Öğretmen Adaylarının Farklı Bilgi Uçurma (Whistle-blowing) Tercihlerinde Belirleyici Olan Kültürel Değerler

Year 2015, Volume: 5 Issue: 1, 55 - 69, 30.04.2015

Asiye Toker Gökçe , Ebru Oğuz

https://doi.org/10.19126/suje.56400

Cited By: 5

Abstract

Bu araştırma, öğretmen adaylarının farklı bilgi uçurma tercihlerinde belirleyici olan kültürel değerleri irdelemektedir. Bu bağlamda, öncelikle öğretmen adaylarının hangi etik/yasa dışı durum hakkında bilgi uçurabilecekleri ile olası bilgi uçurma tercihleri incelenmiştir. Ardından katılımcıların okullarda sahip oldukları kültürel değerler ile olası bilgi uçurma tercihleri arasında bir ilişki olup olmadığı incelenmiştir. Araştırma tarama modeline göre desenlenmiştir. Araştırma grubunu, 2013-2014 öğretim yılında, İstanbul ve Ankara’da iki farklı üniversitede Pedagojik Formasyon Sertifika Programı’na devam eden 289 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Araştırmaya katılan öğretmen adaylarının %73'ü kadın, % 27'si erkektir. Öğretmen adayları cinsel taciz, rüşvet ve hırsızlık olaylarında bilgi uçurabileceklerini belirtmiştir. Araştırma sonucunda katılımcılar kimliğini açıklayarak, dışa resmi kanalarla bilgi uçurabilecekleri ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının bireyci kültürel değeri toplulukçu değere göre daha yüksektir. Son olarak kültürel değerler ile bilgi uçurma tercihi arasında pozitif yönde anlamlı ilişkinin olduğu belirlenmiştir. Okullarda verilen eğitimin kültürel değerlerin oluşmasında etkili olduğu bilinmektedir. Dolayısı ile halihazırda görev yapan öğretmenlerin kültürel değerleri ile çalışılan bilgi uçurma konusunun öğretmen adayları ile de çalışılması gereği doğmaktadır.

Keywords

Bilgi uçurma, bireycilik, kültürel değer, öğretmen adayı, toplulukçuluk

References

• Asian Institute of Management. (2006). Whistle blowing in the philippines: awareness, attitudes and structu- res. Contract No. 7137453. Hills Governance Center. www.aim-hills.ph. İndirme Tarihi: 27.04.2012.
• Henle, C. A., Giacalone, R. A., and Jurkiewicz, C. L. (2005).The role of ethical ideology in workplace deviance. Journal of Business Ethics, 56(3), 219–230.
• Hofstede,G. (1980). Culture’s consequences: International differencesin work-related values. Beverly Hills, CA: Sage Publications
• Hofstede, G. (1983). The cultural relativity of organizational practices and theories. Journal of Internatio- nal Business Studies, 14(2), 75-89.
• Institute of Public Administration Australia. (n.d). Whistleblowing. http://www.ipaa.org.au/. İndirme Tarihi: 27.04.2012.
• Kavak, Y., Aydın, A., ve Akbaba Altun, S. (2007). Öğretmen yetiştirme ve eğitim fakülteleri (1982-2007). Ankara: YÖK Yayını 2007-5.
• Miceli, M. P., Near, J. P. (1985). Characteristics of organizational climate and perceived wrongdoing associated with whistleblowing decisions. Personnel Psychology, 38 (3), 525-544.
• Miceli, M.P., Near, J.P. (1988). Individual and situatıonal correlates of whistle-blowing Personnel Psycho- logy, 41, 267-281.
• Miceli, M. P. Near, J. P., Schwenk, C. R. (1991). Who blows the whistle and why? Industrial and Labor Relations Review, 45 (1), 113-130.
• Miceli, M. P., Near, J. P. (1994). Relationships among value congruence, perceived victimization, and retaliation against whistleblowers: the case of internal auditors’. J. Management, 20, 773–794.
• Miceli, M. P., Near, J.P. (2005). Standing uporstanding by: What predicts blowing the whistle on organi- zational wrong doing? Research in Personneland Human Resources Management, 24, 95-136.
• Near, J.P., Rehg, M.T., Scotter, J.R.V., Miceli, M.P. (2004). Does type of wrongdoing affect the whistleb- lowing process? Business Ethics Quarterly, 14( 2), 219-242.
• Park, H., Blenkinsopp, J., Oktem, M. K., Omurgonulsen, U. (2008). Cultural orientation and attitudes toward different forms of whistleblowing: a comparison of south korea, turkey, and the u.k. Jo- urnal of Business Ethics, 82, 929–939.
• Taras, V., Steel, P., Kirkman, B.L. (2012). Improving national cultural indices using a longitudinal meta- analysis of Hofstede’s dimensions, Journal of World Business, 47, 329–341.
• Toker Gökçe, A. (2013a). Okullarda bilgi uçurma: İş doyumu ve örgütsel bağlılık ilişkisi. Dicle Üniversite- si Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 22, 261-282.
• Toker Gökçe A. (2013b). Teachers’ value orientations as determinants of preference for external and anonymous whistleblowing. International Journal of Humanities and Social Science, 3(4), 163-173.
• Toker-Gökçe, A.,Oğuz, E. (11-13 Eylül 2014). Öğretmenlerin farklı bilgi uçurma tercihlerinde belirleyici olan kültürel değerleri. V. Eğitim Yönetimi Forumu Bildiri Özetleri Kitabı. EYFOR, Konya.
• Toker-Gökçe, A. ve Alataş, H. (2014). (11-13 Eylül 2014). Öğretmenlerin istenmeyen yönetici davranışla- rına yönelik tutumları: bilgi uçurma (whistle-blowing) mı? sessiz kalma mı? V. Eğitim Yönetimi Forumu Bildiri Özetleri Kitabı. EYFOR, Konya.
• Vinten, G. (1996). Whistleblowing in the health-related professions. The Indian Journal of Medical Ethics.
• Woiceshyn, J. (2011). A model for ethical decision making in business: reasoning, intuition, and rational moral principles. J Bus Ethics, 104, 311–323.