İSTİKLAL MARŞI’NIN A. H. TANPINAR’IN SAATLERİ AYARLAMA ENSTİTÜSÜ ROMANI ÜZERİNE YANSIMALARI

Year 2021, , 121 - 135, 17.12.2021

Fatma Kalpaklı

https://doi.org/10.21563/sutad.1052203

Abstract

Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ünlü eseri, Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nün anlatıcısı ve ana karakteri olan Hayri İrdal, Zarife halasının Laterjik uykudan uyanma sahnesini “[k]ötürüm halam, öleceği beklenen, ölen halam, yardımsız yürüyor, koşa koşa merdivenlerden çıkıyordu” (Tanpınar, 2019, s.66) diyerek okuyucuya aktarır. Ahmet Hamdi Tanpınar’ın ünlü eseri Saatleri Ayarlama Enstitüsü’nde, zihinlerimizde “yeniden dirilme” sahnesi ile tabutun kapağını açıp dışarı çıkarak tüm akrabalarını ve okuyucuyu şaşkınlık içinde bırakan hala karakterinin, aslında Osmanlı İmparatorluğu’nun artık sonu geldiğine inanıldığı bir dönemde, küllerinden yeniden doğarak Türkiye Cumhuriyeti olarak dirilmesini sembolize ettiği kanaatindeyiz. Zarife hala karakterinin yeniden dirilme sahnesi incelendiğinde ise milli şairimiz Mehmet Akif Ersoy’un ve İstiklal Marşımız’ın, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Enstitüsü romanı üzerinde yer yer etkileri görülmektedir. Bu nedenle, bu çalışmada, İstiklal Marşımızın kabulünün yüzüncü yılı vesilesiyle Mehmet Akif Ersoy’un ve İstiklal Marşımızın Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Saatleri Ayarlama Ensitüsü romanı üzerindeki etkileri mercek altına alınacaktır.

Keywords

Mehmet Akif Ersoy, “İstiklal Marşı”, Ahmet Hamdi Tanpınar, Saatleri Ayarlama Ensitüsü, Yeniden Diriliş, Mehmet Akif Ersoy, “İstiklal Marşı”, Ahmet Hamdi Tanpınar, Saatleri Ayarlama Ensitüsü, Yeniden Diriliş

IMPACT OF THE TURKISH NATIONAL ANTHEM ON A. H. TANPINAR’S NOVEL, THE TIME REGULATION INSTITUTE

Abstract

Hayride Irdal, the narrator and protagonist of Tanpınar’s novel, The Time Regulation Institute, defines the scene of resurrection of Aunt Zarife and of the opening of the coffin lid in the following words; “[b]ut without waiting a moment for assistance, [Aunt Zarife] flew up the stairs. The crowd stood stunned. My crippled aunt, who had been at death’s door, who had in fact just returned from the dead, was now walking unassisted—indeed she was bounding up the stairs!” (Tanpınar, 2019, pg.83-84). This amazing resurrection scene of Aunt Zarife brings to our minds the rise of Turkey out of the ashes of Ottoman Empire, whose end was unavoidable and near in the eye of the Western colonial invaders and therefore named as “the sick man of Europe”. Thus, historically speaking, the resurrection of Aunt Zarife might stand for the birth of Turkish Republic and during the close readings of these scenes of resurrection and latergic sleep, influences of the lines of Turkish national anthem might be observed as well. Thus, in this study, celebrating the centenary of Turkish national anthem on 12 March 2021, the influence of Mehmet Akif Ersoy and his lines on Ahmet Hamdi Tanpınar’s novel, The Time Regulation Institute will be scrutinized with reference to the related scenes in the novel mentioned above.

Keywords

Mehmet Akif Ersoy, “Turkish national anthem”, Ahmet Hamdi Tanpınar, The Time Regulation Institute, Mehmet Akif Ersoy, “Turkish national anthem”, Ahmet Hamdi Tanpınar, The Time Regulation Institute

References

• https://awarmhistory.blogspot.com/2017/03/build-up-to-gallipoli-campaign-world.html. March 19. Erişim tarihi: 20 Aralık Ocak 2020.
• “Atatürk'ün tarihe kazınan. (2020). ‘Geldikleri gibi giderler’ sözünün bilinmeyen öyküsü!”, Yeniçağ. 27.Temmuz. https://www.yenicaggazetesi.com.tr/ataturkun-tarihe-kazinan-geldikleri-gibi-giderler-sozunun- bilinmeyen-oykusu-291768h.htm. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
• Bektaşoğlu, Y. (2013). “Ahmet Hamdi Tanpınar”, Ayraç. Nisan. / 42. https://yesscomment.wordpress.com/tag/saatleri-ayarlama-enstitusu/. Erişim tarihi:24 Aralık 2020.
• Buncombe, A. (2020). "Kimse sana özgürlük veremez, özgürlüğü sen almak zorundasın", Türkçe independent, 2 Haziran. https://www.indyturk.com/node/189126/yazarlar/kimse-sana- %C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BCk-veremez-%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC-sen-almak-zorundas%C4%B1n Erişim tarihi: 17 Şubat 2021.
• Çalışkan, İ. (2020). “Mustafa Kemal’in Avusturya’da kaldığı kaplıca, 14.09. https://www.yenihabergazetesi.net/yazi/603/mustafa-kemal-in-avusturya-da-kaldigi-kaplica. Erişim tarihi: 2 Şubat 2021.
• Devellioğlu, F. (2015). Osmanlıca-Türkçe ansiklopedik lugat. Ankara: Aydın Kitabevi.
• Ersoy, M. A. “İstiklal Marşı”, http://www.siirparki.com/akif1.html. Erişim tarihi: 20 Aralık 2020.
• Göçer, G. (2017). “Mehmet Akif Ersoy’un siyasal kimliği ve ittihat ve terakki cemiyeti ile olan ilişkisi”, Mehmet Akif Ersoy üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü dergisi. Cilt:9, Sayı:19, Haziran. 354-367.
• Karataş, M. (2018). Hz. Peygamber’in beden dili. İstanbul: Hayykitap.
• Karikatür I. (2017). “The Reversion”, March 19.
• https://awarmhistory.blogspot.com/2017/03/build-up-to-gallipoli-campaign-world.html. Erişim tarihi: 20 Aralık Ocak 2020.
• Koçu, R. E. “Fayton”, https://www.istanbul.net.tr/istanbul-rehberi/yazilar/fayton/158/1. Erişim: 24 Ocak 2021.
• Lewis, B. (2002). What went wrong?, London: Phoenix.
• Noyan, M. “Tarih boyunca İstanbul faytonları”, Z dergisi-kültür sanat şehir, https://www.zdergisi.istanbul/makale/tarih-boyunca-istanbul-faytonlari-190. Erişim: 24 Ocak 2021.
• Özmen, S. S. (2016). “Anadolu’da ana tanrıça Kybele kültü”, Humanitas; 4(7): 381-397. http://humanitas.nku.edu.tr. ISSN: 2147-088X DOI:http://dx.doi.org/10.20304/husbd.62240 Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
• Reis, H. (2013). Chaucer and the representation of old age. Ankara: Ürün Yayınları.
• “Ta-Ha Suresi 68. Ayet”, “Türkçe Kuran mealleri”, https://www.kuranmeali.com/AyetKarsilastirma.php?sure=20&ayet=68. Erişim tarihi: 8 Şubat 2021.
• Tanpınar, A. H. (2019). Saatleri ayarlama enstitüsü. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tanpınar, A.H. (2014). The time regulation institute. Çevirmenler: Maureen Freely ve
• Tek, Z. (2013). “Mehmet Akif Ersoy’un şiirlerinde kadın izlenimleri”, Mehmet Akif’i anlamak. Ed. Ertuğrul Yaman & İbrahim Tüzer. Ankara: TDV. 205-225.
• http://acikerisim.ybu.edu.tr:8080/xmlui/bitstream/handle/123456789/478/Mehmet%20%C3%82kif%20Ersoy%E2%80%99un%20%C5%9Eiirlerinde%20Kad%C4%B1n%20%C4%B0zlenimleri.pdf? sequence=1&isAllowed=y. Erişim Tarihi: 17 Şubat 2021.
• “The surprising history of face powder”. https://www.makeup.com/product-and-reviews/all-products-and-reviews/history-of-face-powder. Erişim tarihi: 4 Ocak 2021.
• Volkan, V. D. (2013). “Miloseviç’in Sırbistan’ı ve Balkanlar: seçilmiş bir travmanın yeniden canlandırılması”, Divandaki düşmanlar, İstanbul: Alfa. 382-397.