Büyük Selçuklu Devletinin Suriye, Filistin ve Mısır Politikasına Dair Bazı Tespitler

Yıl 2010, Sayı: 27, 637 - 664, 01.12.2010

Ayşe Dudu Kuşcu

Öz

1040 yılında kurulan Büyük Selçuklu Devleti, Türklerin Orta Doğu hâkimiyeti sürecindeönemli bir yer tutar. Günümüzde bu devletin bölgede hâkim olduğu sahalar üzerinde sayılarıyirmiyi aşan devlet kurulmuştur. Böylesine geniş bir sahaya hâkim olmak ve bundan dahaönemlisi bu toprakları elde tutabilmek için güçlü orduya ve teşkilata sahip olmak gerekir. BüyükSelçuklu Devleti’nin başarısı burada gizlidir. Tuğrul ve Çağrı Bey önderliğinde yeni birdevlet kuran Selçuklular, kısa sürede bölgede önemli bir askeri güç haline gelmişlerdir. Budurumun vermiş olduğu özgüven, onlara Türk devletlerinin kendilerine özgü politikalarınısırasıyla uygulama imkânı vermiştir. Selçuklular’ın uyguladıkları politikalara baktığımızda;bu faaliyetlerin daha ziyade devletin batı taraflarında ağırlık kazandığını görürüz. Bu bakımdanSelçuklu Devleti’nin Batı Politikası adı altında değerlendirebileceğimiz müstakil bir konuortaya çıkar. Bizans ve Fatımîler meselesi Batı politikasının en önemli iki hedefidir. BüyükSelçuklu Devleti Bizans meselesinde tam olarak hedefine ulaşmıştır. Ancak İslâm dünyasınınmanevî ve siyasî birliğini sağlamaya yönelik olarak planlanan Fatımîler meselesinde aynı başarınınelde edildiğini söylemek mümkün değildir. Tuğrul Bey ve Alp Arslan döneminde çözümekavuşamayan Fatımiler meselesinde, Melikşah döneminde Türkmen beylerinden Atsız sayesindeciddî bir yol katedilip Güney Suriye ve Filistin ele geçirildi ise de Mısır’ın fethi mümkünolmamıştır. Dolayısıyla Fatımîler meselesinin çözümünde hedeflenen başarı sağlanamamışFatımiler Devleti’ne son verilememiştir.

Anahtar Kelimeler

Büyük Selçuklu Devleti, Batı Politikası, Suriye, Filistin, Mısır, Fatımiler, Abbasi Halifeliği

Some Determinations On The Great Seljuk Empire’s Policies About Syria, Palestine And Egypt

Öz

Great Seljuk Empire, which was founded in 1040, played an important role in the domination process of Middle East by the Turks. Today there are more than twenty states over the territories, which were once belonged to Great Seljuks. To keep such wide areas under control and to rule those for many years required a powerful army and a well performing organization. There lies the secret of Seljuks’ success. After the foundation of state under Tugrul and Cagri Begs, Seljuks became the paramount military power in the region. This gave them the selfconfidence they needed to apply the distinctive policies of Turkish states. Seljuks’ policies were mainly devoted to the west. Thus a policy, which we can name as the Western Policy of the Seljuks may be given special consideration. Great Seljuk Empire had two neighboring states in the west: Byzantium and the Fatimids. They were fully successful in their policies regarding Byzantium. However, it is not possible to make a similar determination for the policy they pursued against Fatimids although it was paid special importance for the moral and political unity of Islamic world. Tugrul Beg and Alp Arslan could not overcome Fatimid question in their times. In the period of Malik Shah, Atsiz beg a Turkoman war-lord conquered Syria and Palestine on the name of Seljuks. However, he was not able to seize Egypt. So Fatimid Empire survived from being destroyed

Anahtar Kelimeler

Great Seljuk Empire, Syria, Palestine, Egypt, Fatimids, Abbasid Caliphate.