KRİPTO VARLIKLARIN İCRA VE İFLÂS KANUNLARINDA GÖRÜNÜMÜNE DAİR İSVİÇRE ÖRNEĞİ

Yıl 2022, Sayı: 51, 229 - 258, 01.07.2022

Ömer Çon

https://doi.org/10.54049/taad.1140162

Öz

Kripto varlıkların hukuki durumu henüz belirli değildir. Türk hukukunda bu hususta bir düzenlemeye ihtiyaç vardır. Bu çalışmada kripto varlıklarla ilgili İsviçre örneği ele alınmaktadır. İsviçre hukukunda 2021 yılında yürürlüğe giren düzenlemelerin amacı, kripto varlıklar hakkında değişik sistemleri içerisinde barındıran hukuki bir yatırım ortamı tesis etmektir. Bu anlamda İsviçre örneğinde kripto varlıklar hakkında hukuki düzenlemeler yapılırken ekonomi hukukunun maddi hukukun ve icra ve iflâs hukukunun birçok kurumlarından yararlanılmıştır.
Kripto varlıklar için hazırlanan yatırım ortamının oluşmasına hizmet eden düzenlemelerden biri, İsviçre İcra ve İflâs Kanunu madde 242a’dır. İsv. İİK’de kripto varlıkların her icra işlemindeki görüntüsü ayrı ayrı düzenlenmemiştir. Dolayısıyla kanun koyucunun kripto varlıklar hakkında düzenleme yaparken kazuistik bir yöntem kullanmadığı belirtilmelidir. İsv. İİK’de, güvenli yatırım için önemli bir unsur olan aracı kuruluşlar ile yatırımcılar arasındaki ilişkinin iflâs tasfiyesi boyutuna odaklanılmıştır. İsv. İİK m. 242a, aracı şirketlerin tasfiyesinde kripto varlıkların hariç tutulabileceğine ilişkindir. Bu maddeden bir kaç farklı sonuç çıkartılabilir. Örneğin kripto varlıkların iflâs tasfiyesine dair maddelerde yer alması, aynı zamanda kripto varlıkların haciz işlemine konu ve iflâs masasına dahil olacağını da zımnen ifade etmektedir. Bu çalışmada İsviçre hukukunda yapılan kanuni düzenlemelerde yer alan gelişmeler ışığında, iflâs tasfiyesinde kripto varlıkların durumu tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Tasfiyeden Çıkarma, Kripto Varlık, İflâs, İflâs Tasfiyesi, İflâs İdaresi, İflâs Masası.

The Status of Crypto Assets in Codes of Debt Enforcement and Bankruptcy: The Swiss Example

Öz

The legal status of cryptocurrencies is not yet clear. There is a need for regulation in Turkish law in this regard. The Swiss example of cryptocurrencies is discussed in this study. The regulations, which came into force in Swiss law in 2021, are intended to create a legal investment environment that includes various systems for crypto-assets. In this sense, many institutions of commercial law, substantive law as well as debt collection and bankruptcy law were used. One of the regulations that serves to create the investment environment prepared for cryptocurrencies is Article 242a of the Swiss Code of Debt Enforcement And Bankruptcy.
In the Swiss Code of Debt Enforcement And Bankruptcy, the status of crypto currencies is not regulated separately in each ruling. It should therefore be noted that the legislature does not use a casuistic method when regulating crypto currencies. The focus is on the bankruptcy resolution dimension of the relationship between intermediaries and investors, which is an important element for safe investments in Swiss debt enforcement and bankruptcy law. Article 242a of the Swiss Code of Debt Enforcement And Bankruptcy deals with the segregation of crypto currencies in the bankruptcy liquidation of companies. Several different conclusions can be drawn from Article 242a. For example, except as provided in Article 242a, the law, like all property, subjects cryptocurrencies to bankruptcy. So cryptocurrencies are considered attachable. This article discusses the latest Swiss legal developments on the relationship between crypto currencies in bankruptcy liquidation.

Anahtar Kelimeler

The Segregation, Crypto-assets, Bankruptcy, The Bankruptcy proceeding, Bankruptcy Custodian/Liquidator, Bankruptcy Estate

