Geleneksel Isparta Ekmeği Etrafında Şekillenen Somut Olmayan Kültürel Mirasın Turistik, Eğitimsel ve Ekonomik İşlevlerinin Yaratılmasına Yönelik Yaklaşımlar

Yıl 2016, Sayı: 38, 125 - 143, 25.08.2016

Halil Altay Göde , Nezih Tatlıcan

Öz

UNESCO’nun,
kültürlerin korunması ve gelecek kuşaklara aktarımı noktasındaki ilk adımı,
somut kültür varlıklarının korunmasına yönelik olmuştur. Obje/nesne ve
yapı/mimarî merkezli olan kültürel koruma programları zaman içerisinde
eleştirilmiş, insan ve yaşayan kültür olgularının kültürel miras çerçevesinde
değerlendirilmesi gerekliliği ortaya çıkmıştır. Bu gelişmeler doğrultusunda
UNESCO, mimarî veya doğal çevre gibi “somut” olan kültür ve doğa mirasının
yanında çoğu dille aktarılan, kuşaktan kuşağa, usta-çırak ilişkisi içinde ve
okul dışı koşullarda görerek öğrenilen “somut olmayan kültürel miras”ın da
korunması gerekliliğini benimsemiştir. Göç, kentleşme ve teknolojik gelişme
gibi olgulardan olumsuz etkilenen geleneksel Isparta ekmeği de somut olmayan
kültürel miras değerlerinden birisidir. Bu makalede; Isparta ekmeği etrafında
şekillenen somut olmayan kültürel mirasa “görünürlük” ve “süreklilik”
kazandırmak, sahip çıkmak, bu mirası korumak ve geleceğe aktarmak için
uygulanabilecek kültür politikalarına vurgu yapılmıştır. Bu kültür
politikalarının uygulanması sonucunda bahsedilen somut olmayan kültürel miras
değerinin turistik, eğitimsel ve ekonomik işlevlerinin yaratılacağından ve bu
işlevlerin artacağından bahsetmek mümkündür.

