Phrygia Sebastesi’nden Tutsak Eros Figürlü Mermer Bir Masa Ayağı

Yıl 2021, Sayı: 52, 287 - 297, 30.04.2021

Münteha Şahan Dinç

Öz

Phrygia’nın önemli kentlerinden biri olan Sebaste’de 1966-1978 yılları arasında yürütülen kurtarma kazıları sırasında kiliseler alanından bulunan ‘Tutsak Eros’ figürlü memer masa ayağı, literatürde ‘monopodia’ adıyla anılan olasılıkla dikdörtgen masa tablasını desteklemek üzere yapılmıştır. Güncel çalışmalarda çok az sayıda örnekle temsil edilen Eros figürü korunmuşluk durumu ve stili ile ön plana çıkacak nitelikte bir eserdir. Roma Dönemi’ne tarihlendirilen söz konusu eser, MS 2. yüzyılın ortalarında Roma’nın Asya Eyaleti’ndeki kentlerde lüks yaşamın ve estetik anlayışının bir yansıması olarak mermer mobilyalarına güzel bir örnek oluşturmaktadır. Ayrıca mermer masa ayağı, Sebaste kentinde ileride yapılacak olan kazı çalışmalarında bu tür eserlerin sayıca artacağının da habercisi olarak yorumlanmalıdır.

Anahtar Kelimeler

Tutsak Eros, Monopodia, Roma Dönemi, Sebaste, Phrygia

Destekleyen Kurum

Uşak Üniversitesi

Proje Numarası

2018/SOSB004 ve 2020/SOSB001

Teşekkür

Uşak Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri Koordinasyon Birimine teşekkür ederim.

