ALACAKLININ TEMERRÜDÜ HALİNDE BORÇLUDAN FAİZ İSTENİP İSTENEMEYECEĞİ MESELESİ

Yıl 2023, Sayı: 53, 397 - 420, 10.01.2023

İmge Hazal Yılmaz Tekin

https://doi.org/10.54049/taad.1231853

Öz

Alacaklının kendisine sunulan edimi haklı bir neden olmaksızın kabulden kaçınması ile ortaya çıkan alacaklının temerrüdü halinde, borçlunun dezavantajlı duruma düşmesi istenmediğinden, Türk-İsviçre hukukunda borçlu bakımından bazı imkanlar kabul edilmiştir. Bunlar, alacaklının temerrüdünün genel sonuçları ve özel sonuçları olarak ikiye ayrılmaktadır. Alacaklının temerrüdünün özel sonuçları, borçlunun borçtan kurtulmasını sağlayan özel imkanlar olup, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 107 ila 110. maddelerinde tevdi hakkı, satma hakkı ve dönme hakkı olarak düzenlenmiştir. Alacaklının temerrüdünün genel sonuçları ise borçluyu alacaklı karşısında koruyan genel imkanlar olmakla birlikte bunlara ilişkin açık yasal düzenleme bulunmamaktadır. Bu nedenle, bu sonuçlara öğreti ve uygulamada yapılan değerlendirmeler ile ulaşılmakta ve Türk-İsviçre hukuku bakımından bu değerlendirmelerde Alman hukukunun etkisi bulunmaktadır. Çalışmamız çerçevesinde, bu genel sonuçlar kapsamında yer alan faizin durumu ele alınacaktır. Bu doğrultuda, konunun daha iyi açıklanabilmesi için öncelikle farklı şekillerde tanımlanabilen ve farklı çeşitleri bulunan faiz kavramı ile çeşitlerine yer verilecek; ardından alacaklının temerrüdü kavramı ve sonuçları açıklanarak alacaklının temerrüde düşmesi halinde faizlerin durumu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

Alacaklının Temerrüdü, Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları, Faiz, Faiz Çeşitleri

The Issue Whether Interest can be Demanded From the Debt in Case of the Default of Creditor

Öz

In the event of the default of creditor, which occurs when the creditor refrains from accepting the act presented to him without a valid reason, in Turkish-Swiss law some opportunities have been accepted for the debtor, since it is not desired that the debtor be put at a disadvantageous sitution. These are divided into general consequences and special consequences of default of the creditor. The special consequences of the default of creditor are the special opportunities that enable the debtor to get rid of the debt, and in articles 107 to 110 of the Turkish Code of Obligations No. 6098; right of deposit, right of sale and right of return. The general consequences of default of the creditor are the general possibilities to protect the debtor against the creditor, but there is no clear legal regulation regarding them. For this reason, these results are reached with the evaluations made in doctrine and practice, and German law has an effect on these evaluations in terms of Turkish-Swiss law. Within the framework of our study, the status of the interest within the scope of these general results will be discussed. In this direction, in order to explain the subject better, first of all, the term and types of interest, which can be defined in different ways and have different types, will be given; Then, the concept of default of the creditor and its consequences will be explained, and the situation of interest in case of default by the creditor will be evaluated.

Anahtar Kelimeler

Default of Creditor, Consequences of Creditor’s Default, Interest, Interest Types, Alacaklının Temerrüdü, Alacaklının Temerrüdünün Sonuçları, Faiz, Faiz Çeşitleri

