Kültür Tarihimiz Açısından Zengin Bir Kaynak: Sur-nâmeler

Year 2007, Issue: 10, 221 - 257, 01.09.2007

Mehmet Arslan

Abstract

Sûrnâmeler, Türk Edebiyatı'na özgü orijinal bir edebi türdür. Bir nevi "düğün ve şenlik kitabı" demektir. Divan Edebiyatı şairleri, nesir yazarları ve bazı tarihçiler tarafından kaleme alınmışlardır. Bu tür eserler; padişah kızlarının evlenme düğünlerini, şehzadelerin sünnet düğünlerini, şehzade ve sultanların doğumları vesilesiyle yapılan şenlikleri anlatırlar. Manzum, mensur, nazım-nesir karışık olarak yazılırlar. Kaside ve Tarih Manzumesi şeklinde yazılanlar da vardır. Bu eserler bir düğün veya şenliğin başından sonuna kadar bütün ayrıntılarını edebi bir dille kaleme alırlar.

Keywords

Surnâme, Düğün, fienlik, Padişah, fiehzâde, Mesnevi, Kaside, Tarih.

A Rich Source in Terms of Our Cultural History

Abstract

Surname is an original literary genre specific to the Turkish literature. The term in a
sense means “the book of weddings and festivals”. The works falling under this genre
were penned by the poets of Divan literature, prose writers and some historians. In
general, they describe the festivals and ceremonies addressing the weddings of
Ottoman princesses, the circumcision of the princes as well as their births. All details
related to these celebrations are provided in a literary style which includes prose,
poetry or the two combined. Some have also been written in the form of qasida
(eulogy) and historical poetry

Keywords

Surname, Wedding, Festival, Sultan, Prince, Masnawi, Qasida (eulogy), History.