Kaynakça

• Antalya G ve Topuz M, Medeni Hukuk C. I (4. Baskı, Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021).
• Arslan R, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz ve Hanağası E, İcra ve İflâs Hukuku (5. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2019).
• — —, Yılmaz E, Taşpınar Ayvaz S ve Hanağası E, Medeni Usul Hukuku (6. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020).
• Ansay SŞ, Hukuk Yargılama Usulleri (Son Havadis Matbaası, Ankara 1954).
• Aslan AS, İcra Takip İşlemleri (Yetkin Yayıncılık, Ankara 2018).
• Atalı M, Ermenek İ ve Erdoğan E, Medeni Usul Hukuku (Seçkin Yayınları, Ankara 2020).
• — —, Ermenek İ ve Erdoğan E, İcra ve İflâs Hukuku (3. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2020.
• Balıkçı E, “Dava ve Takip Konusu Olabilmesi Bakımından Kripto Paralar” (2021)XVI/2 Erciyes Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi s. 273-312.
• Belgesay M R, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu Şerhi (M. Sıralar Matbaası, İstanbul 1956).
• Bertschinger U, “Das Finanzmarktaufsichtsrecht vom vierten Quartal 2018 bis ins vierte Quartal” (2019) Schweizerische Zeitschrift für Wirtschaftsrecht- und Finanzmarktrecht s. 676-696.
• Bilgili F ve Cengil M F, Bitcoin Özelinde Kripto Paraların Eşya Niteliği Sorunu (2019, academia.edu E.T. 22.10.2021).
• — —, ve Cengil M F, Medeni Usul Hukukunda İspat Aracı Olarak Blokchain Teknolojisi, (https://www.academia.edu/40090748/MEDENİ_USUL_HUKUKUNDA_İSPAT_ARACI_OLARAK_BLOCKCHAIN_TEKNOLOJİSİ_Prof._Dr._iur._Fatih_BİLGİLİ_BLOCKCHAIN_TECHNOLOGY_AS_A_PROOF_IN_CIVIL_PROCEDURE_LAW E.T. 02.10.2021)
• Boran Güneysu N, “Bitcoin ve İcra Hukuku” (2008/1) Fides Law Review, 82-92.
• Budak AC, Medeni Usul Hukukunda Kavram İçtihadı ve Menfaat İçtihadı (Filiz Kitabevi İstanbul 2021).
• — —, ve Karaaslan V, Medeni Usul Hukuku (4. Baskı Adalet Yayınevi, Ankara 2020).
• Deynekli A ve Kısa S, Hacizde ve İflasta Sıra Cetveli (3. Bası, Ankara 2005).
• Dural M ve Sarı S, Türk Özel Hukuku Cilt I (Filiz Kitabevi, İstanbul 2019).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (22. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2017).
• Erdoğan E, “Yapma Borçlarının İcrası ve Bazı Temel Sorunlar” Ankara Barosu Dergisi (2017)2 s. 147-175.
• Eren F, Mülkiyet Hukuku (6. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2020).
• Enz BV, Kryptowährungen im Lichte von Geldrecht und Konkursaussonderung [Zürich - Basel - Genf 2019 (= ZStP 293)]. (Enz, Konkursaussonderung) . (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• — —, Die zivilrechtliche Einordnung von Zahlungs-Token wie dem Bitcoin als ''Registerwertdaten'' und deren Aussonderbarkeit im Konkurs de lege lata und de lege ferenda (116/2020) Schweizerische Juristischen Zeitung s. 291-298. (Enz, de lege lata und de lege ferenda).(swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Federal Yasanın Dağıtılmış Elektronik Kayıt Teknolojisindeki Gelişmelere Uyarlanması Hakkında Federal Yasa Hakkında Hükümet Gerekçesi, BundesBlatter 2023 [https://fedlex.data.admin.ch/filestore/fedlex.data.admin.ch/eli/fga/2020/16/de/pdf-a/fedlex-data-admin-ch-eli-fga-2020-16-de-pdf-a.pdf E.T. 20.09.2021] (Metinde Gerekçe olarak kısaltılacaktır.)
• Geiger A ve Keller S, “Kryptowährungen in der Nachlassplanung und -abwicklung” (2021) Successio s. 259-271. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Hanağası E, Davada Menfaat (Yetkin Yayıncılık, Ankara 2009).
• Hauser-Spühler G ve Meisser L, “Eigenschaften der Kryptowährung Bitcoin” (2018) Digma s. 6-12. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Hingst KM ve Neumann KA, “Bitcoin-Handel als Anwendungsfall der Regulierung virtueller Währungen” (2019) Compliance Berater s. 254-258. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Karslı A, Medeni Usul Hukukunda Usuli İşlemler (İstanbul 2001).
• Kaulartz M ve Schmid A, “Rechtliche Aspekte sogenannter Non-Fungible Tokens (NFTs)” (2021) Compliance Berater s. 298-302. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Kren Kostkiewicz J, SchKG Kommentar, Schuldbetreibungs- und Konkursgesetz mit weiteren Erlassen (20. Aufl., Zürich 2020). (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Kuru B, Hukuk Muhakemeleri Usulü El Kitabı (Alfa Yayıncılık, İstanbul 1995).
• Kuru B, İcra ve İflas Hukuku El Kitabı (2. Baskı, İstanbul 2013). (Kuru, İcra El Kitabı)
• — —, Medeni Usul Hukuku (Legal Yayıncılık, İstanbul 2016).
