Gebelerde Sağlık Okuryazarlığı İle Sağlık Uygulamaları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2022, , 409 - 417, 20.01.2023

Meltem Şirin Gök , Kader Küçük , Ayla Kanbur

https://doi.org/10.17942/sted.1021910

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu araştırma gebelerde sağlık okuryazarlığı düzeyi ile sağlık uygulamaları arasındaki ilişkiyi belirlemek amacıyla yapılmıştır.
Yöntem: Araştırma, tanımlayıcı türdedir. Araştırmanın örneklemini, Haziran 2019 tarihinde bir Kadın-Doğum Hastanesi’nin polikliniğe antenatal bakım almak için başvuran 250 gebe oluşturmuştur. Araştırma verilerinin toplanmasında Kişisel Bilgi Formu, Gebelikte Sağlık Uygulamaları Ölçeği, Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölceği-32 (Tsoy-32) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde yüzdelik dağılım, ortalama, standart sapma, Pearson Korelasyon Analizi ve tek yönlü Anova testi kullanılmıştır.
Bulgular: Gebelerin yaş ortalaması 28.01±5.99, gebelik haftası 34.40±4.28’dir. Gebelerin sağlık okuryazarlığı toplam puan ortalaması 36.08±9.68’dir. Gebelerin %12.8’inin yetersiz, %24’ünün sorunlu sınırlı, %28.4’ünün yeterli ve %34.8’inin mükemmel sağlık okuryazarlık düzeyinde oldukları saptanmıştır. Gebelerin sağlık uygulamaları puan ortalaması 97.53±11.59’dur. Genel sağlık okuryazarlığı ve tüm alt okuryazarlık indeksleri ile gebelerin sağlık uygulamaları puan ortalamaları arasında pozitif yönde anlamlı ilişki olduğu saptanmıştır (p<0.01).
Sonuç: Gebelerin sağlık okuryazarlığı düzeyi genel olarak yeterli bulunsa da gebelerin önemli bir kısmının sağlık okuryazarlığı yetersiz ve sorunlu sınırlı düzeyde saptanmıştır. Gebelerin sağlık okuryazarlığı arttıkça sağlık uygulamaları artış göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

Gebe, sağlık okuryazarlığı, sağlık uygulamaları

Teşekkür

Çalışmaya katılmayı kabul ederek katkı sağlayan tüm kadınlara teşekkür ederiz.

Examination of the Relationship Between Health Literacy and Health Practices in Pregnant Women

Öz

Objective: This study was conducted to determine the relationship between pregnant women's health literacy level and health practices.
Method: The research is descriptive. The sample of the study consisted of 250 pregnant women who applied to the outpatient clinic of a Maternity Hospital in June 2019 for antenatal care. In the collection of the data, the Personal Information Form, Health Practice Questionnaire in pregnancy, Turkey Health Literacy Survey Scale-32 (Tsoy-32) was used. Percentage distribution, mean, standard deviation, Pearson Correlation Analysis and one-way Anova test were used to evaluate the data.
Results: The mean age of the pregnant women was 28.01±5.99, and the pregnancy week was 34.40±4.28. The mean total health literacy score of pregnant women is 36.08±9.68. It was determined that 12.8% of the pregnant women were inadequate, 24% had problematic limited, 28.4% were adequateve, and 34.8% had excellent health literacy. The mean score of health practices of pregnant women is 97.53±11.59. It was determined that there was a positive statistically significant relationship between general health literacy and all sub-literacy indexes and the mean health practices of pregnant women (p<0.01).
Conclusion: Although the health literacy level of the pregnants was found to be adequateve in general, the health literacy of a significant part of the pregnant women was found to be inadequate and problematic limited level. As the health literacy of pregnant women increases, health practices increase.

Anahtar Kelimeler

Pregnant, health literacy, health practices

Kaynakça

• Lindgren K. Testing the health practices in pregnancy questionnaire-II. J Obstet Gynecol Neonatal Nurs. 2005;34(4):465-72.
• Alhusen JL, Ayres L, DePriest K. Effects of maternal mental health on engagement in favorable health practices during pregnancy. J Midwifery Womens Health. 2016;61(2):210–16.
• Cannella BL, Yarcheski A, Mahon NE. Meta-analyses of predictors of health practices in pregnant women. Western Journal of Nursing Research. 2018;40(3):425–46.
• Nutbeam D. Health promotion glossary. Health Promot Int. 1998;13(4): 349-64.
• Balçık YP, Taşkaya S, Şahin B. Sağlık okur yazarlığı. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014;13(4):321-26.
• Kohan S, Ghasemi S, Dodangeh M. Associations between maternal health literacy prenatal care and pregnancy outcomes. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research Autumn. 2007;12(4):146-52.
• Dadipoor S, Ramezankhani A, Alavi A, Aghamolaei T, Safari-Moradabadi A. Pregnant women’s health literacy in the south of Iran. Journal of Family and Reproductive Health. 2017;11(4):211-18.
• Solhi M, Abbasi K, Ebadi Fard Azar F, Hosseini A. Effect of health literacy education on self-care in pregnant women: A randomized controlled clinical trial. IJCBNM. 2019;7(1):2-12.
• Cho RN, Plunkett BA, Wolf MS, Simon CE, Grobman WA. Health literacy and patient understanding of screening tests for aneuploidy and neural tube defects. Prenatal Diagnosis. 2007;27(5):463-67.
• Er S. Gebelikteki Sağlık Uygulamaları Ölçeği Türkçe Formunun Geçerlilik ve Güvenirlilik Çalışması. Sağlık Bilimleri Enstitüsü. Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi, 2006.
• Okyay P, Abacıgil F, Harlak H. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçeği-32 (TSOY-32). Okyay P, Abacıgil F, editörler. Türkiye Sağlık Okuryazarlığı Ölçekleri Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması. Anıl Reklam Matbaa Ltd. Şti. Sağlık Bakanlığı Yayın No: 1025, 2016.
• Lee SYD, Tsai TI, Tsai YW, Kuo KN. Health literacy and women‟s health-related behaviors in Taiwan. Health Educ Behav. 2012;39:210-18.
• Endres LK, Sharp LK, Haney E, Dooley SL. Health literacy and pregnancy preparedness in pregestational diabetes. Diabetes Care. 2004;27:331-34.
• Paasche‐Orlow MK, Parker RM, Gazmararian JA, Nielsen Bohlman LT, Rudd RR. The prevalence of limited health literacy. J Gen Intern Med. 2005;20:175-84.
• Filiz E. Sağlık okuryazarlığının gebelik ve sağlık algısı ile ilişkisi. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Konya: Selçuk Üniversitesi, 2015.
• Çapık A, Sakar T, Ejder Apay S. Gebelikte sağlık uygulamaları ile duygusal zeka arasındaki ilişki. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2016;6:75-88.
• Özcan H, Beji NK. Gümüşhane il merkezindeki gebelerin sağlık uygulamaları. Perinatoloji Dergisi. 2015;23(1):13-19.