Çok Duyulu Mekân Kavramının Duyu Bütünleme Teorisi Üzerinden Tartışılması: Therme Vals Kaplıca Örneği

Year 2024, Issue: 55, 171 - 183, 30.12.2024

Kübra Malçok , Bilge Sayıl Onaran

https://doi.org/10.52642/susbed.1533698

Abstract

Bu çalışmada, duyu bütünleme kuramına ilişkin bilimsel çalışmalardan elde edilen verilerin, literatürde fiziksel mekân olarak tanımlanan mekânsal çevre ile kurduğumuz duyusal ilişkiye katkı sağlayıp sağlayamayacağı tartışılacaktır.
Duyu bütünleme teorisi, beyindeki duyusal transfer süreci ile ilgilenmektedir. Bu alanda yapılan bilimsel çalışmalar duyular, duyular arasındaki etkileşimler ve duyu-çevre ilişkisi hakkında pek çok veri sunmaktadır. Duyular ve çevresel faktörler arasındaki güçlü ilişki tartışmasızdır. Bu bağlamda çalışmada söz konusu evrenden elde ettiğimiz bilgilerin, literatürde yer alan duyu-mekân ve çok duyulu mekân kavramları üzerine yapılan çalışmaların hangi noktalarda kesiştiği keşfedilmeye çalışılacaktır.
Çalışmada yöntem olarak mekân ve duyu üzerine çalışmaları olan Marleau-Ponty, Pallasmaa ve Zumthor'un yaklaşımları bir araya getirilecek ve ilgili yaklaşımlar duyu bütünleme literatürü ile kesiştirilerek mekânın verileri ve ilişkileri üzerine kavramsal bir okuma denenecektir. Zumthor’un Therme Vals kaplıca yapısı tripadvisor web sitesinden alınan mekân deneyimine dayalı kullanıcı yorumları ile birlikte değerlendirilerek somut bir çerçeve sunulacaktır.
Makalenin amacı, duyularımızın nasıl ve ne şekilde mekânsal çevre anlayışımızı şekillendirdiğini tartışmaktır. Bu bağlamda, teorik kavramların mekândaki yansımaları Therme Vals örneği üzerinden nitel bir metodoloji ile tartışılarak izlenecektir. Çalışma sonucunda ortaya konacak yaklaşımın çok duyulu mekân ile duyu bütünleme literatürü arasında bir köprü oluşturması beklenmekte ve bu yolla farklı bir bakış açısı sunabileceği düşünülmektedir.

Keywords

Duyu Bütünleme Teorisi, Duyu-Mekân, Çok Duyulu Mekân, Algı

Discussing the Concept of Multi-Sensory Space through Sensory Integration Theory: The Case Study of Therme Vals Spa

Abstract

This study explores whether data from scientific studies on sensory integration theory can enhance our understanding of the sensory relationship we have with physical space. Sensory integration theory examines how the brain processes sensory information. Scientific research in this field provides valuable insights into the senses, their interactions, and the sensory-environment relationship. The undeniable link between our senses and environmental factors prompts an exploration of where this knowledge intersects with studies on sense-space and multisensory space.
The study synthesizes the approaches of Marleau-Ponty, Pallasmaa, and Zumthor, all of whom have researched space and the senses. By combining these approaches with literature on sensory integration, we aim to create a conceptual framework. This framework will be concretely illustrated by evaluating Zumthor's Therme Vals spa, using user comments from TripAdvisor to reflect on the spatial experience.
The article aims to discuss how our senses shape our understanding of spatial environments. A qualitative methodology will be employed to examine the reflections of theoretical concepts in space using Therme Vals as a case study. The resulting approach is expected to bridge the gap between the multisensory space and sensory integration literature, offering a novel perspective.

Keywords

Sensory Integration Theory, Sense-Space, Multi-Sensory Space, Perception.