Kaynakça

• Akıncı Ş, ‘Alacaklının Temerrüdü’ (1999) 7(1-2) Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 97-113.
• Antalya O G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 5/1, 3 (Seçkin 2019).
• Arkan S, Ticarî İşletme Hukuku (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2021).
• Ayan M, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler) (Seçkin 2016).
• Aydoğdu M, ‘6098 Sayılı Türk Borçlar Kanununda Faiz ile İlgili Düzenlemeler’ (2010) 12(1) Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 85-136.
• Aydoğdu M ve Nart S, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Adalet 2022).
• Aydos O S, Borçlar Hukuku (Genel Hükümler) (Seçkin 2022).
• Ayrancı H, ‘Para Borçlarında Temerrüt Faizi’ (2006) (5) Ankara Barosu Hukuk Gündemi Dergisi 100-105.
• Barlas N, Para Borçlarının İfasında Borçlunun Temerrüdü ve Bu Temerrüt Açısından Düzenlenen Genel Sonuçlar (Kazancı 1992).
• Bayram A E, Alacaklının Temerrüdü ve Hukuki Sonuçları (Yetkin 2022).
• Becker H, Allgemeine Bestimmungen, Art. 1-183 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht, Berner Kommentar, (Verlag Stämpfli & Cie 1945).
• Bilgili F ve Demirkapı E, Borçlar Hukuku (Dora 2021).
• Blaeser A, Die Zinsen im schweizerischen Obligationenrecht Geltendes Recht und Vorschlag für eine Revision, SGRW - St. Galler Schriften zur Rechtswissenschaft Band/Nr. 20 (Dike Verlag AG 2011).
• Bozer A ve Göle C, Ticari İşletme Hukuku (Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü 2020).
• Cansel E ve Özel Ç, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (Seçkin 2017).
• Demir Ş, ‘Türk Borçlar Kanunu’nun Para Borçlarında Faize İlişkin Getirdiği Yenilik ve Sınırlamalar’ (2012) (4) Ankara Barosu Dergisi 207-234.
• Demirbaş F, ‘Alacaklının Temerrüdünün Borçtan Şahsen Sorumlu Olmayan İpotekli Taşınmaz Malikinin Sorumluluğuna Etkisi Üzerine Düşünceler’ (2019) 35(4) BATİDER 91-125.
• Doğan M, Atamulu İ ve Şahan G, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Seçkin 2021).
• Dötterl S, beck-online.GROSSKOMMENTAR BGB §§ 293–304 ((Gesamt Hrsg. Gsell B, Krüger W, Lorenz S, Reymann C) beck-online 2020)).
• Eren F, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Yetkin 2021).
• Eren F ve Dönmez Ü, Eren Borçlar Hukuku Şerhi Cilt 3 (Yetkin 2022).
• Erdoğan İ, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Gazi 2019).
• Ernst W, BGB §§ 293-304, Münchener Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: BGB, Band 2: Schuldrecht Allgemeiner Teil I (§§ 241-310), ((Redakteur Krüger W) 2019)).
• Feldmann C J, von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch: Staudinger BGB - Buch 2: Recht der Schuldverhältnisse: BGB §§ 255-304 (Leistungsstörungsrecht 1) ((Hrsg. Löwisch M) De Gruyter 2019)).
• Feyzioğlu F N, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Cilt II (Fakülteler Matbaası 1977).
• Furrer A, Müller-Chen M ve Çetiner B, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha Yayıncılık 2021).
• Geisler H, §§ 293-304, juris Praxiskommentar BGB Band 2 ((Hrsg. Herberger M, Martinek M, Rüßmann H, Weth S, Würdinger M) Juris 2020).
• Haşıloğlu S, ‘Faiz Borcu’ (1980) 4(3-4) Atatürk Üniversitesi İşletme Dergisi 219-238.
• Helvacı M, Borçlar ve Ticaret Kanunu Bakımından Para Borçlarında Faiz Kavramı (Beta 2000).
