Zeki Velidi Togan’ın İbrahim Kafesoğlu’na Cevabı

Yıl 2024, Sayı: 61, 1 - 22, 30.04.2024

Saadettin Yağmur Gömeç

https://doi.org/10.21563/sutad.1428389

Öz

Bilindiği üzere Çingiz Han’ın Türklüğü meselesi hem Türkiye, hem de Türkiye dışında pek çok âlimin gündemini meşgul etmiştir. Esasında aynı konu bugün de güncelliğini korumaktadır. O yüzden yıllardır Çingiz ve atalarının kökeni hakkında binlerce çalışma yapılırken, bazan da bu durum ilim adamlarının arasında tatlı münakaşalara sebep olmaktadır. İşte onlardan birisi de bundan yetmiş bir yıl önce Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu ile Prof. Dr. Zeki Velidi Togan arasında yaşanmıştır. Zeki Velidi Togan kendi bakış açısına göre Çingiz Han’ın Türk olabileceğini ileri sürerken, rahmetli İbrahim Kafesoğlu da Togan üzerinden hareketle karşı tezi, yani onun Türk olmadığını ispat etmeye çalışmıştır. Buna bağlı olarak Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu 1953 senesinde İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi’nin 5. cilt, 8. sayısında “Türk Tarihinde Moğollar ve Cengiz Meselesi” adıyla, Prof. Dr. Zeki Velidi Togan’a yönelik bir eleştiri makalesi yayınlamıştır. Bunun üzerine Zeki Velidi Togan da aşağıda metnini verdiğimiz “Doc İbrahim Kafesoğluna Cavabım” adlı yazıyı hazırlayıp, o zamanının bütün ilgililerine ya elden vermiş ya da göndermiştir.

Anahtar Kelimeler

Zeki Velidi Togan, İbrahim Kafesoğlu, Çingiz Han, Çingiz Han’ın Türklüğü Meselesi.

Zeki Velidi Togan’s Answer to Ibrahim Kafesoglu

Öz

As it is known, the issue of Chingiz Khan’s Turkishness has occupied the agenda of many scholars both in Turkey and outside Turkey. In fact, the same issue remains current today. That’s why, while thousands of studies have been carried out over the years about the origin of Chinggis and his ancestors, this sometimes causes heated debates among scientists. One of them happened seventy-one years ago between Prof. Dr. Ibrahim Kafesoglu and Prof. Dr. Zeki Velidi Togan. While Zeki Velidi Togan claimed that Chingiz Khan could have been a Turk according to his point of view, the late Ibrahim Kafesoglu tried to prove the opposite thesis, that is, that he was not a Turk, based on Togan. Accordingly, Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu published a critical article on Prof. Dr. Zeki Velidi Togan under the title “Mongols and Genghis Issue in Turkish History” in Volume 5, Issue 8 of the I.U. Faculty of Literature History Journal in 1953. Thereupon, Zeki Velidi Togan prepared the article titled “My Answer to Doc Ibrahim Kafesoglu”, the text of which is given below, and either hand-delivered it or sent it to all the relevant people at the time.

Anahtar Kelimeler

Zeki Velidi Togan, Ibrahim Kafesoglu, Chingiz Khan, Issue of Chingiz Khan’s Turkishness.

Kaynakça

• Çetin, N. (2006). Bir tarihçi ve aydın olarak Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu hayatı ve eserleri. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü.
• Kafesoğlu, İ. (1953). Türk Tarihinde Moğollar ve Cengiz Meselesi. İ.Ü. Edebiyat Fakültesi Tarih Dergisi, 5/8,105-136.
• Ramstedt, G. (1952). Einführung in die altaische Sprachwissenschaft. Helsinki: I. Lautlehre.
• Benzing, J. (1953). Einführung in das Studium der altaischen Philologie un der Turkologie. Wiesbaden: Harrassowitz.
• Mathiews, W. K. (1961). Languages of the USSR. Cambridge: Cambridge University Pres.
• Poppe, N. (1953). Uralaltaische Jahrbücher. XXIV, Wiesbaden: Harrassowitz.
• Menges, K. (1953). Zu einigen Problemen der tungusischen Gramatik. UJ, XXIV.
• Togan, A. Z. V. (1941). Moğollar, Çengiz ve Türklük. İstanbul: Arkadaş Matbaası.