YÜCEL-ÖNER DAVASI VE İHMAL EDİLMİŞ BİR SİYASAL TARTIŞMA: TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA SOSYALİST-KOMÜNİST PROPAGANDA İDDİASI

Year 2017, Issue: 42, 507 - 530, 29.11.2017

H. Seçkin Çelik

https://doi.org/10.21563/sutad.377374

Abstract

Yücel-Öner Davası 1945 sonrası siyasal değişiklikleri ve siyasal çatışmaları anlamada çok önemli bir yere sahiptir. Şu ana değin bu davayla ilgili daha çok iki husus incelenmiştir: Milli Eğitim Bakanı olarak Hasan Ali Yücel’in solcu bilim insanlarını ve öğretmenleri himaye ettiği iddiası ve bakanlığın dünya klasiklerinin çevrilmesiyle ilgili izlediği politikaya dair tartışmalar. Araştırmacılar bu konuları da siyasal çatışma bağlamında ele almışlardır; ancak bu çatışmaya ilişkin ihmal edilen ama önemli bir başka tartışma alanı daha vardır: Türk edebiyatı ders kitapları ve bu kitaplarda sosyalist-komünist propaganda iddiası. Bu makalede özellikle sol kanat Kemalistlerle milliyetçi-muhafazakârlar arasındaki siyasal çatışmayı yansıtan Türkçe ders kitaplarındaki sosyalist-komünist propaganda iddiası ele alınacak ve çok partili sisteme geçiş dönemindeki siyasal çatışmaların niteliğinin anlaşılmasına katkıda bulunulmaya çalışılacaktır.

Keywords

Yücel-Öner Davası, siyasal çatışma, Türk edebiyatı, sosyalizm, sol-Kemalizm, milliyetçi-muhafazakârlık