References

• Albayrak Sidar, E. (2020). Duyu'lmak İstiyorum (9. Basım b.). Sola Unitas.
• Ayna, A., & Domaniçli, F. (2011). Duyusal hacim. Mimari Tasarım Eğitimi: Bütünleşme. Mimari Tasarım Eğitimi: Bütünleşme.
• Ayres, A. (1965). Patterns of perceptual-motor dysfunction in children: A factor analytic study. Perceptual and Motor Skills, 20(2), s. 335-368.
• Ayres, A. (1972). Improving academic scoresthrough sensory integration. , 5(6),. Journal of Learning Disabilities, 5(6), s. 338-343.
• Bilgin, İ. (2016). Mimarın soluğu: Peter Zumthor mimarlığı üzerine denemeler (1. Basım b.). Metis.
• Bundy, A., & Murray, A. (2002). Sensory integration: A. Jean Ayres’ theory revisited. . A. Bundy, & S. Lane içinde, Sensory integration: Theory and practice. Philadelphia: F. A. Davis.
• Cooper-Hewitt Museum. (2018). The senses : design beyond vision. Copper Hewitt, Smithsonian Design Museum. (E. Lupton, & A. Lipps, Dü) Princeton Architectural Press.
• Dunn, W. (1997, 9(4)). The impact of sensory processing abilities on the daily lives of young children and their families: A conceptual model. Infants & Young Children, s. 23-35.
• Dunn, W. (1999). The sensory profile manual. San Antonio: Psychological Corporation.
• Dunn, W. (2001, June). The sensations of everyday life: Theoretical, conceptual and pragmatic considerations. American Journal of Occupational Therapy, s. 608-620.
• Dunn, W. (2002). The infant toddler sensory profile. San Antonio: Psychological Corporation.
• Dunn, W. (2007). Living Sensationally: Understanding Your Senses. Jessica Kingsley Publishers.
• Dunn, W. (2007, Nisan). Supporting Children to Participate Successfully in Everyday Life by Using Sensory Processing Knowledge. Infants & Young Children, s. Vol. 20, No. 2, pp. 84–101.
• Guerra, F. (2016, 10 30). Retrieved 7 16, 2024, from Archdaily. https://www.archdaily.com/798360/peter-zumthors-therme-vals-through-the-lens-of-fernando-guerra
• Gümüş, İ. (2019, Temmuz-Ağustos 1). Duyular Mimarlığı ve Zumthor. Retrieved Temmuz 2024, from Yapı Dergisi. https://yapidergisi.com/duyular-mimarligi-ve-zumthor/
• Jung, C., Sherzad, M., & Arar, M. (2021). The Analysis of Peter Zumthor’s Emotional Architecture in Therme Vals. International Journal of Advanced Research in Engineering Innovation, 3(3), s. 98-111.
• Kayıhan, H., & Kars, S. (2019). Katılım temelli duyu bütünleme. (H. Kayıhan, Dü.) Toplumsal Katılım ve Ergoterapi, s. 37-42.
• Koziol, L., Budding, D., & Chidekel, D. (2011). Sensory integration, sensory processing, and sensory modulation disorders: Putative functional neuroanatomic underpinnings. The Cerebellum, s. 770-792.
• Noraslı, M. (2024, Haziran). İç Mekanda Renk ve İmgenin Serebral Palsili Çocuklar Üzerinde Algısal Etkisi. ART-E Sanat Dergisi, 17(33), s. 1-16. https://doi.org/https://doi.org/10.21602/sduarte.1462944
• Özçam, I. (2022). Fenomenolojik Yaklaşımın Mimaride Tasarımcı Kimliği ve . Journal of Architecture and Life, s. 503-523.
• Pallasmaa, J. (2019). Design for sensory reality: From visuality to existential experience. Architectural Design, 89(6), 22-27. Architectural Design, 2(89), s. 22-27.
• Pallasmaa, J. (2020). Tenin Gözleri. İstanbul: YEM Yayın.
• Smith, M. (2019). Sensory integration: Theory and practice. . FA Davis.
• Şahin, İ. (2020). Haptik Kavramının Merleau-Ponty Felsefesi ile Yeniden Tanımlanması. Phainomena Fenomenoloji ve Zihin Felsefesi Dergisi, s. 35-67.
• Tripadvisor. (2024). Site nasıl çalışır? Retrieved Eylül 18, 2024, from https://www.tripadvisor.com.tr/HowTheSiteWorks.html
• Ward, V. (2005). Architectonic Jewellery: An interrogation of the translation of ideas from architecture to jewellery through the design and production of contemporary jewellery.Doctoral dissertation. The Glasgow School of Art).
• Zumthor, P. (2006). Atmospheres: Architectural environments. surrounding objects. In Atmospheres. Birkhäuser.