Assessment of Either Repurchase Right for Guarantee Against the Lex Commissoria Ban or Not

Year 2020, Volume: 28 Issue: 2, 603 - 630, 15.07.2020

Süheyla Zorlu

https://doi.org/10.15337/suhfd.692509

Cited By: 3

Abstract

Lex commissoria ban stipulates that if a debt secured by a pledge does not mate-rialize, the property of the pledge (subject) will be transferred to the creditor. If the repurchase agreement is used as a guarantee, the ownership of the immovable passes to the assignee and when the obligation is discharged, the assignee is under a liability to return it to alienator. In other words, the ownership of the im-movable is against the contract at the beginning of it and there is a fiduciary agre-ement between the parties. If the obligator fails to fulfill his debt about the repurc-hase which is established in this way, the payee’s reservation of what is assigned in terms of guarantee as "possession to perform-" is not against the lex commis-soria ban.

Keywords

Repurchase Right, Lex Commissoria Ban, Guarantee, Law of Obligations, Fiduciary Transactions

Teminat Amaçlı Geri Alım Hakkı Tesisinin Lex Commissoria Yasağına Aykırı Olup Olmadığının Değerlendirilmesi

Abstract

Lex Commissoria yasağının bertaraf edilerek kredi ihtiyacının sağlanması amacıyla geri alım sözleşmesi kullanılabilmektedir. Zira Lex Commissoria yasağı, rehinle teminat altına alınmış bir borcun ifasının gerçekleşmemesi halinde, rehin konusu şeyin mülkiyetinin alacaklıya geçeceği yönünde anlaşma yapılamayacağını öngörmektedir. Geri alım sözleşmesinin teminat olarak kullanılması durumunda ise, taşınmazın mülkiyeti devralana geçmekte ve borç ifa edilince devralan devredene geri verme yükümlülüğü altına girmektedir. Yani burada daha sözleşmenin başında taşınmazın mülkiyeti karşı âkide geçmektedir ve taraflar arasında bir inanç sözleşmesi vardır. Bu şekilde tesis edilen geri alım hakkında borçlu borcunu ifa edemezse alacaklının, teminat için temlik edilen şeyi “ifa uğruna edim” olarak kendisinde saklı tutması lex commissoria yasağına aykırı değildir.

Keywords

Geri alım hakkı, Lex Commissoria Yasağı, Teminat Amaçlı Temlik, İnançlı İşlem, İnançlı Temlik

