Boşanma Olgusunun Behiç Ak’ın “Ayrılık” Oyununda Ele Alınışı

Year 2022, Issue: 56, 239 - 253, 02.09.2022

Şifa Kayabaşı Mustafa Kayabaşı

Abstract

Boşanma, psikolojik, sosyolojik, ekonomik, kültürel ve toplumsal etkileri olan karmaşık bir süreçtir. Çeşitli nedenler aile birliğinin bozulması anlamına gelen boşanma, yalnızca hukuki olarak ayrılan iki insanı değil tüm aile üyelerini ve yakın çevreyi etkilemesi nedeniyle toplumsal bir olgudur. Toplumsal ve kültürel değişimlerin aileye yansıması, boşanmada önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir. Özellikle sanayileşme, kentleşme, gelişen teknoloji, üretim ve tüketim ilişkileri, artan eğitim düzeyi, kadın hakları ve kadınların kamusal alanda daha etkin olarak varolması gibi gelişmeler kadın ve erkeğin toplumsal rollerinde değişime neden olmuştur. Bütün bu unsurlar pek çok olumlu gelişmenin yanı sıra evlilikten beklentilerin değişmesine, kadın erkek arasında rol çatışmalarına neden olmasından dolayı günümüzde boşanmanın en yaygın nedenleri arasında sayılmaktadır. Türkiye’de Cumhuriyetin başlangıcından itibaren oyun yazarlığında toplumsal sorunlar genellikle aile içindeki çatışmalar temelinde ele alınmıştır. Toplumsal yaşamın en küçük birimi olan aile toplumda yaşanan açmazları, sorunları aktarmak için elverişli bulunmuştur. Türkiye’de oyun yazarlığının gelişim seyri boyunca toplumsal sorunların aktarımı için aile, elverişli bir ilişkiler düzlemi sağlamıştır. Bununla birlikte aile ilişkilerinin ele alınışı değişen toplumsal koşullara göre kendisini güncellemiştir. Günümüzde boşanmanın önemli faktörleri arasında sayılan kentleşme, teknoloji, değişen toplumsal roller nedeniyle kadın ve erkeğin değişen talepleri çağdaş oyun yazarı Behiç Ak’ın Ayrılık oyununda boşanmış bir Kadın ve Erkek ilişkisi üzerinden ele alınır. Bu çalışma boşanma olgusunun Behiç Ak’ın Ayrılık oyununda nasıl ele alındığı değerlendirmeyi amaçlamaktadır.
Anahtar Kelimeler: Behiç Ak, Ayrılık, Boşanma, Kentleşme, Tüketim.

