Passing of Risk on Sale of Real Estate

Yıl 2017, Sayı: 29, 113 - 134, 01.01.2017

Emrah Kulaklı

Öz

Many national and international regulations have approached in various ways to the problem of passing of risk on sale contract of real estate. Turkish Code of Obligations, numbered 6098, handled the situation in two parts; sale of real estate and movable property. In sale of real estate, making decisions about delivering the real estate to buyer while it’s registered on title deed or having the delivery done after the registration process, create different results on passing of risk to the buyer. Our subject of study is passing of risk to the buyer on sale contract of real estate and consequences of it on both possibilities. In this context, first, concepts of “risk on debt relationship” and “passing of risk” are mentioned. Then, critiques about general and exceptional arrangements in the law about passing of risk on sale of real estate and their explanations are given place to. Conclusion part lays emphasis on general consequences of passing of risk. Also it is tried to sort this situation out through definitions made about transfer of some benefits and obligations to the buyer regarding the risk, and some tangible exemplifications based on regulations.

Anahtar Kelimeler

Risk, Passing of Risk, Turkish Code of Obligations, Sale of Real Estate Sale, Benefit, Obligation.

TAŞINMAZ SATIŞINDA HASARIN GEÇİŞİ

Öz

Satış sözleşmesinde hasarın geçişi sorununa ulusal ve uluslararası birçok mevzuat farklı şekillerde yaklaşmıştır. 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ise konuyu, taşınır ve taşınmaz satışı olarak ikili bir ayrıma tâbi tutarak ele almıştır. Taşınmaz satışı özelinde taşınmazın tapuda tescili anında alıcıya teslimi ile teslimin tescilden sonraki bir zamanda yapılmasının kararlaştırıldığı haller, hasarın alıcıya geçişi hususunda farklı sonuçlar doğurmaktadır. İnceleme konumuzu, her iki ihtimale bağlı olarak taşınmaz satış sözleşmesinde hasarın alıcıya geçişi ve buna bağlı sonuçlar teşkil etmektedir. Bu bağlamda, öncelikle konumuzun temelini oluşturan “borç ilişkisinde hasar” ve “hasarın geçişi” kavramlarına değinilmiştir. Ardından taşınmaz satışında hasarın geçişine ilişkin kanunda yer alan genel ve istisnai düzenlemelere ilişkin açıklamalara ve düzenlemeye ilişkin eleştirilere yer verilmiştir. Sonuç kısmında ise öncelikle hasarın geçişine bağlı olarak doğan genel sonuçlar üzerinde durulmuştur. Ayrıca hasara bağlı olarak birtakım yarar ve yükümlülüklerin alıcıya geçişine ilişkin açıklamalar yapılmış, mevzuatta yer alan dayanakları ile birlikte somut birtakım örneklendirmeler üzerinden bu hususa da ışık tutulmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hasar, Hasarın Geçişi, Türk Borçlar Kanunu, Taşınmaz Satışı, Yarar, Yükümlülük.

