COVID-19 hastalığı ve hemşirelik bakımında örnek bir model: olgu sunumu

Yıl 2020, Cilt: 29 Sayı: 6, 446 - 455, 15.01.2021

Belkız Kızıltan , Abdullah Usta

https://doi.org/10.17942/sted.804175

Cited By: 4

Öz

Pandemi olarak ilan edilen COVID-19 enfeksiyonu ile ilgili her geçen gün morbidite ve mortalite oranları yükselmektedir. Kaynağı henüz netlik kazanmamış olan virüsün en önemli özelliği hızlı bir şekilde damlacık yoluyla ve temas ortamından insandan insana yayılmasıdır. COVID-19, başta akciğerler olmak üzere beyin, böbrek, karaciğer gibi birçok organı etkileyebilmektedir. Yetişkinlerde klinik tablo soğuk algınlığından bronşit, pnömoni, ağır akut solunum sıkıntısı sendromu ve ölümle sonuçlanan çoklu-organ yetmezliğine kadar değişebilmektedir. Klinik tablonun yanı sıra sosyal, mesleki, ekonomik ve psikolojik olarak da insanları etkilemektedir. Birçok salgında olduğu gibi Covid-19’da da, uygun bakımı verme, doğru müdahalelerde bulunma, gerekli psikososyal desteği sağlama, hasta/hasta yakınlarına eğitim verme, hasta haklarını savunma ve doğru sağlık davranışlarının kazandırmada hemşirelere önemli görevler düşmektedir. Henüz tam aydınlatılamamış olan bu hastalıkta yapılacak tedavi ile birlikte verilecek hemşirelik bakımı, hastanın konforu ve yaşam kalitesi için büyük önem taşımaktadır. Hemşirelik bakımının sistemli ve bilimsel bir yaklaşımla gerçekleştirilebilmesi için hemşirelik modellerine dayandırılması dolayısıyla hemşirelik sürecinin bir hemşirelik modeli ile birlikte kullanılması gerekmektedir. COVİD-19 tanılı bir hastayı Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeli doğrultusunda değerlendirmek, hemşirelik tanıları, girişimleri ve sonuçları doğrultusunda verilen hasta bakımının; bu hastaların semptom kontrolü, yaşam aktiviteleri, uyumu, konfor ve yaşam kalitesini artırmaya yönelik bakımına katkı sağlayacağı, ayrıca hemşirelik sürecinin kullanımına örnek olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

hemşirelik, hemşirelik bakımı, halk sağlığı, koronavirüs, hastalık, hemşirelik örneği

