Scheltens, E. (1993). “Sagalassos Ware I. The Fine Ware”. M. Waelkens (Ed.), Sagalassos I. First General Report on the Survey (1986-1989) and Excavations (1990-1991). Acta Archaeologica Lovaniensia Monographiae 5. Leuven, Leuven University Press, 113-130.
• Poblome, J. (1997). “Decorated Handles of Sagalassos red slip ware found at Site L and Roman Silver Plate”, M. Waelkens-J. Poblome (Ed.), Sagalassos IV. Report on the Fifth and Sixth Excavation Campaigns of 1994 and 1995. Acta Archaeologica Lovaniensia Monographiae 9, Leuven, Leuven University Press, 441-468.
• Poblome, J. (1999). Sagalassos Red Slip Ware. Typology and Chronology. Studies in Eastern Mediterranean Archaeology II, Turnhout, Brepols. Robinson, H. S. (1959). Pottery of the Roman Period Cronology. The Atheneian Agora Vol. 5, New Jersey.
• Söğüt, B. (2013). “Stratonikeia’da Hellenistik Dönem Öncesi”, M. Tekocak (Ed.), K. Levent Zoroğlu’na Armağan, İstanbul: Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü, 605-623.
• Söğüt, B. (2015). “Straronikeia’nın Yerleşim Tarihi ve Yapılan Çalışmalar”, B. Söğüt (Ed.), Stratonikeia ve Çevresi Araştırmaları, Stratonikeia Çalışmaları 1, İstanbul: Ege Yayınları, 1-8.
• Söğüt, B. (2019). Stratonikeia (Eskihisar) ve Kutsal Alanları. Stratonikeia Çalışmaları 5. İstanbul: Ege Yayınları.
• Söğüt, B. (2020) “Stratonikeia’da Yerleşim Tarihi ve Kentsel Doku”, Olivier Can Henry-Ayşe Belgin-Henry (Ed.), Karialılar, Denizcilerden Kent Kuruculara. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 488-504.
• Söğüt, B. (2024). “Stratonikeia Yerleşmesi Üzerıne Genel Değerlendirmeler”, B. Akça, E. Keleş, M. Keçiş, M. Demir, M. Menekşe, A. Çandarlı Şahi, T. O. Develi (Eds.), Cumhuriyet’in 100. Yılına Armağan Muğla Tarihi Üzerine Araştırmalar, Muğla: Muğla Sıtkı Koçam Üniversitesi Yayınları, 3-21.
• Söğüt, B., Bilgin, M., Özdemir Candur, E. (2022). Stratonikeia Kuzey Cadde Kanalizasyonunda Bulunan Bir Grup Seramiğin Ön Değerlendirmesi. Arkhaia Anatolika 5, 187-223.
• Strabon (2005). Antik Anadolu Coğrafyası (Geographica), Kitap: XII- XIII- XIV, (Çev. A. Pekman), İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.