Türkiye’de Okul Çağı Çocuklarında Ağız ve Diş Sağlığı Araştırmalarının Sonuçları Bize Ne Söylüyor?

Yıl 2022, Cilt: 31 Sayı: 1, 67 - 80, 11.03.2022

Emine Şişko , Şafak Dağhan

https://doi.org/10.17942/sted.989932

Öz

Ağız ve diş sağlığı problemleri ülkemizde okul çağı çocuklarda sıklıkla görülen sağlık problemlerinden biridir. Özellikle diş çürüklerine okul çağı çocukların çoğunda rastlanmaktadır. Ağız ve diş sağlığı problemi olan çocuklar büyüme ve gelişme bozukluklarının yanı sıra okul devamsızlıkları, öğrenme ve konsantrasyon güçlükleri ile karşı karşıya kalmaktadır. Okul çağında ağız ve diş sağlığına gereken önemin verilmesi pek çok yönden daha sağlıklı bir yaşam sürdürmeye olanak sağlamaktadır. Okul sağlığı hemşireleri okul çağındaki çocuklarda sağlık problemlerinin tespiti ve sağlık davranışlarının geliştirilmesinde önemli bir rol üstlenmektedir. Yürütülen girişimsel çalışmalar dramatizasyon, gösteri ve anlatım yöntemlerinin okul çağında ağız ve diş sağlığını geliştirmede etkili olduğunu göstermiştir. Bu makalenin amacı, ülkemizde okul çağı çocuklarla yürütülmüş ağız diş sağlığı araştırma sonuçlarını halk sağlığı ile ilişkili etkisi ve okul sağlığı hizmetleri kapsamında değerlendirmektir.