Destekleyen Kurum

Yoktur

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• 1. Archived: who timeline - COVID-19. World Health Organization; 2020. 30 Haziran 2020 tarihinde https://www.who.int/news-room/detail/08-04-2020-who-timeline---covid-19 adresinden erişildi.
• 2. World Health Organization coronavirus disease (COVID-19) dashboard. World Health Organization; 2020. 20 Eylül 2020 tarihinde https://covid19.who.int adresinden erişildi.
• 3. TC Sağlık Bakanlığı COVID-19 bilgilendirme sayfası. TC Sağlık Bakanlığı; 2020. 20 Eylül 2020 tarihinde https://covid19.saglik.gov.tr/ adresinden erişildi.
• 4. Lu Q, Shi Y. Coronavirus disease (COVID-19) and neonate: what the neonatologist need to know. J Med Virol 2020; 1-4.
• 5. Zhu N, Zhang D, Wang W, Li X, Yang B, Song J, et al. A novel coronavirus from patients with pneumonia in China. N Engl J Med 2020.
• 6.Cabeça TK, Granato C, Bellei N. Epidemiological and clinical features of human coronavirus infections among different subsets of patients. Influenza Other Respir Viruses 2013;7:1040-7.
• 7.McIntosh K. Coronavirus disease 2019 (COVID-19): Epidemiology, virology, clinical features, diagnosis, and prevention. 20 Nisan 2020 tarihinde https://www.uptodate.com/contents/coronavirus-disease-2019-covid-19-epidemiology-virology-clinical-features-diagnosis-and-prevention adresinden erişildi.
• 8. Wu D, Wu T, Liu Q, Yang Z. The SARS-CoV-2 outbreak: what we know. Int J Infect Dis 2020;94:44-8.
• 9. TC Sağlık Bakanlığı. COVID-19 (SARS-CoV-2 Enfeksiyonu) Rehberi. TC Sağlık Bakanlığı; 2020. 02 Mayıs 2020 tarihinde https://covid19bilgi.saglik.gov.tr/depo/rehberler/COVID-19_Rehberi.pdf adresinden erişildi.
• 10. Guan WJ, Ni ZY, Hu Y, Liang WH, Ou CQ, He JX, et al. Clinical characteristics of coronavirus disease 2019 in China. N Engl J Med 2020; 382:1708-20.
• 11. Laboratory testing for coronavirus disease 2019 (COVID-19) in suspected human cases: interim guidance. World Health Organization; 2020. 2 Mart 2020 tarihinde https://apps.who.int/iris/handle/10665/331329 adresinden erişildi.
• 12. Velioğlu P. Hemşirelikte Kavram ve Kuramlar. İstanbul: Alaş Ofis; 2012.
• 13. Atabek Aştı T. Hemşirelik Esasları Uygulama Rehberi. İstanbul: Akademi Yayın ve Basıncılık; 2020.
• 14. Kacaroğlu Vicdan A, Gülseven Karabacak B, Ecevit Alpar Ş. 2012-2014 NANDA-I Hemşirelik tanılarının Yaşam Aktivitelerine Dayalı Hemşirelik Modeline göre sınıflandırılması. International Journal of Human Sciences 2015; 12(2): 1626-36.
• 15. Coronavirus COVID-19 (SARS-CoV-2). Johns Hopkins Medicine; 2020. 12 Mayıs 2020 tarihinde https://www.hopkinsguides.com/hopkins/view/Johns_Hopkins_ABX_Guide/540747/all/ Coronavirus_COVID_19__SARS_CoV_2_ adresinden erişildi.
• 16. Zhou F, Yu T, Du R, Fan G, Liu Y, Liu Z, et al. Clinical course and risk factors for mortality of adult inpatients with COVID-19 in Wuhan, China: a retrospective cohort study. Lancet 2020;395(10229):1054-62.
• 17. Uğraş Dikmen A, Kına HM, Özkan S, İlhan M. COVID-19 Epidemiyolojisi: Pandemiden Ne Öğrendik. J Biotechnol and Strategic Health Res 2020;1(Özel Sayı):29-36.
• 18. Wilkinson JM, Barcus L. Pearson Hemşirelik Tanıları El Kitabı. Ankara: Pelikan Yayınevi; 2020.
• 19. Gammon J. Analysis of the stressful effects of hospitalisation and source isolation on coping and psychological constructs. Int J Nurs Pract 1998; 4(2): 84–96.
• 20. Brooks S, Webster R, Smith L, Woodland L, Wessely S, Greenberg N, et al. The psychological impact of quarantine and how to reduce it: rapid review of the evidence. Lancet Psychiatry 2020; 395(14).
• 21. Memikoğlu O, Genç V. COVID-19. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi; 2020.
• 22. Atabek Aştı T, Karadağ A. Hemşirelik Esasları Bilgiden Uygulamaya: Kavramlar-İlkeler-Beceriler. İstanbul: Akademi Yayınevi; 2019.
• 23. Li XY, Du B, Wang YS, Kang HYJ, Wang F, Sun B, et al. The keypoints in treatment of the critical coronavirus disease 2019 patient (2). Zhonghua jiehe he huxi zazhi. 2020;43(4):277-81.
• 24. Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, et al. Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study. Lancet 2020; 395:507-13.
• 25. Tian Y, Rong L, Nian W, He Y. Gastrointestinal Features in COVID‐19 And The Possibility Of Faecal Transmission. Alimentary Pharmacology and Therapeutics 2020;51(9).
• 26. Thomas P, Baldwin C, Bissett B, Boden I, Gosselink R, Granger CL, et al. Physiotherapy management for COVID-19 in the acute hospital setting: Recommendations to guide clinical practice. Physiotherapy management for COVID-19. J Physiother 2020; 66(2):73-82.
• 27. Adhanom GT. Addressing mental health needs: an integral part of COVID-19 response.World Psychiatry 2020;19(2):129‐30.
• 28. Chen T, Wu D, Chen H, Yan W, Yang D, Chen G, et al. Clinical characteristics of 113 deceased patients with coronavirus disease 2019: retrospective study. Bmj 2020;368.
• 29. Salluh J, Wang H, Scheider B, Nagaraya N, Yenokyan G, Serafim RB, et al. Outcome of delirium in critically ill patients: systematic review and meta analysis. Bmj 2015;350:h2538.
• 30. Huang Y, Zhao N. Generalized anxiety disorder, depressive symptoms and sleep quality during COVID-19 outbreak in China: a webbased cross-sectional survey. Psychiatry Research 2020;112954.