• Kaya A, ‘Adi ve Ticari İşlerde Faiz’ (1994) LIV İÜHMF 347-366.
• Kılıçoğlu A M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Turhan 2021).
• Kocayusufpaşaoğlu N, Hatemi H, Serozan R ve Arpacı A, Borçlar Hukuku Genel Bölüm Üçüncü Cilt İfa İfa Engelleri Haksız Zenginleşme (Filiz 2016).
• Koç N, İsviçre-Türk Hukukunda Alacaklının Temerrüdü (Ankara Üniversitesi Basımevi Ankara 1992).
• Koyuncu A Ç, Ticari İşlerde Faiz (Seçkin 2017).
• Lammich K, Gläubiger- und Schuldnerverzug, Systematische Darstellung der Anspruchsgrundlagen (ESV 2003).
• Lorenz S, Beck’scher Online-Kommentar ((Hrsg. Bamberger H G, Roth H) beck-online 2021).
• Oğuzman K ve Öz M T, Borçlar Hukuku Genel Hükümler Cilt 1 (Vedat 2017).
• Tercier P, Pichonnaz P ve Develioğlu H M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (On İki Levha Yayıncılık 2020).
• Schraner M, Die Erfüllung der Obligationen, Art. 68-96 OR Kommentar zum Schweizerischen Zivilgesetzbuch, Obligationenrecht Kommentar zur 1. und 2. Abteilung (Art. 1-529 OR), Zürcher Kommentar ((Hrsg. Gauch P, Schmid J) Schuldhess 2000).
• Schwarze R, Das Recht der Leistungsstörungen (De Gruyter 2017).
• Serozan R, ‘Fahiş Faiz’ Banka ve Tüketici Hukuku Sorunları Sempozyumu (On İki Levha Yayıncılık 2010) 195-208.
• Serozan R, ‘Yeni Borçlar Kanunu’nda “İfa Zamanı” ve ”Zamanında İfa Etmeme” Konularında Rastlanan Yenilikler’ İş Dünyası ve Hukuk-Prof. Dr. Tankut Centel’e Armağan (2011) 1072-1081.
• Stauber D, Die Rechtsfolgen des Gläubigerverzugs, ASR - Abhandlungen zum Schweizerischen Recht Band/Nr. 757 ((Hrsg. Hausheer H) Stämpfli Verlag 2009).
• Şen M S ve Şen M K, ‘Türk Borçlar Kanunu’nda Faiz Hükümleri ve Sınırları, Adi İşlerde Faiz (Ticari ve Tüketici İşlemi Olmayan İşlerde Faiz)’ (2018) 9 (35) TAAD 469-516.
• Tekben T, ‘Alacaklı Temerrüdünün Hukuki Sonuçları’ (2016) 22(3) Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi Prof. Dr. Cevdet Yavuz’a Armağan Özel Sayısı (III. Cilt) 2597-2621.
• Tekinay S S, Akman S, Burcuoğlu H ve Altop A, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Filiz 1993).
• Tunçomağ K, Türk Borçlar Hukuku I. Cilt Genel Hükümler (Sermet Matbaası 1976).
• Üçer M, Roma Hukukunda ve Karşılaştırmalı Hukukta Alacaklının Temerrüdü (Turhan 2007).
• Ülgen H, Helvacı M, Kaya A ve Nomer Ertan N F, Ticari İşletme Hukuku (Vedat 2019).
• Ünlütepe M, Borçlar Hukuku Genel Hükümler (Seçkin 2021).
• von Büren B, Schweizerisches Obligationenrecht Allgemeiner Teil (Schuldhess & Co. AG 1964).
• von Tuhr A ve Escher A, Allgemeiner Teil des Schweizerischen Obligationenrechts Band II (Schulthess 1984).
• Weber R H, Die Erfüllung der Obligation Art. 68-96 OR Schweizerisches Zivilgesetzbuch Das Obligationenrecht Allgemeine Bestimmungen, Berner Kommentar ((Hrsg. Hausheer H) Schulthess 2005).
• Wiedemann, H. § 275 und §§ 279-304, Bürgerliches Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen: BGB, Band 2, Schuldrecht I ((Soergel H-T, Siebert W) Kohlhammer-Kommentar 1990).
• Yağcı K, ‘Anapara Faizi ve Temerrüt Faizine Üst Sınır Getiren TBK m. 88 ve m. 120 Hükümlerinin Ticari Faizler (TTK m. 8 ve m. 9) Bakımından Uygulanabilirliği’ (2013) LXXI (2) İÜHFM 421-438.
• Yalman S, Türk Borçlar Hukukunda Alacaklının Temerrüdü Halinde Borçlunun Tevdi Hakkı (Aybil 2012).