Keywords

Behiç Ak,, Ayrılık,, Boşanma,, Kentleşme,, Tüketim

References

• Ak, B. (2013). Toplu Oyunları 3. (1. Baskı) İstanbul: Mitos Boyut.
• Akın, B.A. (2009). 1990 Sonrası Türk Oyun Yazarlığında Eğilimler. (Yayımlanmış Doktora Tezi) Dokuz Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Enstitüsü, Sahne Sanatları Anasanat Dalı, İzmir.
• Akoğlu, Ö.A., Küçükkaragöz, H. (2018). Boşanma Nedenleri ve Boşanma Sonrasında Karşılaşılan Güçlüklere İlişkin Bir Araştırma: İzmir İli Örneği, Toplum ve Sosyal Hizmet, Cilt 29, Sayı 1, 153-172.
• Aktaş, G. ve Uray, D. (2021). Erkeklerin Boşanma Sürecine İlişkin Deneyimleri: Denizli’de Nitel Bir Çalışma. Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 45 (2), 1-28. http://cujos.cumhuriyet.edu.tr/tr/pub/issue/66422/1025864, Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2022.
• And, M. (2009). Başlangıcından 1983’e Türk Tiyatro Tarihi. (3. Baskı) İstanbul: İletişim.
• Aydın, O. ve Baran, G. (2010). Toplumsal Değişme Sürecinde Evlenme ve Boşanma. Toplum ve Sosyal Hizmet, 21(2), 117-126. https://dergipark.org.tr/tr/pub/tsh/issue/48424/613529. Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
• Birkiye, S.,K. (2008). İkibinli Yıllarda Türk Oyun Yazarlığı, https://www.researchgate.net/publication/305055323_Ikibinli_Yillarda_Turk_Oyun_Yazarligi Erişim Tarihi: 1 Haziran 2022.
• Can, Y. ve Aksu, N. B. (2016). Boşanma Sürecinde ve Sonrasında Kadın. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 15(58), 888-902. doi:10.17755/esosder.258824. Erişim Tarihi: 1 Haziran 2022.
• Çelenk, S. (2003). Kalemden Sahneye 1946’dan Günümüze Türk Oyun Yazarlığında Eğilimler. (3. Cilt, 1. Baskı) İstanbul: YGS.
• Çetindoğan, Ö.,M. (2012). Küreselleşmenin Tiyatral Anlatıdaki Uzama Etkileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Sahne Sanatları Enstitüsü, Sahne Sanatları Anasanat Dalı, Yayımlanmış Doktora Tezi.
• Demir, F. (2016). 1980 Sonrası Türk Tiyatro Edebiyatı. (1. Baskı) İstanbul: Mitos Boyut.
• Demirkan, S.Y., Ersöz, A.G., Şen, R.B., Ertekin, E., Sezgin, Ö., Turğut, A.M. ve Şehitoğlu, N. (2009). Boşanma Nedenleri Araştırması, T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Dinç, A. (2021). Boşanmanın Kadın Sağlığına Etkisi ve Sosyal Destek. Yağmur Y, editör. Kadın Sağlığı ve Sosyal Destek. 1. Baskı. Ankara: Türkiye Klinikleri, s.44-52.
• Doğan, A., Gökçelik, S. (2004). Türk Tiyatrosunda İki Kişilik Oyunlar Üzerine Bir Değerlendirme (1980-2000), Bilig, Güz / 2004 sayı 31: 127-160.
• Duman, N. (2018). Boşanmanın Psiko-sosyal Nedenleri Üzerine Bir Değerlendirme, Uluslararası İnsan Çalışmaları Derneği, Cilt 1, Sayı 2, 246-255.
• Ergin, E. (2010). Behiç Ak Tiyatrosu, Tiyatro Araştırmaları Dergisi, 30:/ 2-1, 79-91.
• Karal, D. ve Aydemir, E. (2012). Türkiye’de Kadına Yönelik Şiddet. (1. Baskı) USAK Yayınları.
• Kaya, T. (2016). İstanbul’da Yaşayan Boşanmış Kadın ve Erkeklerin Boşanma Deneyimleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(46), 409-430. https://www.sosyalarastirmalar.com/articles/the-divorce-experiences-of-women-and-men-in-istanbul.pdf. Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
• Kaya, K. ve Tan Eren G. (2020). Boşanma ve Erken Boşanmaların Artış Nedenleri. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 3(9), 708-728. doi:10.26677/TR1010.2020.538. Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
• Korkut, Y. (2012). Bir Geçiş Krizi Olarak Boşanma. Psikoloji Çalışmaları, 23(0), 99-112. https://dergipark.org.tr/tr/pub/iupcd/issue/9410/117954. Erişim Tarihi: 1 Haziran 2022.
• Şener, S. (1971). Çağdaş Türk Tiyatrosunda Ahlak Ekonomi Kültür Sorunları. Ankara: Ankara Üniversitesi.
• Şener, Ş. (2003). Gelişim Sürecinde Türk Tiyatrosu. (1. Baskı) İstanbul: Alkım.
• Tarhanacı, M. (2017). Boşanma Avukatlarının Anlatısıyla Trabzon’da Aile ve Boşanma Olgusu, İmgelem, 1, 89-120.
• Tatlılıoğlu, K. ve Demirel, N. (2016). Sosyal Bir Gerçeklik Olarak Boşanma Olgusu: Sosyal Psikolojik Bir Değerlendirme, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi/Journal of Academic Social Science, 22(4), 59-73. doi:10.16992/ASOS.987. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2022.
• Türkiye İstatistik Kurumu, Evlenme ve Boşanma İstatistikleri-2021. (2022, Şubat 25) https://data.tuik.gov.tr/, Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
• Türk Medeni Kanunu 8049, https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.4721.pdf. Erişim Tarihi: 2 Haziran 2022.
• Uçan, Ö. (2007). Boşanma Sürecinde Kriz Merkezine Başvuran Kadınların Retroperspektif Olarak Değerlendirilmesi. Klinik Psikiyatri Dergisi, 10(1), 38-45. https://jag.journalagent.com/kpd/pdfs/KPD_10_1_38_45.pdf. Erişim Tarihi: 1 Haziran 2022.
• Yıldırım, N. (2004). Türkiye’de Boşanma ve Sebepleri. Bilig, (28), 59-81. https://dergipark.org.tr/tr/pub/bilig/issue/25396/267974. Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2022.
• Yüksel, A. (1999). Cumhuriyetin 75. Yılında Türk Tiyatrosu, Cumhuriyet Dönemi Türk Oyun Yazarlığı. (1. Baskı) İstanbul: Mitos Boyut.