TYPOLOGICAL COMPARISON OF QUANTITATIVE CATEGORY IN THE MEDIEVAL AZERBAIJANI LITERARY LANGUAGE (XV CENTURY)

Yıl 2022, Sayı: 56, 207 - 218, 21.12.2022

Aynur Pashayeva

https://doi.org/10.21563/sutad.1222259

Öz

In terms of expressing the concept of quantity in language, modern Turkic languages are on a par with other developed languages of the world and do not stay behind other languages in terms of the diversity of the concept of quantity (lexical, morphological, and syntactic method). Turkic languages do not recognize boundless and unlimited plurals, duality, trinity, quartet do not show special morphological forms in the language, either representative or distributive plural morphemes are used, the "singular-plural" correlation is characteristic of all Turkic languages. All these features of the quantitative category indicate the level of development of the quantitative category in the Azerbaijani and Turkic languages. In this study, the facts concerning old and midddle Turkic written monuments and modern Turkic languages are compared with the materials of medieval Azerbaijani literary language. The material of other language families was also touched upon to determine the accuracy of the obtained results, as well as to substantiate the scientific opinions put forward. Apart from minor differences, the stages of development of the quantity concept in all languages of the world, and in human cognition, are consistent.

Anahtar Kelimeler

Quantity category, medieval, typological, Azerbaijan, Turkic languages

ORTA ÇAĞ AZERBAYCAN EDEBÎ DİLİNDE ÇOKLUK KATEGORİSİNİN TİPOLOJİK KARŞILAŞTIRILMASI (XV. YÜZYIL)

Öz

Çağdaş Türk lehçeleri çokluk kategorisinin dilde ifade edilmesi bakımından dünyanın diğer dilleri ile aynı düzeydedir ve çokluk kategorisinin çeşitliliği (sözlüksel, biçimbilimsel ve sözdizimsel yöntem) bakımından diğer dillerin gerisinde kalmamaktadır. Türk dillerinde sınırlı ve sınırsız çokluk yoktur ayırca Türk dilleri, ikilik, üçlük, dörtlük dilde özel morfolojik birimlere sahib değildir.Bunun yerine Türk dillerinde temsili veya dağıtmıcı çokluk biçimbirimleri kullanılır. Teklik – çokluk bağlantısı tüm Türk dillerinin ana özelliğidir. Çokluk kategorisinin tüm bu özellikleri, çokluk ifadesinin Azerbaycan ve Türk dillerinde ne kadar gelişmiş olduğunu göstermektedir.
Bu çalışmada, Eski ve Orta Çağ Türk yazılı anıtları ve çağdaş Türk dilleri ile ilgili gerçekler, Orta Çağ Azerbaycan edebî dilinin yazılı kaynaklarıyla karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçların doğruluğunun tespiti ve ortaya konulan bilimsel görüşlerin doğrulanması için diğer dil ailelerinin yazılı belgelerine de başvurulmuştur. Küçük farklılıklar dışında, çokluk kategorisinin dünyanın tüm dillerinde ve bir bütün olarak insan bilişinde gelişim aşamalarının aynılık teşkil ettiği görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Çokluk kategorisi, ortaçağ, tipolojik, Azerbaycan Türkçesi, Türk dilleri