KADİM BİR GELENEĞİN TAŞIYICISI MAZIDAĞI KADINLARI VE DÖVME SANATI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Year 2022, Volume: 10 Issue: 2, 19 - 29, 31.12.2022

Rezan Karakaş Ferhat Yaşar

https://doi.org/10.53586/susbid.1175075

Abstract

Bu makale, Mardin’in Mazıdağı ilçesinde sürdürülen ancak kaybolmaya yüz tutan geleneksel dövme (dek) sanatına odaklanmıştır. Çalışmanın verileri, 2021 yılı şubat ayında yapılan saha çalışmasıyla elde edilmiştir. Araştırma kapsamında vücudunda dövme bulunan 26 kaynak şahısla görüşme gerçekleştirilmiştir. Çalışmada dövmelerin -çoğunlukla- süslenme ihtiyacından ötürü yapıldığı -az da olsa- nazara karşı koruyucu olduğu bilgisine ulaşılmıştır. Saha araştırması sonucunda dövme yaptırmanın günah olduğuna inanıldığına, bir kısım kadınların dövme yaptırdıkları için pişman olduklarına, kaynak kişilerin dövme şekillerinin anlamıyla ilgili bilgilerinin olmadığına yönelik veriler elde edilmiştir. Yapılan görüşmelerde Mazıdağı dövme geleneğinin kadının ergenliğe girme yaşı ile ilişkisinin olduğu da tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda kadim topraklarda asırlar boyunca bir kimliğin inşası ve gizli bir dil olarak işlev gören dövme geleneğinin son yıllarını yaşadığı ve birçok geleneksel unsur gibi popüler kültür ürünlerine yerini bırakarak tarihin tozlu sayfalarına doğru yolculuğa çıktığı, kaybolmaya yüz tuttuğu görülmüştür.

Keywords

Dövme (Dek), Mardin, Mazıdağı, Gelenek, Kadın.

Supporting Institution

tubitak

Project Number

218k187

Thanks

Tubitak'a teşekkür ederiz.

References

• Abiç, S. (2011). Dövme/Dek, T.C. Mardin Valiliği Kültür Yayınları.
• Akalın, E.O. (2019). Şanlıurfa’nın Harran İlçesi’nde Dövme Geleneği. Folklor Akademi Dergisi. Cilt:2, Sayı: 3, 422-439
• Çağlayandereli, M. & Göker, H. (2016). Anadolu dövme sanatı; Tunceli ili örneği. Journal of Human Sciences, 13(2), 2545- 2562. doi:10.14687/jhs.v13i2.3827
• Gardin. N. vd. (2014). Larousse Semboller Sözlüğü. Bilge Kültür Sanat Yayınları.
• Hançerlioğlu. O. (2010). Dünya İnançları Sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Örnek, S. V. (1971). 100 Soruda İlkellerde Din, Büyü, Sanat, Efsane. Gerçek Yayınevi.