Anahtar Kelimeler

Isparta Ekmeği, Yaşatarak Koruma, Kültür Politikaları, Aktarım

Kaynakça

• ARLI, Mine, “Türk Mutfağına Genel Bir Bakış”, Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri, 1982, s. 19-33.
• ARVAS, Abdulselam, “Geçmişten Bugüne Geleneksel Bir Lezzet: İskilip Dolması”, The Journal of Academic Social Science Studies, Vol. VI, Issue: 1, 2013, p. 229-239.
• ÇOBANOĞLU, Özkul, Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yayınları, Ankara, 2005.
• DAVULCU, Mahmut, “Polatlı Yöresi Geleneksel Kırsal Yerleşmelerinde Ekmek Yapımı ile İlgili Yapı, Mekân ve Mimarî Ögeler”, Ekmek Kitabı, (Ed. Emine Gürsoy Naskali), Kitabevi Yayınları, Ankara, 2014, s. 5-47.
• DEMİR, Necati, “Su Değirmenlerinin Müzelenmesi”, Türkiye’de Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyumu Bildirileri, 2003, s. 148-163.
• EKİCİ, Metin, “Amerika Birleşik Devletleri’nde Halkbilimi (Folklor) Müzeciliği”, Türkiye’de Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyum Bildirileri, 2003, s. 236-242.
• EKİCİ, Metin, “Somut Olmayan Kültürel Miras Neden ve Nasıl Korunmalı ve Nasıl Müzelenmeli: Sorunlar, Çözümler ve Ülkelerden Örnekler”, Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi Sempozyum Bildirileri, 2004, s. 57-66.
• EKİCİ, Metin, “100. Yılında Türk Halk Bilimi Çalışmaları ve Türkiye Kültür Politikalarına Eleştirel Bir Bakış”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 99, 2013, s. 41-50.
• GOODE, Judith, “Yemek”, (çev. Fatih Mormenekşe), Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 67, 2005, s. 172-176.
• GÖDE, Halil Altay, Isparta Efsaneleri, Fakülte Kitabevi Yayınları, Isparta, 2010.
• GÜNEŞ, Sadık, Enformasyon Toplumunun Putları, Hece Yayınları, Ankara, 2006.
• GÜNEŞ, Serkan, “Türk Çay Kültürü ve Ürünleri”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 93, 2012, s. 234-251.
• GÜRÇAYIR TEKE, Selcan, “Geleneksel Tarzlar, Modern Modeller: Resmî, Resmî Olmayan Eğitim ve Somut Olmayan Kültürel Miras, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 100, s. 31-39.
• GÜRSOY, Deniz, Tarihin Süzgecinde Mutfak Kültürümüz, Oğlak Yayınları, İstanbul, 2013.
• KÖYMEN, M. Altay, “Selçuklular Zamanında Beslenme Sistemi”, Türk Mutfağı Sempozyumu Bildirileri, 1982, s. 35-46.
• KÖZLEME, Olgun, Türk Mutfak Kültürü ve Din, Rağbet Yayınları, İstanbul, 2012.
• KUTLU, M. Muhtar, “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasında Eğitime Yönelik İlk Adım: Halk Kültürü Dersi”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 82, 2009, s. 13-18.
• METİN BASAT, Ezgi, “Görsel Bir Metin Olarak Geleneksel Mimariye Bakmak”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 104, 2014, s. 138-150.
• OĞUZ, M. Öcal, Küreselleşme ve Uygulamalı Halkbilimi, Akçağ Yayınları, Ankara, 2002.
• OĞUZ, M. Öcal, Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?, Geleneksel Yayınları, Ankara, 2009.
• ÖGEL, Bahaeddin, Türk Kültür Tarihine Giriş, c. ӀV, T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, Ankara, 2000.
• ÖZDEMİR, Nebi, Cumhuriyet Dönemi Türk Eğlence Kültürü, Akçağ Yayınları, Ankara 2005.
• ÖZDEMİR, Nebi, “Sanal Dünyanın Köy Monografileri”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 72, 2006, s. 23-36.
• ÖZDEMİR, Nebi, “Kentlerin Gezgin İmgeleri veya Kent İmgeleri Giydirilen Otobüsler”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 89, 2011, s. 41-53.
• ÖZDEMİR, Nebi, “Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi”, Kültür Ekonomisi ve Yönetimi Seçki, Hacettepe Yayıncılık, Ankara, 2012, s. 9-26.
• ÖZDEMİR, Nebi, “Kültürel İmge Araştırmaları”, Kültür Ekonomisi ve Yönetimi Seçki, Hacettepe Yayıncılık, Ankara, 2012, s. 105-122.
• SANTUR, Alparslan, “Açık Hava Müzeleri (Tanımı, Türkiye’deki Durumu ve Yurtdışından Bir Örnek)”, Türkiye’de Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyumu Bildirileri, 2003, s. 15-21.
• SÜRÜCÜOĞLU, Metin Saip-ÖZÇELİK, Ayşe Özfer, “Türk Mutfak ve Beslenme Kültürünün Tarihsel Gelişimi”, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu 38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Bildirileri, c. ӀӀӀ, 2008, s. 1289-1310.
• ŞANLIER, Nevin-CÖMERT, Menekşe-DURLU ÖZKAYA, Fügen, “Gençlerin Türk Mutfağına Bakış Açısı”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 94, 2012, s. 152-161.
• YILDIRIM, Dursun, Türk Bitiği, Akçağ Yayınları, Ankara, 1998.
• YILMAZ, Ahmet, “İlköğretim Okulları Seçmeli Halk Kültürü Dersi Öğretim Programlarının Sınıflar Düzeyinde Karşılaştırılması”, Milli Folklor Uluslararası Kültür Araştırmaları Dergisi, S. 93, 2012, s. 112-124.