Afetlerde Yenidoğan ve Çocuk Sağlığı Hizmetleri

Yıl 2023, Cilt: 32 Sayı: 5, 415 - 421, 19.02.2024

Gamze Göçmen , Aysun Ekşioğlu , Ummahan Yücel

https://doi.org/10.17942/sted.1356762

Öz

Afet, insanların ve diğer canlıların yaşamlarını ve sosyal faaliyetlerini bozan, toplumda fiziksel, sosyal, kültürel ve ekonomik kayıplara neden olan ve toplumun uyum sağlama yeteneğini aşan doğal veya insan yapımı bir olaydır. Afetlerden en fazla etkilenen bireyler arasında dezavantajlı grup olarak adlandırılan yenidoğan ve çocuklar yer almaktadır. Afetler sırasında yenidoğanlar ve çocuklar, fiziksel yaralanma ve travmaya neden olabilecek çeşitli risklere maruz kalırlar. Çocuklar ve yenidoğanlar açısından özellikle en büyük riskler; yaralanma ve travma riskinin artması, zararlı maddelere ve bulaşıcı hastalıklara maruz kalma ve sağlık hizmetlerinin aksamasıdır. Afetlerin kaotik ve öngörülemeyen doğası gereği, bakım veren kişiye ihtiyaç duyan çocuk ve yenidoğanların güvenliklerini doğrudan etkileyen kazalar, düşmeler ve yapısal hasarlar ortaya çıkabilmektedir. Afetin yenidoğan ve çocukların sağlığı ve yaşam kalitesi üzerinde doğrudan ve dolaylı etkisi vardır. Bu derleme doğal afetlerin çocuk ve yenidoğan sağlığı üzerindeki etkisine odaklanmaktadır. Literatür incelendiğinde afetlerde yenidoğan ve çocuklara yönelik birinci basamak sağlık hizmetlerine ve hayat kurtarıcı önlemlere ihtiyaç olduğu ortaya çıkmıştır. Bu çalışma birçok önemli bulgu sunmakta olup, çocukların afet sonrası akut dönemde karşılaştıkları zorlukları tam olarak anlamak için daha derinlemesine ve hedefe yönelik araştırmalara ihtiyaç duyulduğuna inanılmaktadır. Afetlerde yenidoğan ve çocuk sağlığının önceliklendirilmesi ve geliştirilmesine yönelik olarak bakanlık ve ilgili kurumların iş birliğiyle stratejik eylem planları geliştirilmelidir.

Anahtar Kelimeler

afet, yenidoğan, çocuk, sağlık, bakım, deprem

Proje Numarası

YOK

Newborn and Child Health Services in Disasters

Öz

A disaster is a natural or man-made event that disrupts the lives and social activities of people and other living things, causes physical, social, cultural, and economic losses in society, and exceeds the ability of society to adapt. Among the individuals most affected by disasters are newborns and children, who are called the disadvantaged groups. During disasters, newborns and children are exposed to a variety of risks that can result in physical injury and trauma. Especially the greatest risks for children and newborns; increased risk of injury and trauma, exposure to harmful substances and infectious diseases, and disruption of health services. Due to the chaotic and unpredictable nature of disasters, accidents, falls and structural damage may occur that directly affect the safety of children and newborns who need caregivers. The disaster has a direct and indirect impact on the health and quality of life of newborns and children. This review focuses on the impact of natural disasters on child and newborn health. When the literature is examined, it has been revealed that there is a need for primary health care services and life-saving measures for newborns and children in disasters. This study presents many important findings, and it is believed that more in-depth and targeted research is needed to fully understand the challenges faced by children in the acute post-disaster period. Strategic action plans should be developed in cooperation with the ministry and related institutions in order to prioritize and improve newborn and child health in disasters.

Anahtar Kelimeler

disaster, child, newborn, health, earthquake, care

Proje Numarası

YOK

Kaynakça

• Dönmez A. Bilgi Merkezleri: Sağlık ve afet bilgi yönetimi. Arşiv Dünyası, 2020;7(1):98-101.
• Karabulut D, Bekler T. Doğal Afetlerin Çocuklar ve Ergenler Üzerindeki Etkileri. Derleme / Review, Doğ Afet Çev Derg, 2019;5(2):368-76.
• UNICEF. Children, food and nutrition: Growing well in a changing world; 2019. Retrieved from https://data.unicef.org/resources/children-food-and-nutrition-growing-well-in-a. Erişim tarihi 13 Temmuz 2023.
• Marshall J, Wiltshire J, Delva J, Bello T, Masys AJ. Natural and Manmade Disasters: Vulnerable Populations. In: Masys, A.J., Izurieta, R., Reina Ortiz, M. (eds) Global Health Security. Advanced Sciences and Technologies for Security Applications. Springer, Cham; 2020.
• Çelebi Boz F, Şengün H. Afet ve kalkınma ilişkisinde kadın. The Journal of Academic Social Science Studies, 2017;59:359-74.
• Çakmak H, Ocaktan ME, Akdur R. Doğal Afetler, Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları. Akın A, editör. Eşitsizlikler ve Sağlık Sonuçları. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, 2018;88-94.
• Kaya E, Özcebe H. Afetlerin çocuk sağlığı üzerindeki etkileri. TAF Prev Med Bull 2013;12(4):455-64.
• UNICEF. Socioeconomic Impact of COVID-19 on Children: A Review of Evidence to Guide Action; 2021.
• World Health Organization. Communicable Diseases Following Natural Disasters: Risk Assessment and Priority Interventions; 2017.
• Save the Children. Protecting Children in Disasters: A Guidance Note; 2020.
• UNICEF. Children and Disasters: Understanding Impact and Enabling Agency; 2018.
• UNICEF. Children in Humanitarian Situations: The Power of Data; 2020.
• Save the Children. Protecting Children in Emergencies: Addressing the Needs of Children in Humanitarian Action; 2019.
• Kaya AD, Öztürk CE, Yavuz T, Özaydın C, Bahçebaşı T. Changing patterns of Hepatitis A and E sero‐prevalences in children after the 1999 earthquakes in Duzce, Turkey. Journal of Paediatrics and Child Health. 2008:44(4):205-7.
• Ayhan M, Tuğluk MN. Okul öncesi eğitime devam eden beş yaşındaki çocukların korkularının çizdikleri resimlerine ve sözel anlatımlarına göre incelenmesi. Turkish Studies-Social. 2020; 15(3):937-52.
• Uçar Ş. Doğal afet ve insan psikolojisi. URL: https://www.bursapsikolog.org/dogal-afet-ve-insan-psikolojisi/ Erişim tarihi 12 Temmuz 2023
• Çal R. Savaş veya doğal afet sonrasında çocuk veya ergenlere uygulanan okul bazlı müdahalelerin ruh sağlığı semptomlarına etkililiği üzerine bir sistematik derleme. Talim. 2019;3(1):71-102.
• Morganstein JC, Ursano RJ. Ecological disasters and mental health: Causes, consequences, and interventions. Frontiers in Psychiatry. 2020;11:1.
• Cheng J, Liang Y, Fu L, Liu Z. Posttraumatic stress and depressive symptoms in children after the Wenchuan earthquake. European Journal of Psychotraumatology. 2018; 9(1):1472992.
• Özkan B, Kutun FÇ. Afet psikolojisi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2021: 8(3):249-56.
• Agyapong VI, Hrabok M, Juhas M, Omeje J, Denga E, Nwaka B, et al. Prevalence rates and predictors of generalized anxiety disorder symptoms in residents of Fort McMurray six months after a wildfire. Frontiers in Psychiatry. 2018;9-345.
• Pfefferbaum B, Noffsinger MA, Wind LH, Allen JR, Jacobs AK. Child disaster mental health interventions, Part II: Timing of interventions and the setting for service delivery. Disaster Health. 2014:2(1):19-24.
• Aydoğdu F, Fofana A. Depremin küçük çocuklar üzerindeki etkileri ve müdahale programları. In International Conference on Trends in Advanced Research. 2023;1:20-5.
• Gözübüyük A, Duras E, Dağ H, Arıca V. Olağan üstü durumlarda çocuk sağlığı. Journal of Clinical and Experimental Investigations. 2015;6(3):324-30.
• Centers for Disease Control and Prevention. Children and disasters: Disaster Management Resource Center. Retrieved from; 2018.
• Sapsağlam Ö. Okul öncesi dönem çocuklarında doğal afet farkındalığı. Ondokuz Mayıs University Journal of Education Faculty. 2019:38(1):283-95.