Kaynakça

• ACAR, Hakan, Uluslararası Satışlarda Hasar Riskinin Geçişi, İstanbul 2009.
• AKINTÜRK, Turgut, Satım Akdinde Hasarın İntikali, Ankara 1966.
• AKKANAT, Halil “Gefahrtragung beim internationalen Versendungskauf nach UN-Kaufrecht”, Annales de la Faculte de Droit d’Istanbul, Vol. 35, No.52, İstanbul 2003, s. 269 – 281.
• ALTAY, Sabah, Satım Sözleşmesinde Hasarın Geçişi, İstanbul 2008.
• ARAL, Fahrettin / AYRANCI , Hasan, Borçlar Hukuku – Özel Borç İlişkileri, 9. Bası, Ankara 2012.
• ATAMER, Yeşim M., “Taşınır Satımı Sözleşmesi” (Taşınır Satımı), Türk Borçlar Kanunu Sempozyumu (Makaleler - Tebliğler), İstanbul 2011, s. 187 – 221.
• ATAMER, Yeşim M.,“Satım Sözleşmesinde Hasarın İntikali Anı: Hukuk Tarihi, Karşılaştırmalı Hukuk ve Milletlerarası Hukuk Açısından BK. m. 183’ün Farklı Okunması Gereği” (Hasarın İntikali), Prof. Dr. M. Kemal Oğuzman’a Armağan, İstanbul 2000, s. 131 – 167.
• AYDOĞDU, Murat / KAHVECİ, Nalan, Türk Borçlar Hukuku Özel Borç İlişkileri, Ankara 2014.
• BECKER, Herman, İsviçre Borçlar Kanunu Şerhi, II. Bölüm, Çeşitli Sözleşme İlişkileri, Madde 184 – 551, Ankara 1993.
• BUCHER, Eugen, Obligationenrecht, Besonderer Teil, 3. erweiterte Aufl., Zürich 1988.
• ÇETİNER, Bilgehan, “Yeni Türk Borçlar Kanunu’nda Yasar ve Hasarın İntikali İle Satıcının Ayıptan Sorumluluğuna İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi”, İÜHFM., C. LXVII, S. 1-2, İstanbul 2009, s. 97 – 114.
• EREN, Fikret, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, Ankara 2015.
• GIGER, Hans, Berner Kommentar - Kommentar zum schweizerischen Privatrecht, Art. 216 221 OR , Band/Nr. VI/2/1/3, Heinz Hausheer (Hrsg.), Bern 1997.
• GÜMÜŞ, Mustafa Alper, Borçlar Hukuku Özel Hükümler, C. I, İstanbul 2013.
• HELVACI, İlhan, Gerekçeli – Karşılaştırmalı – İçtihatlı – Notlu Yeni Türk Borçlar Kanunu ve Türk Borçlar Kanununun Yürürlüğü ve Uygulama şekli Hakkında Kanun, İstanbul 2011.
• Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: Band III: Schuldrecht – Besonderer Teil I §§ 433-534, Finanzierungsleasing, CISG, 7. Auflage, München 2016.
• NOMER, Haluk Nami / ENGİN, Baki İlkay, Türk Borçlar Kanunu Şerhi, C. I, İstanbul 2015.
• OĞUZMAN, M. Kemal / BARLAS, Nami, Medeni Hukuk – Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar, İstanbul 2014.
• OR Kommentar Schweizerisches Obligationenrecht, OFK - Orell Füssli Kommentar, Jolanta Kren Kostkiewicz / Peter Nobel / Ivo Schwander / Stephan Wolf (Hrsg.), 2. überarbeitete und erweiterte Auflage, Zürich, 2009.
• ORUÇ, Murat, Satış Sözleşmesinde Riskin Geçişi, İstanbul 2015.
• ÖZDEMİR, Hayrunnisa, “Satış Sözleşmesinde Hasar ve Yararın İntikali”, Prof. Dr. Cevdet YAVUZ’a Armağan, İstanbul 2012. , s. 355 – 376.
• SCHÖNLE, Herbert, Kommentar zum schweizerischen Zivilgesetzbuch (Zürcher Kommentar), Teilband V/2a: Kauf und Schenkung, Erste Lieferung, Art. 184-191 OR, Peter Gauch (Hrsg.), 3. Auflage, Zürich 1993.
• ŞAMLI, Kübra Yetiş, “Borçlar Kanunu ve CISG Çerçevesinde Hasarın İntikali”, İÜHFM, C. LXV, S. 1, İstanbul 2007, s. 303 – 349.
• TANDOĞAN, Haluk, Borçlar Hukuk Özel Borç Münasebetleri, C. I, Ankara 1969.
• TUNÇOMAĞ, Kenan, Borçlar Hukuku, Özel Borç İlişkileri, C. II, İstanbul 1977.
• YAŞAR, Tanju Oktay, Übergang der Leistungsgefahr bei den internationalen Kaufverträgen, unter Berücksichtigung von Incoterms und WKR, Universität Bern, Diss., Ankara 1998.
• YAVUZ, Cevdet / ACAR, Faruk / ÖZEN, Burak, Türk Borçlar Hukuku Özel Hükümler; İstanbul 2014.
• YENİCE, A. Özge, Türk Borçlar Kanunu ve Viyana Satım Konvansiyonu (CISG) Hükümleri Işığında Gönderme Satımı, İstanbul 2015.