6. VE 8. SINIF TÜRKÇE DERS KİTAPLARINDA SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS UNSURLARI

Yıl 2021, Sayı: 51, 321 - 337, 30.04.2021

Dilek Ceran Derya Yıldız

https://doi.org/10.21563/sutad.984797

Cited By: 4

Öz

Somut olmayan kültürel miras terimi UNESCO’nun Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile birlikte kavramsallaştırılmıştır. Somut Olmayan Kültürel Miras; toplulukların, kültürel miraslarının bir parçası olarak tanımladıkları uygulamalar, anlatımlar, beceriler ve bunlara ilişkin araçlar ve kültürel mekânlar biçiminde ifade edilir. Somut olmayan kültürel miras yeni nesillere aktarılarak korunur. Bu durum kültürel mirasın aktarımında eğitimin ve dolayısıyla da ders materyallerinde kültürel miras unsurlarına yer vermenin önemini göstermektedir. Bu bağlamda çalışmanın amacını, 6. ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan somut olmayan kültürel miras unsurlarının incelenmesi oluşturmaktadır. Araştırma, nitel bir araştırma olup veriler doküman incelemesi yoluyla değerlendirilmiştir. Araştırmada Türkçe ders kitapları incelenerek elde edilen bulgular tablolaştırılmış ve kitaplardan doğrudan alıntılar yapılmıştır. Bulgulara göre; UNESCO listesi ile Kültür ve Turizm Bakanlığının ulusal envanterinde yer alan ve her iki sınıf kitabında yer alan somut olmayan kültürel miras unsurları: Âşıklık Geleneği ile Mevlevi Sema Töreni; sadece 6. sınıfta yer alan unsur Karagöz; sadece 8. Sınıfta yer alan unsurlar; Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali, Geleneksel Çini Ustalığı, Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah, Ebru: Türk Kâğıt Süsleme Sanatı, Dede Korkut Mirası: Destan Kültürü, Halk Masalları ve Müzik, Nevruz’dur. Bulgulardan hareketle Türkçe ders kitaplarının somut olmayan kültürel miras unsurlarıyla ilgili daha fazla ifade içeren metin ve etkinliklerle zenginleştirilmesi gereği ifade edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Somut olmayan kültürel miras, Türkçe ders kitabı, Halkbilim, Türkçe eğitimi

ELEMENTS OF INTANGIBLE CULTURAL HERITAGE IN TURKISH LANGUAGE COURSE BOOKS OF GRADE 6 AND GRADE 8

Öz

The term intangible cultural heritage has begun to be used with the convention for the safeguarding of the intangible cultural heritage of UNESCO and has been conceptualized. Intangible Cultural Heritage is defined; as practices, representation, expressions, skills which are defined by communities as part of their cultural heritages, and tools and cultural environments related to them. The fact that intangible cultural heritage is preserved to the extent it is transmitted requires evaluating the agenda related to education. Starting from this point, the main purpose of this study is to investigate elements of intangible cultural heritage included in Turkish language course books of grades 6 and 8. This study which tries to determine whether Turkish language course books fulfil the duty that they take is a qualitative research, and it has been evaluated through document review method. According to the findings; Intangible cultural heritage elements included in the UNESCO list and in the national inventory of the Ministry of Culture and Tourism and included in both class books: Minstrel Tradition and the Semah Ceremony; only grade 6 element is Karagöz; Grade 8 items only; Kırkpınar Oil Wrestling Festival, Traditional Tile Mastery, Alevi-Bektashi Ritual Semah, Marbling: Turkish Paper Decoration Art, Dede Qorqud Heritage: Epic Culture, Folk Tales and Music, Nawruz. In reference to the findings, it is likely to express that it is necessary to enrich Turkish language course books with texts involving more expressions related to intangible cultural values.

Anahtar Kelimeler

Intangible Cultural Heritage, Turkish language course book, Folklore, Turkish education