References

• ADAY, Nejat , Taşınmaz Mülkiyetinin Naklinde Muvazaa, İstanbul 1992.
• AKALP-DEMİRTABAK, Didem, Yasal Önalım Hakkı, İstanbul 2010.
• AKİPEK, Jale/ AKINTÜRK, Turgut/ ATEŞ, Derya, Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara 2018.
• ANTALYA, Gökhan/TOPUZ, Murat, Eşya Hukuku, Cilt III, Tapu Sicili, İstanbul 2018.
• ARSLAN UGAN, Deniz, Geri Alım (Vefa) Hakkı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul 2019.
• AVCI BRAUN, Cihan, “Türk Borçlar Kanunu Madde 238-242”, İstanbul Şerhi Türk Borçlar Kanunu, İstanbul 2017, s. 1447-1490.
• AYAN, Mehmet, Eşya Hukuku-II, 9. Baskı, Ankara, 2016.
• AYAN, Mehmet, “Kanuni Şuf’a Hakkı”, Prof. Dr. Halil Cin’e Selçuk Üniversitesi’nde 10. Yıl Hizmet Armağanı, Selçuk Üniversitesi Yayınları, Konya 1995, s. 335-368.
• AYANOĞLU MORALI, Ahu, Mülkiyet Hakkının Teminat Amaçlı Devrine Yönelik İnançlı İşlemler (Yayınlanmamış Doktora Tezi), İstanbul 2006.
• AYDOĞDU, Murat/KAHVECİ, Nalan Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, 3. Bası, Ankara 2017.
• AYİTER, Nuşin, Eşya Hukuku, 2. Baskı, Ankara 1983.
• BAYGIN, Cem, “Yeni Borçlar Kanunu’nun Satış İlişkisi Doğuran Haklar Konusunda Getirdiği Düzenlemelere Genele Bir Bakış”, Bahçeşehir Üniversitesi Hukuk Fakültesi Kazancı Hakemli Hukuk Dergisi, Sayı: 79-80, İstanbul 2011, s. 7-30.
• BERKİ, Şakir, Aynî Haklar, Ankara 1965.
• BUZ, Vedat, Medeni Hukukta Yenilik Doğuran Haklar, Ankara 2005.
• CANSEL, Erol, Türk Menkul Rehni Hukuku, Ankara 1967.
• ÇETİNER, Bilgehan, Taşınmaz Teminatı, İstanbul 2015.
• ÇETİNKAYA, Mehmet, “Vefa Hakkı Ve Menkul Hükmünde Sayılan Taşınmazlarda Etkisi”, Adalet Dergisi, Sayı: 1, Ankara 1970, s. 34-41.
• DAVRAN, Bülent, Rehin Hukuku Dersleri, İstanbul 1972.
• DEMİRBAŞ, Harun, Yenilik Doğuran Haklar, İstanbul 2007.
• DEMİRBAŞ, Feride, “Sözleşmeden Doğan Önalım Hakkı”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt:65, Sayı:2, Ankara 2016, s. 249-277.
• DERELİ, Zeliha, Lex Commissoria Yasağı (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara 2009.
• EREN, Fikret, Mülkiyet Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2016.
• ERMAN, Hasan, Eşya Hukuku Dersleri, 7. Basım, İstanbul 2017.
• ERTAŞ, Şeref, Eşya Hukuku, 13. Baskı, İzmir 2017.
• ESENER, Turhan/GÜVEN, Kudret, Eşya Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2017.
• GÜÇLÜ, Murat/YALVAÇ, Murat, “Geri Alım Sözleşmesi (Vefa Akdi) İle Bankaların Alacaklarından Dolayı Edindikleri Gayrimenkullere İlişkin Bir Değerlendirme”, Bankacılar Dergisi, Sayı:87, İstanbul 2013, s. 18-28.
• GÜRSOY, Kemal T./EREN, Fikret/CANSEL, Erol, 2. Baskı, Türk Eşya Hukuku, Ankara 1984.
• HATEMİ, Hüseyin /SEROZAN, Rona/ARPACI, Abdülkadir, Eşya Hukuku, İstanbul 1991.
• HELVACI, İlhan, Türk Medenî Kanununa Göre Lex Commissoria (Mürtehinin Merhunu Temellük) Yasağı, İstanbul 1997.
• HELVACI, İlhan, Türk Medeni Kanunu’na Göre Sözleşmeden Doğan İpotek Hakkı, İstanbul 2008 (İpotek).
• HELVACI, İlhan, Gerekçeli-Karşılaştırmalı- İçtihatlı- Notlu Türk Medeni Kanunu, C. IV, Eşya Hukuku, İstanbul 2013.
• KARAHASAN, Mustafa Reşit, Yeni Türk Medeni Kanunu Eşya Hukuku, Birinci Cilt, İstanbul 2007.
• KİZİR, Mahmut, “6098 Sayılı Türk Borçlar Kanunu’na Göre Satış İlişkisi Doğuran Haklar ve Özellikle Önalım Hakkına İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, Prof. Dr. Cevdet YAVUZ’ a Armağan- 2. Cilt, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, Cilt: 22, Sayı: 3, İstanbul 2016, s. 1773- 1796.
• KUNTALP, Erden, Lex Commissoria Yasağı Kavramı, Koşulları ve Uygulama Alanı, İnan Kıraç’a Armağan, İstanbul 1994, s. 151–162
• KURT, Fatma, Lex Commissoria Yasağı, İBD, Yıl: 2008, C. 82, S.1, s. 129–154.
• NOMER, Haluk Nami, Vefa Hakkı, İstanbul 1992.
• NOMER, Haluk Nami, Teminat Amaçlı Vefalı Satışlar ile İnanç Sözleşmeleri ve Lex Commissoria Yasağı, Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan 2. Cilt, Marmara Üniversitesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 22, S. 3, İstanbul 2016, s. 2007-2015 (Makale).
• OĞUZMAN, M. Kemal/ SELİÇİ, Özer/ OKTAY-ÖZDEMİR, Saibe, Eşya Hukuku, 20. Baskı, İstanbul 2017.
• OLGAÇ, Senai, Şüf’a Vef’a – İştira Hakları, Ankara 1978.
• OKTAY ÖZDEMİR, Saibe, Teminat Amaçlı Mülkiyet Devri Sözleşmeleri, Prof. Dr. Aysel Çelikel’e Armağan, Milletler Arası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni, C. 19, S. 1-2, İstanbul 1999/2000, s. 657-683.
• ÖZKAYA, Eraslan, Açıklamalı-İçtihatlı İnançlı İşlem ve Muvazaa Davaları, 7. Baskı, Ankara 2017.
• PARLAK BÖRÜ, Şafak, Mülkiyetin Teminat Amacıyla İnançlı İşlemle Devri, TBB Dergisi 2017 (128), s.231-272.
• POSTACIOĞLU, İlhan E., İpotek Alacaklısına İpotekli Gayrimenkulü Kendi Eliyle Rızai Olarak Paraya Çevrilmesi Yetkisinin Verilmesi Problemi, Prof. Dr. Halûk Tandoğan’ın Hâtırasına Armağan, Ankara 1990, s. 533–546
• SAYMEN, Ferit H./ELBİR, Halid K., Türk Eşya Hukuku, İstanbul 1954.
• SİRMEN, A. Lâle, Eşya Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2019.
• SEBÜK, M. Tahir, Şuf’a, Vefa ve İştira Hakları, İstanbul 1051.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri-, C. 1, Altıncı Basım, İstanbul 2008.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, Taşınmaz Mülkiyetinin Takyitleri, İstanbul 1988.
• TEKİNAY, Selahattin Sulhi, “İştira ve Vefa Hakları”, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt: 61, Sayı: 7-8-9, İstanbul, 1987, s. 509-520 (Makale).
• TERCIER, Pierre/ PICHONNAZ, Pascal/ DEVELİOĞLU, H. Murat, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, İstanbul 2016.
• UYGUR, Atiye B., Teminat Amaçlı İnançlı İşlemler, Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 10, S. 1-2, Ankara 2006, s. 171-195.
• WIELAND, C., (Çev., KARAFAKİH, İsmail Hakkı), Kanunu Medenide Aynî Haklar, Kısım II, Ankara 1949.
• VON TUHR, Andereas, (Çev., EDEGE, Cevat) Borçlar Hukukunun Umumi Kısmı, C. 1-2, Ankara 1983.
• ZEVKLİLER, Aydın/GÖKYAYLA, K. Emre, Borçlar Hukuku-Özel Borç İlişkileri, 17. Bası, Ankara 2017.