DİJİTAL DÜNYADA ÇEVRİMİÇİ RİSKLER, BİLİŞİM SUÇLARI VE MAĞDUR ÇOCUK

Yıl 2023, Sayı: 53, 13 - 42, 10.01.2023

Pelin Özkaya

https://doi.org/10.54049/taad.1231771

Cited By: 4

Öz

Çocuk, dünyada tehlikeye maruz kalmaya en müsait birey kuşkusuz. Tarihin tüm devirlerinde kaçırılan, öldürülen veya istismara uğrayan çocuklarla ilgili çok sayıda olayla karşılaşmaktayız. İnternetin olmadığı veya henüz evlere bu kadar yerleşmediği yıllarda, onları korumak fiziki alanlarla sınırlıydı. Dikkatli bir gözetim ve uzun demir parmaklıklı binalar güvenliği büyük ölçüde sağlıyordu ancak internetle birlikte tüm fiziki sınırlar ortadan kalkarak gözetim imkanı zorlaştı. Dünya’nın herhangi bir yerindeki herhangi bir kişi bir tık uzağımızda, hatta bazı zamanlarda evimizin içinde... Dahası, bilgisayarlar, cep telefonları ve tabletlerle o kişileri evimize kendimiz davet ediyoruz. Saldırganların giriş kapısı olarak kullandığı bu sistemler, çocukla ilgili kişisel verileri tehlikeye atarak gizlilik ihlaline neden olurken, istismar, kaçırma ve sömürü gibi fiillerin oluşumunu da tetiklemektedir. Dijital oyunlar sözü geçen tehlikeler için sosyal platformlarla birlikte en müsait alanları oluşturur. Bu mecralar çocukları kandırmak, manipüle etmek veya tehdit ya da şantajla sanal teması fiziki temasa dönüştürmek için kullanıldığı kadar, siber zorbalık, takip ve taciz eylemleri için de ideal araçlardır. Ailelerine veya öğretmenlerine yaşadıkları durumları anlatamayan veya hukuki olarak nereye başvurması gerektiğinin bilicinde olmayan çocuklar için sonucu telafi edilemeyen mağduriyetler doğmaktadır. Çocukları siber dünyanın tehditlerinden korumak için alınması gereken önlemler konusunda devlete büyük oranda iş düşmekle birlikte, temel eğitimin ve bilinçlendirmenin ailede başlayarak okulda devam ettiği unutulmamalıdır. Bu kapsamda bu makalede, çocukların dijital ortamda maruz kaldığı çeşitli tehlikeler anlatılarak hukuki çerçeve çizilecek ve alınması gereken tedbirlerden söz edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Siber Suç, Bilişim Hukuku, Kişisel Veri, Çocuk Güvenliği, Adli Bilişim, Dijital Oyun, Siber Zorbalık

Online Risks in The Digital World, Cyber Crimes and Child Victims

Öz

The child is undoubtedly the most vulnerable individual in the world to be exposed to danger. We encounter many incidents of children who have been kidnapped, killed or abused in all periods of history. In the years when the internet did not exist or was not yet settled in homes, protecting them was limited to physical spaces. Careful surveillance and buildings with long iron bars provided security to large extent, but with the internet, all physical borders disappeared and surveillance became difficult. Any person anywhere in the world is just a click away, sometimes even inside our home... Moreover, we invite those people to our home ourselves with computers, mobile phones and tablets. These systems, which are used by the attackers as a gateway, cause a violation of privacy by jeopardizing the personal data of the child, while triggering the occurrence of acts such as abuse, kidnapping and exploitation. Digital games, together with social platforms, create the most suitable areas for the aforementioned dangers. These platforms are ideal tools for acts of cyberbullying, stalking and harassment, as well as being used to deceive, manipulate or turn virtual contact into physical contact with threats or blackmail. Unrecoverable grievances arise for children who cannot tell their families or teachers about the situations they are experiencing or are not aware of where to apply legally. Although the state has a lot of work to do about the measures to be taken to protect children from the threats of the cyber world, it should not be forgotten that basic education and awareness-raising starts in the family and continues at school. In this context, in this article, various dangers that children are exposed to in the digital environment will be explained, a legal framework will be drawn and the precautions to be taken will be mentioned.