Kaynakça

• Akhan, N. E. (2014). Sosyal bilgiler derslerinde somut olmayan kültürel miras öğretimi. International Online Journal of Educational Sciences, 6(3), 722-736.
• Alkış, S. ve Oğuzoğlu, Y. (2005). Ülkemiz koşullarında tarihi çevre eğitiminin önemini ve gerekliliğini artıran nedenler. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 347–361.
• Artun, E. (2000). Halk Kültürü ve Folklorun Türk Kültüründeki Yerine Kültürel Değişim ve Gelişim Açısından Bakış. Adana Halk Kültürü Araştırmaları, 2(4), 12-31.
• Aslan, Z. & Ardemagni, M. (2006). Introducing young people to the protection of heritage sites and historic cites. Erişim adresi: http://www.iccrom.org/
• Bağcı, A.(2016). Somut olmayan kültürel mirasın aktifleştirilmesi problemi. Karatekin Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4(2), 167‐173.
• Copeland, T. (2004). Heritage and education: A European perspective. The Hague Forum 2004 (pp. 18-22). Erişim adresi: http://www.europanostra.org/documents/
• Curtis, R.and Seymour, C. (2004). Louisiana heritage education program and heritage in the classroom: children's attitudes toward cultural heritage. Journal of Social Studies Research, 28 (2), 20-24.
• Hereduc. (2005). Heritage in the classroom: A practical manuel for teachers. Erişim adresi: http://www.hereduc.net/hereduc/
• Dönmez, C., & Yeşilbursa, C. C. (2014). Kültürel miras eğitiminin öğrencilerin somut kültürel mirasa yönelik tutumlarına etkisi. Elementary Education Online, 13(2), 425‐442
• Ekici, Metin. (2004). Bir Sempozyumun Ardından: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi. Millî Folklor, 16(61), 5-13.
• Gimenez, J.E., Ruiz, R.M.A. & Listan, M.F. (2008). Primary and secondary teachers’ conceptions about heritage and heritage education: A comparative analysis. Teacher and Teacher Education, 24, 2095-2107.
• Girard, F. (2017). “Yaşayan insan hazineleri” ulusal sistemlerin kurulmasına ilişkin kılavuzlar ilkeler (N. İçöz, Çev.). Erişim adresi:http://www.UNESCO.org.tr/dokumanlar/somut_olmayan_km/UNESCOYIH.pdf
• Gürçayır, S. (2011). Somut olmayan kültürel mirasın korunması sözleşmesi üzerine eleştirel bir okuma. Milli Folklor, 23(92), 5-12.
• Kolaç, E. (2009). Somut olmayan kültürel mirası koruma, bilinç ve duyarlılık oluşturmada Türkçe eğitiminin önemi. Millî Folklor, 21(82), 19-31.
• Kurin, R. (2004). Safeguarding ıntangible cultural heritage in the 2003 UNESCO Convention: a critical appraisal. Museum International, 56(1‐2), 66-77.
• MEB Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı (2018). Türkçe dersi (1- 8. sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü.
• Oğuz, Ö. (2007). UNESCO, kültür ve Türkiye. Millî Folklor, 73, 5-11.
• Oğuz, Ö. (2008). UNESCO ve geleneğin ustaları. Millî Folklor, 20(72), 5-10.
• Oğuz, Ö. (2008b). UNESCO ve insanlığın sözlü ve somut olmayan mirası başyapıtları. Millî Folklor, 20(78), 5-11.
• Oğuz, Ö. (2013). Somut olmayan kültürel miras nedir?. Ankara: Geleneksel Yayıncılık,
• Patrick, J.J. (1989). Heritage education in the school curriculum. Paper prepared for the National Trust for historic. preservation and the Waterford Foundation (Waterford, VA, November 16- 18, 1989), ERIC ED 315 333.
• SOKÜMKTB (2003). Somut olmayan kültürel mirasın korunması temel belgeler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Wilhelm, N. (2004). Voyage to the heart of the heritage: Our heritage explained to children. Heritage and education: A European Perspective, The Hague Forum 2004 (p. 25–27). Erişim adresi: http://www.europanostra.org/documents/
• UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesi. (t.y.). https://www.unesco.org.tr/Pages/126/123/UNESCO-Insanligin-Somut-Olmayan-Kulturel-Miras-Listesi/
• Somut Olmayan Kültürel Miras Ulusal Envanteri. (t.y.). https://aregem.ktb.gov.tr/TR-159257/somut-olmayan-kulturel-miras-ulusal-envanteri.html/
• Yeşilbursa, Cemil Cahit (2013). Altıncı sınıf öğrencilerinin somut kültürel mirasa yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 217-229.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2011). Nitel araştırma yöntemleri. (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayınları
• Yücel, E. (2006). Kültür varlıklarından korumacılık ve Türkiye gerçeği. Yapı Dergisi, 294, 112-116.
• Ceylan, S., Duru, K., Erkek, G. & Pastutmaz, M. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 6 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.
• Mete G., Karaaslan M., Kaya Y., Ozan Ş. & Özdemir D. (2018). Ortaokul ve imam hatip ortaokulu Türkçe 8 ders kitabı. Ankara: MEB Yayınları.