Sosyal Medya Haberciliğinde Etik: Instagram Hesapları Üzerine Bir İnceleme

Year 2021, Issue: 45, 290 - 305, 29.04.2021

Mustafa Temel Burak Somuncu Bünyamin Gültekin

https://doi.org/10.52642/susbed.899677

Cited By: 4

Abstract

İnternet teknolojilerinin gelişmesi haberleşme alanında birçok yeniliği de beraberinde getirmiştir. Bu yenilikler arasında ise bireylerin içerik (haber, bilgi) üreticisi olması ve bununla birlikte sosyal medya ağlarını haberleşme sürecinde aktif olarak kullanması en dikkat çekici unsurlardandır. Yeni medya ortamının sunmuş olduğu hız, interaktif özellik, ücretsiz içerik, denetimden uzak olma gibi özellikler sebebiyle sosyal medya araçlarının tercih edilebilirliği artmış, bu ortamlar aynı zamanda yeni haberleşme ağlarını ortaya çıkarmıştır. Fakat sosyal medya ağları üzerinden gerçekleştirilen haberleşme pratikleri, habercilik alanındaki var olan etik problemleri de sürdürmüş hatta dijitalleşmenin olanakları sebebiyle etik problemlerin artışına sebep olmuştur.
Bu araştırmanın amacı da sosyal medya haberciliğindeki etik problemleri incelemektir. Instagram örneğinde sosyal medya haberciliğindeki etik problemleri tespit edebilmek amacıyla örneklem olarak seçilen Instagram hesaplarının biçimsel ve içerik özellikleri incelenmiştir. Tespit edilen hesaplar etik problemlerden hareketle oluşturulan değerlendirme kriterleri çerçevesinde ele alınmıştır. Dolayısıyla literatürdeki geleneksel medya ve etik konularına kıyasla, sosyal medya aracılığı ile haberleşme ve etik meselesi konusunu ele alan bu çalışmada içerik analizi yöntemi kullanılmıştır. Bu bağlamda yapılan araştırma sonucunda, örneklem olarak alınan haber/medya şirketi etiketi ile Instagram üzerinden paylaşım yapan hesapların habercilikte uyulması gereken etik unsurlara yeteri kadar dikkat etmediği özellikle kaynak, güvenilirlik konularındaki etik problemleri fazlaca ihtiva ettiği tespit edilmiştir.