Anahtar Kelimeler

Cyber Crime, IT Law, Personal Data, Child Safety, Forensic Informatics, Digital Game, Cyber Bullying, Siber Suç, Bilişim Hukuku, Kişisel Veri, Çocuk Güvenliği, Adli Bilişim, Dijital Oyun, Siber Zorbalık

Kaynakça

• Autoriteit Persoonsgegevens (AP) Karar Tarihi: 22.06.2021 <https://autoriteitpersoonsgegevens.nl/sites/default/files/atoms/files/boete_tiktok.pdf>
• Ayhan H ve Öztürk E, ‘Dijital Dünyada Ebeveyn Olmanın Görünürde Normal Bir Yansıması Olarak Paylaşan Ebeveynlik (Sharenting): Geleneksel Bir Derleme’ (2021) 18(2) Türkiye Klinikleri Adli Tıp ve Adli Bilimler Dergisi 165-77 doi: 10.5336/forensic.2021-82082
• Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Genel Yorum No:13 (United Nations Committee on the Rights of the Child, Convention on the Rights of the Child, General Comment No. 13) Kabul Tarihi: 17.01. – 04.02.2011 <http://humanistburo.org/dosyalar/humdosya/BM%20CHK%20Genel%20Yorum%20No13%20-%20Cocuga%20Karsi%20Siddet.pdf> Erişim Tarihi: 22.12.2021
• Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme Genel Yorum No:25 (United Nations Committee on the Rights of the Child, Convention on the Rights of the Child, General Comment No. 25 on Children’s Rights in Relation to The Digital Environment). Yayınlanma Tarihi: 24.03.2021. <https://tbinternet.ohchr.org/_layouts/15/treatybodyexternal/Download.aspx?symbolno=CRC%2fC%2fGC%2f25&Lang=en> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Bundesnetzagentur. ‘Bundesnetzagentur Removes Children’s Doll “Cayla” from The Market’. (2017). <https://www.bundesnetzagentur.de/SharedDocs/Pressemitteilungen/EN/2017/17022017_cayla.html?nn=404422> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Ceza Muhakemesi Kanunu, Kanun Numarası : 5271, Kabul Tarihi : 4.12.2004, RG 17.12.2004/25673
• Children’s Internet Protection Act (CIPA). Kabul Tarihi: 21 Aralık 2000. Pub. L. 106-554 art. 1711, 1721 <http://ifea.net/cipa.html>
• Children’s Internet Protection Act (CIPA) ‘Study of Technology Protection Measures in Section 1703’ (2003). Department Of Commerce National Telecommunications and Information Administration. <https://www.ntia.doc.gov/files/ntia/publications/cipareport08142003.pdf> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşmeye Ek Çocuk Satışı, Çocuk Fahişeliği ve Çocuk Pornografisi ile İlgili İhtiyari Protokol. Yürürlük Tarihi: 18.01.2002. <https://www5.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4755.html> Erişim Tarihi: 22.12.2021.
• Çocuk Koruma Kanunu, Kanun Numarası : 5395, Kabul Tarihi : 03.07.2005, RG 15.07.2005/ 25876
• General Data Protection Regulation – GDPR, Kabul Tarihi: 14.04.2016, Yürürlük Tarihi: 25.05.2018, 2016/679
• Herald A, ‘Evangeline: Interview with a Child Cyber-Prostitute in TSO’ (2003) <http://alphavilleherald.com/2003/12/evangeline_inte.html> Erişim Tarihi: 18.12.2021
• Hayes EJ, ‘Playing It Safe: Avoiding Online Gaming Risks’ Cybersecurtiy & Infrastructure Security Agency (CISA). <https://www.cisa.gov/uscert/sites/default/files/publications/gaming.pdf> Erişim Tarihi: 19.12.2021
• Henkoğlu T, Adli Bilişim (2. Bası, Pusula Yayıncılık 2014).
