Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru Kararlarında Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar Bakımından Etkili Soruşturma Yükümlülüğü

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 11 - 36

Deniz Karadaş

Abstract

Etkili soruşturma yükümlülüğü, ceza davasına konu olayın aydınlatılabilmesi bakımından çok büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle etkili soruşturma yü-kümlülüğün ihlali demek hem mağdurun hem de sanık ya da şüphelinin haklarının ihlal edilmesi anlamına gelmektedir. Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) altıncı bölümde yer alan “Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar” hakkında etkili bir soruşturma yürütülmediği takdirde her iki taraf için de ortaya çıkan mağduriyetin geri dönüşü olmayan zararlara yol açabileceği şüphesizdir. Bu kapsamda, çalışmamızda öncelikle devletin yükümlülükleri ve etkili soruş-turma yükümlülüğünün devletin yükümlülüklerinden hangisi kapsamında değerlendirildiği incelenecek daha sonra etkili soruşturma yükümlülüğünün kapsamı ve etkili bir soruşturmanın varlığı için aranan şartlar ortaya konacak ve son olarak cinsel suçlar bağlamında etkili soruşturma yükümlülüğünün ihlal edildiği davalar incelenecektir.

Keywords

Pozitif Yükümlülük, Etkili Soruşturma Yükümlülüğü, Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, Anayasa Mahkemesi Bireysel Başvuru

References

• AKANDJİ-KOMBE Jean-François, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Kapsamında Pozitif Yükümlülükler- Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Uygulanmasına İlişkin Kılavuz Kitap”, İnsan Hakları El Kitapları, No.7, B. 1, Belçika, 2008.
• CENGİZ Serkan, DEMİRDAĞ Fahrettin, ERGÜL Teoman, MCBRİDE Jeremy, TEZCAN Durmuş, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararları Işığında Ceza Yargılaması Kurum ve Kavramları”, B. 1, Ankara, 2008.
• DOĞRU Osman, “Yaşama Hakkı- Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru El Kitapları Serisi-5”, B. 1, Ankara, 2018.
• DURSUN Gizem, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında İşkence Yasağı ve İşkenceyi Etkili Biçimce Soruşturma Yükümlülüğü”, B. 1, Ankara, 2018.
• EGELİĞİ Ömer Emrullah, “İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa Çerçevesinde Etkili Başvuru Hakkı”, B. 1, İstanbul, 2021.
• ERYILDIZ H. Sefa, İnfaz Hukukunda Detaylı (Çıplak) ve Beden Çukurlarında Arama, , B. 1, Ankara 2024.
• FEYZİOĞLU Metin, “Vicdani Kanaat”, B. 2, İstanbul, 2015.
• GERARDS Janneke, “General Principles of the European Convention on Human Rights”, B. 1, United Kingdom, 2019.
• GÜZELDAĞ Sibel, “Yaşam Hakkı ve Sınırları”, B. 1, İstanbul, 2021.
• HOŞGÜL Batuhan, “Etkili Soruşturma Yükümlülüğü”, B. 1, Ankara, 2019.
• KAPLAN ARIK Aslıhan, “Türk Hukukunda Anayasa Mahkemesine Bireysel Başvuru Hakkı ve Etkin Soruşturma İlkesi”, B. 1, Ankara, 2023.
• MOWBRAY Alastair, “The Development of Positive Obligations Under the European Convention on Human Rights by the European Court of Human Rights (Human Rights Law in Perspective)”, B. 1, Oxford, 2004.
• O’BOYLE Michael - HARRİS David - BATES EP - BUCKLEY Carla, “Law Of The European Convention Of Human Rights”, B. 2, Oxford 2009.
• SALİHPAŞAOĞLU Yaşar, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Yargılamada Kullandığı Yöntem, İlke Ve Usuller”, B. 2 Ankara, 2021.
• SHELTON Dinah - GOULD Ariel, “Positive and Negative Obligations (The Oxford Handbook Of International Human Rights Law içinde)”, B. 1 United Kingdom, 2013.
• ŞENOL Cem, “Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi Kararlarında Etkin Soruşturma Yükümlülüğü”, B. 1, İstanbul, 2013.
• TEZCAN Durmuş- ERDEM Mustafa Ruhan - SANCAKTAR Oğuz - ÖNOK Rifat Murat, “İnsan Hakları El Kitabı”, B. 9, Ankara, 2021.
• TOROSLU Nevzat- FEYZİOĞLU Metin, “Ceza Muhakemesi Hukuku”, B.22, Ankara, 2023.
• YENİSEY Feridun- NUHOĞLU Ayşe, “Ceza Muhakemesi Hukuku”, B. 11, Ankara, 2023.
• YÜKSEL Metin, “Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesinin Yaşamın ve Sağlığın Korunması ile İlgili Olarak Taraf Devletlere Yüklediği Pozitif Yükümlülükler”, Uluslararası İlişkiler Dergisi, C.7, Y.2010, S.27, s.111-132.
• YÜZER ELTİMUR Dilara, “AİHS Kapsamında Özel Hayatın ve Aile Hayatının Korunmasında Devletin Pozitif Yükümlülükleri”, B. 1, İstanbul, 2019.