• Müller L, Reutlinger M ve Kaiser F J A, “Entwicklungen in der Regulierung von virtuellen Währungen in der Schweiz und der Europäischen Union” (2018) Zeitschrift für Europe s. 80-102. (Beckonline E.T. 20.09.2021)
• Oğuzman K ve Barlas N, Medeni Hukuk Giriş Kaynaklar Temel Kavramlar (26. Baskı, Vedat Kitapçılık, İstanbul 2020).
• Omlor S, “Digitales Eigentum an Blockchain-Token – rechtsvergleichende Entwicklungslinien” (2020) Zeitschrift für Vergleichende Rechtwissenschaft s. 41-58. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Özdemir G, “Kripto Paraların Eşya Niteliği” (2021)11 Süleyman Demirel Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi s. 289-306.
• Özekes M, İcra Hukukunda Temel Haklar ve İlkeler (Adalet Yayınevi, Ankara 2009). (Özekes, İlkeler)
• Özsoy İ M, Kripto Para Haczi (Seçkin Yayıncılık, Ankara 2021).
• Pekcanıtez H, Atalay O, Sungurtekin Özkan M ve Özekes M, İcra İflâs Hukuku Ders Kitabı, (6. Bası. Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021).
• — —, Atalay O ve Özekes M, Medeni Usul Hukuku (14. Bası, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2013).
• — —, / Özekes M / Akkan M ve Taş Korkmaz H, Pekcanıtez Usul Medeni Usul Hukuku C. I-II-III (15. Bası, İstanbul 2017). (Pekcanıtez, Usul Hukuku)
• — —, / Atalay O ve Özekes M, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı (9. Bası, Oniki Levha Yayıncılık, İstanbul 2021).
• — —, ve Simil C, Şikâyet (Vedat Yayıncılık, İstanbul 2017).
• Postacıoğlu İE, İcra Hukuku Esasları (İstanbul 1982).
• — —, Medeni Usul Hukuku Dersleri (Sulhi Garan Matbaası, İstanbul 1970). (Postacıoğlu, Usul Hukuku)
• — —, Şehadetle İspat Memnuiyeti ve Hudutları (İstanbul 1964). (Postacıoğlu, Şehadetle ispat)
• Regner F / Schweizer A ve Urbach N, “NFTs in Practice – Non-Fungible Tokens as Core Component of a Blockchain-based Event Ticketing Application” (2019) Fortieth International Conference on Information Systems s. 1-17.
• Roon M, “Schlichtung und Blockchain” (2016) Anwaltsrevue s. 359-363.
• Sirmen AL, Eşya Hukuku Dersleri (8. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020).
• Staehelin A / Bauer T ve Staehelin D, Basler Kommentar- Bundesgesetz über Schuldbetreibung und Konkurs I-II-Ergaenzungsband III (Helbing Lichtenhahn Verlag, Basel 2017). (BSK-….; SchKG Art. …., N. …).
• Tanrıver S, Medeni Usûl Hukuku C. 1 (3. Baskı, Yetkin Yayınları, Ankara 2020).
• Taş Korkmaz H, İflâs Masası (Yetkin Yayınları, Ankara 2010).
• Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Tekinay Eşya Hukuku C. I (5. Baskı, Filiz Kitabevi, İstanbul 1989).
• Topuz G, Hisse Haczi ve Satışı (Yetkin Yayıncılık, Ankara 2009).
• Trandafir E, “Immobilieninvestitionen und Blockchain” (2020) Aktuelle Juristische Praxis s. 19-29.
• Umar B, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi (2. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2014).
• — —, İcra ve İflâs Hukukunun Tarihi Gelişmesi ve Genel Teorisi (İstiklal Matbaası, İzmir 1973).
• Üstündağ S, İflas Hukuku (6. Bası, İstanbul 2002).
• — —, Medeni Yargılama Hukuku (İstanbul 1997).
• Vock D ve Hofmann D, “DLT-basierte Token: Pfändung und Konkursbeschlag” (115/2019) Schweizerische Juristischen Zeitung s. 3017-314. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• Werner M, Kryptowährungen und Token (Deutscher Fachverlag GMBH 2021). (swisslex veri tabanı E.T 03.02.2022)
• Yardımcı TE, “İcra Takibi Yoluyla Bitcoin Alacağının İleri Sürülmesi ve Borçlunun Bitcoininin Haczedilmesi” (2019/ XXIII-3) Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi s. 97-128.
• Yavaş M, Senetle İspat ve Senede Karşı Senetle İspat Kuralları ile Bu Kuralların İstisnaları (Turhan Yayınevi, Ankara 2009).
• Yıldırım MK ve Oruç Y, “İcra ve İflâs Kanunu ile Alman Aciz Kanunu Bakımından İflâs Kurallarının Amacının Değerlendirilmesi” Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (2019)21 s. 361-403.
• Yılmaz E, “Dünden Bugüne İcra ve İflâs Kanunumuz” (2003)11 Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi s. 9-45.
• — —, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi C. 3 (3. Baskı, Yetkin Yayıncılık, Ankara 2017).
• Zogg S, “Das Aussonderungsrecht nach Art. 401 OR- eine Neuordnung” (2020) Aktuelle Juristische Praxis s. 979-1007. (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• — —, “Bitcoin als Rechtsobjekt – eine zivilrechtliche Einordnung” (2019) Recht s. 95-120. (Zogg, Bitcoin als Rechtsobjekt). (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)
• — —, “Zwangsvollstreckungsrechtliche Behandlung von Kryptowahrungen” (2021) Recht s. 1-23. (Zogg, Zwangsvollstreckungsrechtliche Behandlung). (swisslex veri tabanı E.T 10.09.2021)