• Huff C, Johnson DG ve Miller KW, ‘Virtual Harms and Real Responsibility’ (2003) 22(2) IEEE Technology and Society Magazine, Summer 12-19.
• Ireland Data Protection Commission (DPC) ‘Fundamentals for a Child-Oriented Approach to Data Processing’ (2021) Children Front and Centre. <https://www.dataprotection.ie/sites/default/files/uploads/2021-12/Fundamentals%20for%20a%20Child-Oriented%20Approach%20to%20Data%20Processing_FINAL_EN.pdf> Erişim Tarihi: 24.12.2021
• İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun, Kanun Numarası: 5651, Kabul Tarihi: 4.5.2007, RG 23.5.2007/26530
• Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, Kanun Numarası: 6698, Kabul Tarihi: 24.3.2016 RG 07.04.2016 / 29677
• Kişisel Verileri Koruma Kurumu ‘Çocukların Kişisel Verilerinin Korunması, Ürün ve Hizmet
• Geliştirenler Tarafından Dikkat Edilmesi Gerekenler Rehberi’ <https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/db0b3f30-c636-4fcb-930a-bf8f2e524de8.pdf> Erişim Tarihi: 17.12.2021
• Kişisel Verileri Koruma Kurulu. Karar Tarihi: 02.04.2020. Karar Sayısı: 2020/255. <https://www.kvkk.gov.tr/Icerik/6894/2020-255> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Kurz R, “Bridgend ‘Bebo Internet Suicide Cult’ and Ritual Violence in Wales” (2017) 41(S1), 25th European Congress of Psychiatry of the in Florence. European Psychiatry 888-889. doi:10.1016/j.eurpsy.2017.01.1803
• Leary MG, ‘Self-Produced Child Pornography: The Appropriate Societal Response to Juvenile Self-Sexual Exploitation’ (2008) 15(1) Virginia Journal of Social Policy and the Law.
• Leary MG, ‘Sexting or Self-Produced Child Pornography? The Dialogue Continues – Structured Prosecutorial Discretion Within A Multidisciplinary Response’ (2010) 17(3) Virginia Journal of Social Policy and the Law Spring, 486-566.
• Lenhart A, ‘Teens and Sexting: How and Why Minor Teens are Sending Sexually Suggestive Nude or Nearly Nude Images via Text Messaging’ (2009) Pew Research Centre Report. <https://www.pewresearch.org/internet/2009/12/15/teens-and-sexting/> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Livingstone S, Stoilova M ve Nandagiri R, ‘Children’s Data And Privacy Online: Growing Up in A Digital Age, An Evidence Review’ (2019) London School of Economics and Political Science. <https://www.semanticscholar.org/paper/Children’s-data-and-privacy-online%3A-growing-up-in-a-Livingstone-Stoilova/65e26c5308ab20efa9a2e2c4e976457fe18fade2> Erişim Tarihi: 24.12.2021
• Maple C, Short E ve Brown A, ‘Cyberstalking in The United Kingdom: An Analysis of The ECHO Pilot Survey’ (2011) National Centre for Cyberstalking Research: University of Bedfordshire. <https://www.researchgate.net/publication/292157398_Cyberstalking_in_the_United_Kingdom_an_analysis_of_the_ECHO_Pilot_Survey_National_Centre_for_Cyberstalking_Research_University_of_Bedfordshire> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Mitchell K, Finkelhor D ve Wolak J, ‘The Exposure of Youth to Harmful Content on the Internet. A National Survey of Risk, Impact And Prevention’ (2003) 34(3) Youth and Society 330-358 Doi:10.1177/0044118X02250123