Keywords

Medya ve Etik, Haber, Yeni Medya, Sosyal Medya, Instagram

References

• Aydın, H. ve Yazıcı, F. (2020). Dijital Çağda Bilginin Doğruluğu ve Sahte Haber. Yeni Medya Çağında Popüler Dijital Sorunlar içinde (ss. 103–128). Ankara: Nobel.
• Aydoğan, F. ve Kırık, A. M. (2012). Alternatif Medya Olarak Yeni Medya, Akdeniz İletişim Dergisi, (18), 58-69.
• Bayrak, T. (2017). Sosyal Medyada Dijital Etik: Twitter’da Şiddet İçerikli İletilerin İncelenmesi., Yeni Medya Elektronik Dergisi, 1(1), 32–46.
• Bayraktutan, G. (2012). Yeni Medyanın Etik Sorunları Üzerine Bir Değerlendirme. D. Yengin (Ed.), Yeni Medya Ve... içinde (ss. 237–258). İstanbul: Anahtar Kitaplar.
• Binark, M. ve Löker, K. (2011). Sivil Toplum Örgütleri İçin Bilişim Rehberi. Ankara: Sivil Toplum Geliştirme Merkezi.
• Binark, M. ve Bayraktutan, G. (2013). Ayın Karanlık Yüzü: Yeni Medya ve Etik. İstanbul: Kalkedon.
• Binark, M. (2014). Yeni Medya Çalışmalarında Araştırma Yöntem ve Teknikleri. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Creswell, J.W. (2019). Eğitim Araştırmaları. İstanbul: Edam Yayınları.
• Çetinkaya, A. (2019). Çevrimiçi Gazetelerin Instagram Üzerinden Haber Paylaşımı. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 1, (2), 1-28.
• Devran, Y. ve Özcan, Ö. F. (2017). Habercilikte Hegemonya Mücadelesi: Yurttaş Gazeteciliği: Fırsat mı Tehdit mi?, Global Media Journal TR Edition, 7 (14), 150–173.
• Dilmen, N. (2007). Yeni Medya Kavramı Çerçevesinde İnternet Günlükleri-Bloglar ve Gazeteciliğe Yansımaları, Marmara İletişim Dergisi.
• Eken, M. ve Aydın, H. (2018). Enformasyon Toplumunda Dini Bilgi Edinme: İnternet Ortamındaki Dini Enformasyonun Güvenilirliği ve Kalite Kriterleri Üzerine Bir İnceleme, Uluslatarası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 11 Sayı: 58 Ağustos 2018, 894-906.
• Erdoğan, İ. (2012). Pozitivist Metodoloji ve Ötesi Araştırma Tasarımları Niteliksel ve İstatiksel Yöntemler. Ankara: Erk Yayınları.
• Erdoğan, İlker. (2014). Yeni Medya Gazeteciliğinde Etik Bir Pradigma Belirlemenin Kapsamı ve Sınırları. E. B. Akca (Ed.). Yeni Medya, Yeni Pratikler, Yeni Olanaklar içinde (ss. 79–102). Kocaeli: Umuttepe.
• Geray, H. (2014). İletişim Alanından Örneklerle Toplumsal Araştırmalarda Nicel ve Nitel Yöntemlere Giriş. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Kalan, Ö. (2016). Yeni Medyada Reklam ve Etik Sorunlar. Atatürk İletişim Dergisi, 10 (1), 71–89.
• Kennedy, G. (2015). Social Media: Master Social Media Marketing - Facebook, Twitter, YouTube Instagram. ABD: CreateSpace Independent Publishing Platform.
• Kurt, H. (2014). Gazetecilik Pratiği ve Sosyal Medya Journalism Practice and Social Media. Gaziantep University Journal of Social Sciences, 13 (4), 821–835.
• Neuman, W. L. (2014). Toplumsal Araştırma Yöntemleri 2. (Çev. Sedef Özge) Ankara: Yayın Odası Yayınları.
• Özcan, E. Yeni Medya ve Etik: Türkiye’de İnternet Haberciliğinde Karşılaşılan Etik Sorunlar Üzerine Bir Araştırma. Marmara Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi. 2019.
• Öztürk, Ş. (2015). Sosyal Medyada Etik Sorunlar. Selçuk İletişim Dergisi, 9 (1): 287-311.
• Taşkıran, İ. ve Kırık, A. M. (2016). Gazetecilerin Sosyal Medyayı Haber Kaynağı Olarak Kullanımı: Medya Profesyonellerinin Bakış Açılarını Tespit Etmeye Yönelik Bir Araştırma. Intermedia International e-journal, 1 (3), 213–213. doi:10.21645/intermedia.2016319269
• Timisi, N. (2003).Yeni İletişim Teknolojileri ve Demokrasi. Ankara: Dost Kitabevi.
• Türkiye Gazeteciler Cemiyeti, (2020). Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi. Erişim Adresi: https://www.tgc.org.tr/bildirgeler/t%C3%BCrkiye-gazetecilik-hak-ve-sorumluluk-bildirgesi.html. Erişim Tarihi: 11.10.2020
• Uzun, R. (2007). İletişim Etiği Sorunlar ve Sorumluluklar. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi
• Boomsocial, https://www.boomsocial.com/, Erişim Tarihi: 01.10.2020. Erişim Adresi: https://www.boomsocial.com/Instagram/UlkeSektor/turkey/basin-yayin/haber-siteleri?page=1
• Datareportal, https://datareportal.com/, Erişim Tarihi: 05.10.2020. Erişim Adresi: https://datareportal.com/reports/digital-2020-turkey
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2020). Erişim Tarihi: 20.09.2020. Erişim Adresi: https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi.