Afganistan Türkmencesinde Standart Türkmence Dışı Şekiller

Year 2010, Issue: 28, 13 - 29, 01.12.2010

Rıdvan Öztürk

Abstract

Türkmenistan’dan sonra Türkmence ile en fazla yazılı eser Afganistan’da verilmektedir. AncakAfganistan’da verilen bu eserlerde standart Türkmenistan Türkmencesinde görülmeyen birçok şekil bilgisi özelliği kullanılmaktadır. Bu şekillerin çoğu Oğuz grubu Türk yazı dillerindegörülmeyen şekiller olup, Çağatay-Özbek yazı dili koluna ait özelliklerdir. Standart dışı diyenitelendirdiğimiz bu şekiller, her eserde aynı sıklıkta geçmemektedir. Bu kullanım sıklığı, medreseeğitimi almış ve klasik edebî mahfillerde yetişmiş yazar ve şairlerde artarken, sözlü gelenektenyetişmiş olanlarda azalmaktadır. Bu çalışmada, Afganistan’da yayımlanmış Türkmenceeserlerde geçen ve standart Türkmenistan Türkmencesine uymayan Çağatay-Özbek yazı dilikoluna uygun şekiller ile Afganistan Türkmenlerinin ağız özelliklerinin metinlere yansıtılmışşekilleri tespit edilerek incelenmiştir.

Keywords

Afganistan Türkmencesi, Türk yazı dilleri, standart dışı şekiller, dil içi etkileşim

Non-Standart Turkoman Stuructures In Afgahanistan Turkoman

Abstract

The most written work with the Turkmen is given in Afghanistan after Turkmenistan. However, many features of morphology that not seen in standard Turkmenistan Turkmen are used in work given in Afghanistan. Many of these are not seen in Oghuz group of Turkish written languages, these belong to Chagatai-Uzbek literary. This shapes called non-standard are not used at the same frequency in each work. This frequency of use is decreased in writers and poets that trained from oral tradition while increased that trained in Madrasa and classical literary school. In this study it was analyzed and ascertained becoming to Chagatai-Uzbek literary language forms became in Turkmen work published in Afghanistan and no confirmed to standard Turkoman Turkmen with reflected forms of dialect feature of Afghanistan Turkmen in the text.

Keywords

Afghanistan Turkoman, Turkic literary languages, non-standart forms, intralinguistic interaction