Kaynakça

• Kaynakça Akyürek-Şahin, N. ve Uzunoğlu, H. (2021) On The History Of Sebaste (Phrygia) In Antiquity And Its New Inscriptions, SEBASTE (PHRYGIA) City and Its Surrounding with Excavations in the 1966-1978 and Survey Results of 2016-2020, Ed. Taşemür E.-Dinç M., Ankara (Baskıda).
• Andrianou, D. (2006). Chairs, Beds and Tables: Evidence for Furnished Interiors in Hellenistic Greece, Hesperia 75.2, 219-266.
• Anabolu, A.U. (1987). "İzmir Arkeoloji Müzesindeki Taştan Yapılmış Masa Ayakları", Araştırma Sonuçları Toplantısı V/I, 293-302.
• Aybek, S. (2009). Metropolis Ionia I Heykel: Metropolis’te Hellenistik ve Roma Dönemi Heykeltıraşlığı, Homer kitabevi, İstanbul.
• Bayer-Niemeier, E. (1988). Liebighaus-Museum Alter Plastik Bildwerke der Sammlung Kaufmann Band I, Griechisch-Römische Terrakotten. 17 -175. Besques, S. (1986). Musée National du Louvre. Catalogue raisonné des figurines ert reliefs en terre-cuite grecs, étrusqes et romains IV-I : Epoques héllenistique et romaine. Italie méridionale-Sicile-Sardaigne (1986).
• Blanc, N. ve Guy, F. (1986). Eros/Amor, Cupido LIMC III 1. 952-049 Taf. 678-727.
• Cohon, R.H. (1984). Greek and Roman Stone Table Supports with Decorative Reliefs, Dissertation, Ann Arbor: New York University.
• Çelikbaş, E. (2015). A Trapezophoros (Table-bearer) From Parion - Parion'dan Bir Trapezophoros (Masa Ayağı). Parion Kazıları 10. Yıl Armağanı (Ed. Cevat Başaran-Vedat Keleş), Bilgin Kültür Sanat Yayınları. Ankara.
• Dinç, M. ve Taştemür, E. (2017). 2016 Yılı Uşak İli Ve İlçeleri Arkeolojik Yüzey Araştırması: Eski Yunan-Roma (Arkaik, Klasik, Helenistik Ve Roma Dönemi) Yerleşimleri. 35. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 2. Cilt. (22-26 Mayıs 2017). Bursa, 243-272.
• Döhl, H (1968). Der Eros des Lysipp- Frühhelleistische Eroten, Göttingen.
• Eyyüpoğlu, M. ve Taştemür, E. (2020) Sebaste Antik Kenti Yüzey Araştırmaları’nda Ele Geçen Terra Sigillata ve Geç Roma Kırmızı Astarlı Seramikleri’nin Ön Değerlendirmesi. Lycus Dergisi 2, 39-66.
• Feuser, S. (2013). Monopodia: figürliche Tischfüße aus Kleinasien. Ein Beitrag zum Ausstattungsluxus der römischen Kaiserzeit. Byzas, 17. İstanbul. Fıratlı, N. (1970). Uşak-Selçikler Kazısı ve Çevre Araştırmaları (1966-1970), Türk Arkeoloji Dergisi XIX-II, 1970, 109-160.
• Hanfmann, G.M.A. ve Ramage, N.H. (1978). Sculpture from Sardis: The Finds through 1975, Sardis Report 2, Harward University Pres, Chambridge.
• Işın, G. (2002). Terrakotten als Grabbeigaben in den Nekropolen von Patara. Patris und Imperium : kulturelle und politische Identität in den Städten der römischen Provinzen Kleinasiens in der frühen Kaiserzeit ; Kolloquium Köln, November 1998 Leuven ; Paris ; Dudley, MA : Peeters, 2002.
• Işın, G. (2007). Patara Terrakottaları. Hellenistik ve Erken Roma Dönemleri. Patara V. 1. İstanbul.
• İzmirligil, Ü. (1975). Uşak-Selçikler Tümülüs’leri, Türk Arkeoloji Dergisi XXII-1, 1975, 41-69.
• Jones, A. H. M. (1971). The Cities of The Eastern Roman Provinces, Oxford, 1971.
• Kaschnitz-Weinberg, G. (1937). Sculture del magazzino del Museo Vaticano, Vatican.
• Kökdemir, G. (2019). A Marble Table Support wıth The Figure of Harpocrates-Tempora Anni in The Museum of Ankara Anatolian Civilizations. TAD, C.38/S. 65, 103134.
• Magie, D. (1950). Roman Rule in Asia Minor I, New Jersey.
• Mackail, J.W. (1906). Select Epigrams from the Greek Anthology (1906) Anthologia Graeca Book V- The Amatory Epigrams.
• Merkelbach, R. (1997). Ganymedes Verstirnung und die Gründung von Sebaste in Phrygien, Epigraphica Anatolica 28, 140-144.
• Moss, C.F. (1988). Roman marble tables, (Volume I-IV), Dissertation Phd., Princeton University, New Jersey. Öztunç, H.Y. (2018). Side Müzesi’nde Bulunan Mermer Tanrı ve Tanrıça Heykelcikleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Anadolu Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Phillips, K.L. (2008). Figural table support: aspects of the archaeology of dining in the Roman World, Aphrodisias Papers IV, 253-283. Quatember, U. (2006). Tischstützen aus dem Hanghaus 2 in Ephesos. Überlegungen zur Herstellung von römischem Marmormobiliar, Römische Historische Mitteilungen 48, 103–118.
• Ramsay, W. M. (1883) The Cities and Bishoprics of Phrygia, The Journal of Hellenic Studies , Vol.4 , 370-436.
• Ridgway, B. S. (1997). Fourth-Century Styles in Greek Sculpture, The University of Wisconsin Press, U.S.A.
• Ridgway, B. S. (2001). Hellenistic Sculpture I: The Styles of ca. 331-200 B.C.,The University of Wisconsin Press, U.S.A.
• Richter, G.M.A. (1966). The furniture of the Greeks, Etruscans and Roman, Robetson HGA, London. Schönenberger, E.(1994). Eros in Bern: Gefesselt und schlafend. Zur Ikonographie des Eros Desmios-Hypnos-Thanatos, HASB 15, 49-74.
• Smith, R.R.R. (2002). Helenistik Heykel, Çev. Ayşin Yoltar Yıldırım, Homerkitabevi, İstanbul.
• Schröder, S.F., Katalog der antiken Skulpturen des Museo del Prado in Madrid, Mainz am Rhein.
• Söldner, M. (1986). Untersuchungen zu liegenden Eroten in der hellenistischen und römischen Kunst. Europäische Hochschulschriften 38.10.
• Stephanidou-Tiberiou, T. (1993) Τραπεζοφόρα με πλαστική διακόσμηση. Η Αττική Ομάδα. Athens.
• Taştemür, E. (2017). Sebaste Antik Kenti, Ed. M. R. Czichon – Ş. Söyler – B. Can – İ. Çavus, Yüzey Araştırmaları Işığında Uşak, Ege Yayınları: İstanbul, 83-90.
• Taştemür, E. ve M. Dinç, M. (2018). Sebaste Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırmalarında Ele Geçen Cam Eserler, TÜBA- KED (8), 2018, 63-82.
• Taştemür, E. ve Dinç, M. (2019). 2017 Yılı Sebaste Antik Kenti ve Çevresi Yüzey Araştırması, 36. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 1, Ankara, 479-500.
• Taştemür (2021) City and Its Surrounding with Excavations in the 1966-1978 and Survey Results of 2016-2020, Ed. Taşemür E.-Dinç M., Ankara (Baskıda)
• Vorster, C. (2004). Römische Skulpturen des späten Hellenismus und der Kaiserzeit 2: Werke nach Vorlagen und Bildformeln hellenistischer Zeit sowie die Skulpturen in den Magazinen. (Vatikanische Museen. Museo Gregoriano Profano ex Lateranense. Katalog Der Skulpturen, II.) Wiesbaden: Reichert Yayınevi.