Immanuel Kant'ın Ahlak Felsefesinde Özgürlüğün Olanaklılığı

Yıl 2023, Sayı: 40, 21 - 38, 29.06.2023

Bülent Oskay

Öz

Bu makale, Kant’ın felsefesinde özgürlük konusunu incelemeyi ve tartışmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla öncelikle Kant’ın özgürlük anlayışının ahlak felsefesiyle olan ilişkisi irdelenmiştir. İnsanın çevresini olduğu gibi kabul etmesi ve kendi özgür iradesi ile çevresine müdahale etmesi, onu değiştirmesi ve deneyimleri ile idrak etme süreci onun eylemlerinin dolayısıyla özgürlüğünün sınırları olduğu bilincine varması koşuluyla gerçekleşir. Dolayısıyla istediği biçimde eylemde bulunma ve her istediğini yapma anlamında bir özgürlük nasıl gerçekleşir. Bu anlamda İnsan özgür olduğunu biliyorsa bu bilginin nereden geldiğini belirtmek gerekir. Kant’a göre özgürlüğü teorik olarak anlayamasak da bütün ideler içinde doğuştan olarak bildiğimiz tek idedir. Çünkü özgürlüğü ahlak yasasının koşulu olarak görmekteyiz. Yani özgürlüğün bilincine varmanın koşulu ahlaklılıktır.

Anahtar Kelimeler

Kant, Ahlak Yasası, Özgürlük, Ödev, Fenomen, Numen, Otonom, Pratik Akıl

Kaynakça

• Akarsu, B. (1999). Immanuel Kant’ın Ahlak Felsefesi (Ahlak Öğretileri 2). (Dördüncü Baskı). İstanbul: İnkılâp Kitapevi.
• Aşkın, Z. (2008). “Kant ve Heidegger’de Özgürlük Sorunu”. Kaygı, (11), 53-68.
• Adorno, T.W. (2005). “Aşkınsallık Kavramı Üzerin”. Cogito Dergisi, (41-42).
• Bielefeldt, H. (1997). “Autonomy and Rebublicanism: Immanuel Kant’s philosophy of Freedom”. Political Theory, 25(4), 524-558.
• Cevizci, A. (2009). Felsefe Tarihi. (Birinci Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A.(2011). Felsefe Sözlüğü. (Birinci Baskı). İstanbul: Say Yayınları.
• Cassirer, E. (1988). Kant’ın Yaşamı ve Öğretisi.(Çev: Doğan Özlem). İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları. (Eserin Orijinali 1922’de yayımlanmıştır).
• Coşkun, S. (2016). “Özgürlük Problemi: Spinoza ve Kant”. Dört Öğe, (9), 139-156.
• Cevizci, A. (2008). Etiğin Tarihi. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Camcı, C. (2010, 14-16 Ekim). Aydınlanmanın Kurgusal Olanağı Olarak Özgürlük Etik İlişkisi. Birinci Uluslararası Felsefe Kongresi, Bursa.
• Çakmak. E.(2011). “Kant’ın Numen-Fenomen Ayrımı ve Metafizik Eleştirisinin John Hick’in Din Felsefesine Etkileri”. Din Bilimler Akademik Araştırma Dergisi, 11(1), 187-200.
• Çilingir, L. (2000). “Kant’ta Pratik Aklın Doğal Diyalektiği”. Felsefe Dünyası, 2(32), 67-83.
• Deleuze, G. (2011). Kant’ın Eleştiri Felsefesi.(Çev: Hüsen Portakal). İstanbul: Cem Yayınevi.
• Guyer, P. (2005). “Kant’ın Ödevler Sistemi”. Cogito Dergisi,(41-42).
• Gökberk, M. (2016). Felsefe Tarihi. İstanbul: Remzi Kitapevi.
• Heımsoeth, H. (2012). Kant’ın Felsefesi. (Çev: Takiyettin Mengüşoğlu). Ankara: Doğu Batı Yayınları.
• Insole, C. J. (2013). Kant and the Cretion of Freedom: A Theological Problem. OUP Oxford.
• Kant, I. (1994). Etik Üzerine Dersler 1. (Çev: Oğuz Özügül). İstanbul: Kabalcı Yayınevi. (Eserin Orijinali 1990’da yayımlanmıştır).
• Kant, I. (2000). Gelecekte Bilim Olarak Ortaya Çıkabilecek Her Metafiziğe Prolegomena. (Çev: İonna Kuçuradi-Yusuf Örnek). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. (Eserin Orijinali 1783’de yayımlanmıştır).
• Kant, I. (2007). Ethica. (Çev: Oğuz Özügül). İstanbul: Pencere Yayınları. (Eserin Orijinali 1990’da yayımlanmıştır).
• Kant, I. (2013). Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi. (Çev: İonna Kuçuradi). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. (Eserin Orijinali 1785’de yayımlanmıştır).
• Kant, I. (2016). Pratik Aklın Eleştirisi. (Çev: İonna Kuçuradi - Ülker Gökberk - Füsun Akatlı). Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu. (Eserin Orijinali 1788’de yayımlanmıştır).
• Kılıç, Y. (2015). “Kant’ın Etik Görüşünde Değerli Eylemin Olanağı”. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22), 93-100.
• Kleingeld, P. &Willaschek, M. (2019). “Autonomy Without Paradox: Kant, Self-Legislation and the Moral Law”. Philosophers’ Imprint, 19(6).
• Maclntyre, A. (2001). Ethik’in Kısa Tarihi. (Çev: Hakkı Hünler- Solmaz Zelyut Hünler). İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Özkan, S.Ç.(2017). “Kant’a Apriori Bilgi, Kategorik Buyruk ve Özgürlük Kavramlarına İlişkin Bir Yapısöküm Denemesi”. Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi, (24), 295-316.
• Öktem, Ü. (2007). “Kant Ahlakı”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Felsefe Bölümü Dergisi,(18), 2004.
• Özaydın, Ö. (2012). “İçimdeki Ahlak Yasası: Kant’ın Ahlak Kuramı Üzerine Eleştirel Bir İnceleme”. Felsefe Arkivi, (34), 97-117.
• Pieper, A. (2012). Etiğe Giriş. (Çev: Veysel Atayman-Gönül Sezer). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. (Eserin Orijinali 1997’de yayımlanmıştır).
• Recki, B. (2005). “Kant ve Aydınlanma”. Cogito Dergisi, (41-42).
• Rawls, J. (2005). “Kant’ın Ahlak Felsefesinin İzlekleri”. Cogito Dergisi, (41-42).
• Şakar, M. C. (2017). Carl Schmitt’te Yasallık ve Meşruluk Üzerine Bir İnceleme (Yayınlanmamış Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Ürek, O.(2007). “Kant’ta Etik Değerler Olarak Özgürlük ve Saygı”. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(13), 189-197.
• Wood, A. (2009). Kant. (Çev: Aliye Kovanlıkaya). Ankara: Dost Kitapevi Yayınları. (Eserin Orijinali 2005’de yayımlanmıştır).
• Yalçın, Ş. (2004). “İnsan Haklarına Deontolojik Bir Temel”. Liberal Düşünce Dergisi, (34), 5-12.
• Yayla, A. (2005). “Kant’ın Ahlak Eğitimi Anlayışı”. Ankara Üniversitesi Eğitim bilimleri Fakültesi Dergisi, 31(8), 73-86.