References

• ALİ, Sabahattin (2016), İçimizdeki Şeytan, İstanbul: Yapı Kredi Yay.
• ARTUNÇ, Orhan Rıza (1949),‛Dil ve Edebiyat Öğretimi‛, Bilgi, 3 (22): 109-114.
• ATSIZ, [Nihal] (1943), Türk Edebiyatı Tarihi: En Eski Çağlardan Başlıyarak Büyük Selçüklülerin Sonuna Kadar, İstanbul: Işık Basımevi.
• ATSIZ, *Nihal+ (1947, Kasım), ‚Sıfıra Cevap‛, Kür Şad, S: 4-5: 5-11.
• ATSIZ, [Nihal] (1997), İçimizdeki Şeytan-En Sinsi Tehlike-Hesap Böyle Verilir, İstanbul: İrfan Yay., 2. bs.
• ATSIZ, [Nihal] (2011), Turancılık, Millî Değerler ve Gençlik (Makaleler-1), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ATSIZ, *Nihal+ (2014), ‚Namık Kemal‛, Türk Tarihinde Meseleler, İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ATSIZ, *Nihal+ (2015a), ‚Millî İktisat‛, Turancılık, Millî Değerler ve Gençlik (Makaleler-1), İstanbul: Ötüken Neşriyat.
• ATSIZ *Nihal+ (2015b), ‚Alaylı Âlimler‛, Basılmayan Makaleleri, İstanbul: Togan Yay.
• BORNOVALI, Lütfü (2015a), ‚Liselerimizde edebiyat öğretimi ve kitapları (I)‛, Hareket 1947-1953, (hzl. İsmail Kara), İstanbul: Dergah Yay.
• BORNOVALI, Lütfü (2015b),‚Liselerde edebiyat öğretimi ve kitapları(II)‛, Hareket 1947-1953, (hzl. İsmail Kara), İstanbul: Dergah Yay.
• BORNOVALI, Lütfü (2015c), ‚Liselerde edebiyat öğretimi ve kitapları(III)‛, Hareket 1947-1953, (hzl. İsmail Kara), İstanbul: Dergah Yay.
• ÇETİK, Mete (2008), Üniversitede Cadı Avı: 1948 DTCF Tasiyesi ve P. N. Boratav’ın Müdafaası, Ankara: Dipnot Yay. Dil Devriminin 30 Yılı (1962), Ankara: Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• *FERGAN+, Eşref Edib (1940), İnkılâb Karşısında Âkif-Fikret, Gençlik-Tancılar: Kurtuluş Harbinin İman Kaynağı İstiklal Marşı mı, Tarihi Kadîm mi?, İstanbul: Asarı İlmiye Kütüphanesi.
• *FERGAN+, Eşref Edib (1943), Tevfik Fikreti Beş Cepheden Kırk Muharririn Tenkitleri, İstanbul: Asarı İlmiye Kütüphanesi.
• GOLOĞLU, Mahmut (2012), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi-III: Milli Şef Dönemi (1939-1945), İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• GÖNENSAY, Hıfzı Tevfik (1949), ‚Dil Meselesi ve Türkçe-Edebiyat Dersleri‛, Bilgi, 3 (21): 75-79.
• GÖNENSAY, Hıfzı Tevfik – BANARLI, Nihad Sami (1943), Başlangıçtan Tanzimat’a Kadar Türk Edebiyat Tarihi, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• İkinci Maarif Şurası (15-21 Şubat 1943): Çalışma Programı, Raporlar, Konuşmalar (1991), (Tıpkı Basım), İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• KARPAT, Kemal H. (2010), Türk Demokrasi Tarihi&Sosyal, Kültürel, Ekonomik Temeller, İstanbul: Timaş Yay.
• KIRZIOĞLU, F(ahrettin) (1948, Şubat), ‚Edebiyat Öğretimi ve İdeoloji Hastalığı‛, Bilgi, 1 (9): 1-2.
• KOÇAK, Cemil (2013), Türkiye’de İki Partili Siyasî Sistemin Kuruluş Yılları (1945-1950): Rejim Krizi, C.3, İstanbul: İletişim Yay.
• ‚Konferanslarımız: Tevfik Fikret ve Muallim Mektebi Marşı‛ (1948, Mayıs), Bilgi, 2 (12): 29-32.
• KÖPRÜLÜ, M. Fuad (2011), Türk Edebiyatı Tarihi, Ankara: Akçağ Yay.
• KÖPRÜLÜ, Mehmet Fuad (2014), ‚Milli Edebiyat Cereyanının İlk Mübeşşirleri‛, Edebiyat Araştırmaları I, İstanbul: Alfa Yay.
• Namık Kemal (1936), Milli Türk Talebe Birliği Neşriyatından, İstanbul: Tecelli Basımevi.
• Namık Kemal (1978), ‚Rüya‛, Yeni Türk Edebiyatı Antolojisi II (1865-1876), (hzl. Mehmet Kaplan ve diğerleri), İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yay.
• Namık Kemal İçin Diyorlar ki (1936), Anketi Yapan: Kemal Tahir, İstanbul: Şirket-i Mürettibiye Basımevi.
• ÖNER, Kenan (1947), Öner ve Yücel Davası, İstanbul: Kenan Matb., 3. bs.
• ÖZDOĞAN, Günay Göksu (2006), ‚Turan‛dan ‚Bozkurt‛a: Tek Parti Döneminde Türkçülük (1931-1946), İstanbul: İletişim Yay.
• SERTEL, Sabiha Zekeriya (1940), ‚Tevfik Fikret-Mehmet Akif Kavgası Münasebetile‛ Sebilürreşatçıya Cevap, İstanbul: Tan Matb.
• SERTEL, Sabiha Zekeriya (1946), Tevfik Fikret: İdeolojisi ve Felsefesi, İstanbul: Yurt ve Dünya Yay.
• TBMMTD, C: 4, D: VIII, B: 37 [29 Ocak 1947]: 66-76.
• Tevfik Fikret (1941), CHP İstanbul Eyüp Halkevi Yayını, İstanbul: Tan Matb.
• TOPRAK, Zafer (2015, Eylül), ‚Nazım Hikmet’in ‘Putları Kırıyoruz’ Kampanyası ve Yeni Edebiyat‛, Toplumsal Tarih, S: 261: s. 34-42.
• TURAN, Şerafettin (2003), İsmet İnönü: Yaşamı, Dönemi ve Kişiliği, Ankara: Bilgi Yay.
• ‚Türk Edebiyatını İstihfaf Eden Maarif Vekâletinin Tuhaf Fikirleri‛ (1947, Şubat), Altın-ışık, 1 (2): 7-9, 19.
• Türkçe IV (Türkçe Metinler I) (1945), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Türkçe V (Türkçe Metinler II) (1945), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• Türkçe VI (Türkçe Metinler III) (1946), Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
• *YÖNTEM+, Ali Canip (1929), Edebiyat-Lise Kitapları: I. Sınıf ve Muallim Mektepleri: 5. Sınıfı, İstanbul: Devlet Matb.
• *YÜCEL+, Hasan Âli (1933), Türk Edebiyatına Toplu Bir Bakış, İstanbul: Remzi Kitaphanesi.
• YÜCEL, Hasan Âli (2011a), Dâvam, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.
• YÜCEL, Hasan Âli (2011b), Dâvalar ve Neticeleri, İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yay.