• Morgan A, ‘The Transparency Challenge: Making Children Aware of Their Data Protection Rights and The Risks’ Online (2018) <https://www.dataprotection.ie/sites/default/files/uploads/2019-02/TransparencyChallenge.pdf> Erişim Tarihi: 24.12.2021
• Office of the Privacy Commissioner of Canada (OPC) ‘Activity Sheets For Kids’ <https://www.priv.gc.ca/en/about-the-opc/what-we-do/awareness-campaigns-and-events/privacy-education-for-kids/t-v/activ/index/> Erişim Tarihi: 24.12.2021
• Özkaya P, Adli Bilişimde Özel Araştırma ve Soruşturma Yöntemleri (1. Bası, Seçkin Yayıncılık 2022).
• Özkaya P ve Samet R, ‘Biyolojik Biyometrik Sistemler, Biyometrik Veriler, Hukuk ve Güvenlik’ Siber Güvenlik ve Savunma - Biyometrik ve Kriptografik Uygulamalar Kitabı (1. Basım. 4.Bölüm, Nobel Yayıncılık 2020) 121-180
• Quayle E, Jonsson L ve Lööf L, ‘Online Behaviour Related to Child Sexual Abuse Interviews with Affected Young People’ (2012) Council of the Baltic Sea States, Stockholm: Robert Project. <https://childrenatrisk.cbss.org/wp-content/uploads/2020/12/Interviews_with_affected_young_people.pdf> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Ringrose J, Gill R, Livingstone S ve Harvey L, “A Qualitative Study of Children, Young People and ‘Sexting’: A Report Prepared for the NSPCC” (2012).
• <https://www.researchgate.net/publication/265741962_A_qualitative_study_of_children_young_people_and_’sexting’_a_report_prepared_for_the_NSPCC> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Tampa Bay Times, ‘Line Between Virtual and Real Blurred in Online Game’ (2005) <https://www.tampabay.com/archive/2004/02/16/line-between-virtual-and-real-blurred-in-online-game/> Erişim Tarihi: 18.12.2021
• Telekomünikasyon Hizmetleri Yönetmeliği. RG 28.03. 2001/ 24356. Erişim Tarihi: 22.12.2021.
• The Council of Europe Convention on Cybercrime. Yürürlük Tarihi: 01.07.2004. ETS 185 <https://rm.coe.int/1680081561> Erişim Tarihi: 22.12.2021
• The United Nations Convention on the Rights of the Child, Kabul Tarihi: 20.11.1989, Genel Kurul Karar Sayısı: 44/25, Yürürlük Tarihi: 02.09.1990
• Türk Ceza Kanunu, Kanun Numarası: 5237, Kabul Tarihi: 26.9.2004, RG 12.10.2004/25611
• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, Kabul Tarihi: 18.10.1982. RG 09.11.1982/17863
• Türk Medeni Kanunu, Kanun Numarası : 4721, Kabul Tarihi : 22.11.2001, RG 08.12.2001/24607
• UNICEF (Birleşmiş Milletler Çocuklara Yardım Fonu) ‘Dijital bir Dünyada Çocuklar’ (2017) Dünya Çocuklarının Durumu Raporu <https://www.unicef.org/turkey/raporlar/d%C3%BCnya-%C3%A7ocuklar%C4%B1n%C4%B1n-durumu-2017-dijital-bir-d%C3%BCnyada-%C3%A7ocuklar> Erişim Tarihi: 23.12.2021.
• United Nations Office on Drugs and Crime (UNODC) Vienna, ‘Study on the Effects of New Information Technologies on the Abuse and Exploitation of Children’. (2015). <https://www.unodc.org/documents/organized-crime/cybercrime/Study_on_the_Effects.pdf> Erişim Tarihi: 16.12.2021
• Ybarra ML, Espelage DL ve Mitchell KJ, ‘The Co-Occurrence of Internet Harassment And Unwanted Sexual Solicitation Victimization And Perpetration: Associations With Psychosocial Indicators’ (2007) 41(32) Journal of Adolescent Health 31–41 <http://unh.edu/ccrc/pdf/CV120b.pdf> Erişim Tarihi: 16.12.2021.