Anahtar Kelimeler

Ağız ve diş sağlığı, okul sağlığı, hemşire

Kaynakça

• 1. Haque SE, Rahman M, Itsuko K, Mutahara M, Kayako S, Tsutsumi A, ... Mostofa MG Effect of a school-based oral health education in preventing untreated dental caries and increasing knowledge, attitude, and practices among adolescents in Bangladesh. BMC oral health. 2016; 16(1), 1-10.
• 2. Türk Dişhekimleri Birliği (tdb.org.tr). (Erişim Tarihi: 2020)
• 3. Güler Ç, Eltas A, Güneş D, Görgen VA, Ersöz M. Malatya ilindeki 7-14 yaş arası çocukların ağız-diş sağlığının değerlendirilmesi. İnönü Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 1(2), 19-24.
• 4. Duru P, Örsal Ö, Bostan N, Yaman BC. İlköğretim Öğrencilerinde Ağız-Diş Sağlığı Ölçütlerinin Değerlendirilmesi ve İlişkili Faktörlerin Belirlenmesi. Türkiye Klinikleri Hemşirelik Bilimleri Dergisi. 2018; 10(3), 197-206.
• 5. Kalyoncu C, Metintas S, Balız S, Arıkan İ. Eğitim araştırma bölgesinde ilköğretim öğrencilerinde sağlık düzeyleri ve okul tarama muayeneleri sonuçlarının değerlendirilmesi. TAF Prev Med Bull. 2011; 10(5), 511-518.
• 6. Chi DL, Rossitch KC, Beeles EM. Developmental delays and dental caries in low-income preschoolers in the USA: a pilot cross-sectional study and preliminary explanatory model. BMC Oral Health. 2013; 13(1), 1-10.
• 7. Tekçiçek M. Okul sağlığı programlarında ağız diş sağlığının önemi ve kapsamı. Halk Sağlığı Günleri III. Ulusal Okul Sağlığı Sempozyumu (Kongre kitabı). Ankara. 2014; 8-9.
• 8. Alkarimi HA, Watt RG, Pikhart H, Sheiham A, Tsakos G. Dental caries and growth in school-age children. Pediatrics. 2014; 133(3), e616-e623.
• 9. Açık Y, Deveci SE, Turacı Çelik G, Karaaslan O. Elazığ Yenimahalle Eğitim Araştırma Sağlık Ocağı Bölgesi” nde bulunan ilköğretim okulları birinci sınıf öğrencilerinin sağlık taraması sonuçlarının değerlendirilmesi. Toplum Hekimliği Bülteni. 2006; 25(1), 30-4.
• 10. WHO. Oral Health Surveys-Basic Methods. 4th Edition. World Health Organization, Geneva. 1997.
• 11. Doğan BG. Temel ağız-diş sağlığı göstergeleri. Toplum Hekimliği Bülteni. 2007; 26(2), 40-46.
• 12. Gücük S, Dudak AH. İlköğretim Birinci Sınıf Öğrencilerinin Sağlık Taramalarının Değerlendirilmesi: Bolu İli Örneği. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2012; 11(5).
• 13. Gökalp S, Doğan BG, Tekçiçek M. Prevalence and Severity of Dental Caries in 12 Year Old Turkish Children and Related Factors. Medical Journal of Islamic World Academy of Sciences. 2013; 109(555), 1-8.
• 14. Eğri M, Kayaoğlu A, Önder Y, Çıtıl R. Tokat İl Merkezindeki İlköğretim 12 Yaş Öğrencilerde DMFT İndeksi ve İlişkili Faktörler. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 2015; 7(3), 198-207.
• 15. Karatepe TU, Güner B. Adapazarı İlçesinde Bulunan 32 Ortaokulda Yapılan Diş Taramalarının Sonuçları ve Anne-Baba Eğitim Durumu ile İlişkisi. 6 Kasım. 2015; 216.
• 16. Altun C, Güven G, Başak F, Akbulut E. Altı-onbir yaş grubu çocukların ağız-diş sağlığı yönünden değerlendirilmesi. Gülhane Tıp Dergisi. 2005; 47(2), 114-118.
• 17. Başıbüyük GÖ, Hubbezoğlu İ. Sivas İl Merkezinde Bulunan İlköğretim Çağındaki Çocukların Ağız Diş Sağlığı Durumu ve Alışkanlıklarının Belirlenmesi. Journal of International Social Research. 2007; 1(1).
• 18. Kocoglu D, Sarı E, Ceylan B. Düşük Sosyoekonomik Durumdaki Öğrenciler Arasında Ağız-Diş Sağlığı Sorunları ve Risk Faktörleri. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2014; 13(6).
• 19. Öztürk AB, Sönmez B. Güneydoğu Anadolu Kırsalında Yaşayan Çocuklarda Ağız ve Diş Sağlığı Değerlendirilmesi: Kesitsel Saha Çalışması Sonuçları. Konuralp Medical Journal/Konuralp Tip Dergisi. 2016; 8(3).
• 20. T.C. Sağlık Bakanlığı. 21 Hedef’te Türkiye: Sağlıkta Gelecek. 2007.
• 21. Ferreira SH, Beria JU, Kramer PF, Feldens EG, Feldens CA. Dental caries in 0‐to 5‐year‐old Brazilian children: prevalence, severity, and associated factors. International Journal of Paediatric Dentistry. 2007; 17(4), 289-296.
• 22. Mantonanaki M, Koletsi-Kounari H, Mamai-Homata, Papaioannou W. Prevalence of dental caries in 5-year-old Greek children and the use of dental services: evaluation of socioeconomic, behavioural factors and living conditions. International dental journal. 2013; 63(2), 72-79.
• 23. Saravanan S, Madivanan I, Subashini B, Felix JW. Prevalence pattern of dental caries in the primary dentition among school children. Indian Journal of Dental Research. 2005; 16(4), 140.
• 24. Jürgensen N, Petersen PE. Oral health and the impact of socio-behavioural factors in a cross sectional survey of 12-year old school children in Laos. BMC oral health. 2009; 9(1), 1-11.
• 25. Campus G, Solinas G, Cagetti MG, Senna A, Minelli L, Majori S, ... Strohmenger L. National pathfinder survey of 12-year-old children’s oral health in Italy. Caries research. 2007; 41(6), 512-517.
• 26. Ahmed NA, Åstrøm AN, Skaug N, Petersen PE. Dental caries prevalence and risk factors among 12-year old schoolchildren from Baghdad, Iraq: a post-war survey. International dental journal. 2007; 57(1), 36-44.
• 27. Pieper K, Schulte AG. The decline in dental caries among 12-year-old children in Germany between 1994 and 2000. Community dental health. 2004; 21(3), 199-206.
• 28. Ambarkova V, Panova O. Dental caries experience among 15-years old children in the southeast region of the Republic of Macedonia. Oral Health Dental Manag. 2015; 14(6), 353-360.
• 29. Bhardwaj VK, Sharma KR, Luthra RP, Jhingta P, Sharma D, Justa A. Impact of school-based oral health education program on oral health of 12 and 15 years old school children. Journal of education and health promotion. 2013; 2.
• 30. Bajomo AS, Rudolph MJ, Ogunbodede EO. Dental caries in six, 12 and 15 year old Venda children in South Africa. East African medical journal. 2004; 81(5), 236-243.
• 31. Milčiuvienė S, Bendoraitienė E, Andruškevičienė V, Narbutaitė J, Sakalauskienė J, Vasiliauskienė I, Slabšinskienė E. Dental caries prevalence among 12–15-year-olds in Lithuania between 1983 and 2005. Medicina. 2009; 45(1), 68.
• 32. Çelik DB, Örmeci DA, Ulutaş H. Isparta İlindeki 11-12 Yaşındaki Çocuklaron Diş Çürüğü ve Florozis Prevalansının Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Dergisi. 2010; 20(3), 170-175.
• 33. Nişli ON. Düzce’de 7-12 Yaş Grubu Öğrencilerde, Ailenin Sosyal, Ekonomik ve Eğitim Düzeyinin Ağız Hijyenine Etkisi Üzerine Bir Okul Çalışması. Yüksek Lisans Tezi. Beykent Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. 2010.
• 34. Karğın D. Okul Çağındaki Çocuklarda Beslenme Alışkanlıklarının Ağız-Diş Sağlığı ve Ağız Florasındaki Lactobacıllus Türleri Üzerine Etkilerinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Marmara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara. 2018.
• 35. Koçanalı B, Ak AT, Çoğulu D. Çocuklarda diş çürüğüne neden olan faktörlerin incelenmesi. Pediatric Research. 2014; 1(2), 76-9.