References

• Abdî, Sûrnâme, Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan No: 823, Hazine No: 1573; Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Tarih No: 343; Bayezit Kütüphanesi, Umumi No: 10391; Edirne Selimiye Kitaplığı No: 2315.
• Açıkgöz, Saim, “Düğün ve Yağma Geleneği”, Türk Folklor Arafltırmaları, 1963, c. VIII, 172, s. 325.
• Ahmed Rasim, Tarih ve Muharrir, (Bizde Lu‘biyyât), İstanbul 1329.
• Ahmed Refik, Onuncu Asr-ı Hicrîde İstanbul Hayatı, Abdullah Uysal (haz.), Ankara,
• Aksel, Malik, “Bursa’da Sünnet Düğünleri”, Türk Folklor Arafltırmaları, 1975, 16, s. 7223.
• Âlî, Gelibolulu Mustafa, Mevâ’idü’n-Nefâis fî Kavâ‘idi’l-Mecâlis, (Tıpkı Basım), İstan- bul, 1956.
• Âlî, Gelibolulu Mustafa, Sûrnâme (Câmi‘u’l-Buhûr Der-Mecâlis-i Sûr), Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Bağdat No: 203; Nuruosmaniye Kütüphanesi No: 4318; Bayezid Kütüphanesi, Veliyyüddin Efendi No: 1916; Kahire Kütüp- hanesi No: T.K. 222.
• Ali Rıza Bey (Balıkhane Nazırı), Bir Zamanlar İstanbul, Niyazi Ahmet Banoğlu (haz.), İstanbul, 1973.
• Ali Seydî Bey, Teflrifat ve Teflkilatımız, İstanbul, ts.
• Ali Süha, “Eski fienlik ve Donanmalar”, Resimli Tarih Dergisi, fiubat 1956, 2–74, s. 82-84.
• Ali Süha, “Sarayda Bayram Merasimi”, Resimli Tarih Dergisi, 3–75, s. 149-151.
• Alus, Sermet Muhtar, “fiehzadelerin Son Sünnet Düğünleri”, Yedigün Dergisi, 21 fiu- bat 1939, sy. 311.
• And, Metin, “1582 fienliği Üzerine Önemli Bir Belge”, Forum Dergisi, 1 Mart 1961, sy. 166.
• And, Metin, “A Hıstory of Populer Entertainment and Theatr in Turkey”, Forum Der- gisi, 1963, sy. 64, s. 118-130.
• And, Metin, “Çengiler ve Köçekler”, Hayat Tarih Mecmuası, Mart 1968, s. 25-29.
• And, Metin, “Eski Meddahlar ve Hayalciler Üzerine”, Forum Dergisi, 1 Temmuz 1961, sy. 174.
• And, Metin, “Eski Osmanlı fienlikleri Üzerine Üç İtalyan Kaynağı”, Forum Dergisi, 1 Aralık 1961, sy. 184.
• And, Metin, “Eski Türk Hokkabazları”, Hayat Tarih Mecmuası, Mart 1969, s. 44-47.
• And, Metin, Geleneksel Türk Tiyatrosu, İstanbul, 1985.
• And, Metin, “Gene 1582 fienliği Üzerine”, Forum Dergisi, 1 Nisan 1961, sy. 168.
• And, Metin, “III. Selim Çağının Seyirlik Oyunları”, Türk Folklor Arafltırmaları, Haziran 1963, sy. 143.
• And, Metin, “İlk Türk Canbazları”, Hayat Tarih Mecmuası, Mayıs 1967, s. 34-39.
• And, Metin, “İstanbul’da Tarihin En Görkemli Sanat fienliği: Kinetik ve Üç Boyutlu Tasvirler, Dekor ve Nahıllar I”, Milliyet Sanat Dergisi, Haziran 1978, sy. 281, s. 10-13.
• And, Metin, “İstanbul’da Tarihin En Görkemli Sanat fienliği: Kinetik ve Üç Boyutlu Tasvirler, Dekor ve Nahıllar II”, Haziran 1978, sy. 282, s. 9-13.
• And, Metin, “Kanijeli İbrahim Pafla Nasıl Evlenmiflti?”, Hayat Tarih Mecmuası, Kasım 1968.
• And, Metin, Kırk Gün Kırk Gece, İstanbul, 1959 [40 Gün 40 Gece: Osmanlı Düğünleri fienlikleri Geçit Alayları, İstanbul: Toprakbank Yayınları, İstanbul 2000]
• And, Metin, “Makbul İbrahim Pafla ve Düğünü”, Hayat Tarih Mecmuası, Ağustos 1969, s. 5-9.
• And, Metin, “Ortaoyunu Nasıl Çıktı?”, Türk Dili Dergisi, Mart 1968, sy. 198.
• And, Metin, “Osmanlı Düğünlerinde Nahıllar”, Hayat Tarih Mecmuası, Ocak 1969, s. 16-18.
• And, Metin, Osmanlı fienliklerinde Türk Sanatları, Ankara, 1982.
• And, Metin, “Düğünlerle İlgili Eski Bir türk Sanatı Nahıl”, Kültür ve Sanat Dergisi, İs- tanbul 1989, sy. 2, s. 19-25.
• And, Metin, “Seyirlik Danslarda Oyuncu Oğlanlar I”, Forum Dergisi, 15 Eylül 1958.
• And, Metin, “Seyirlik Danslarda Oyuncu Oğlanlar II”, Forum Dergisi, 1 Ekim 1958.
• And, Metin, “Türklerde Dekor Sanatı ve Dramatik Savafl Gösterileri”, Türkiyemiz Der- gisi, 7 Haziran 1972, s. 12-19.
• And, Metin, “XVI. Yüzyılda fiehzadelerin Sünnet Düğünü”, Hayat Tarih Mecmuası, fiubat 1969.
• And, Metin, “XVI. Yüzyılda Temizlik ve Hamamlar”, Hayat Tarih Mecmuası, Ekim
• And, Metin, “XVI. Yüzyılda Spor, Eğlence, Oyun”, Hayat Tarih Mecmuası, Mart 1970, s. 5-8.
• And, Metin, Osmanlı Tasvir Sanatları: I, Minyatür, İstanbul: Türkiye İfl Bankası Kültür Yayınları, 2004.
• Arslan, Mehmet ve İ. Hakkı Aksoyak, Haflmet Külliyatı (Divan, Senedü’fl-fiu‘arâ, Vilâ- detnâme (Sûrnâme), İntisâbü’l-Mülûk (Hâbnâme), Sivas, 1994.
• Arslan, Mehmet, “1675 Edirne fienliği Üzerine Üç Önemli Eser ve Bu Eserlerdeki “He- diyeler” Bölümü”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bi- limler Dergisi, Ekim 1991, sy. 14, s. 92-121.
• Arslan, Mehmet, “A Great Ottoman Festivity: Circumcision Feast of Prince Mehmed III”, The Turks, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, c. III, s. 974-984.
• Arslan, Mehmet, “II. Mustafa’nın Kızı Safiye Sultan’ın Düğünü Üzerine Önemli Bir Belge”, Kızılırmak Dergisi, Ağustos 1992, sy. 8, s.15-22.
• Arslan, Mehmet, “II. Mustafa’nın Kızları Ayfle Sultan ve Emine Sultan’ın Düğünleri Üzerine Bir Belge”, Sivas Vakıflar Bölge Müdürlüğü “Revak” Dergisi, 1996, s. 60-70.
• Arslan, Mehmet, “III. Ahmed’in Kızı Fatma Sultan’ın Düğünü Üzerine Önemli Bir Bel- ge”, Yedi İklim Dergisi, Ocak 1993, sy. 34, s. 66-74.
• Arslan, Mehmet, “Manzum Sûrnâmelerin Son Örneği: Tahsin Sûrnâmesi”, Cumhuri- yet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim 1994, sy. 17, s. 197-218.
• Arslan, Mehmet, “Mensur Sûrnâmelerin Son Örneği: Nâfi‘ Sûrnâmesi (Peyâm-ı Sûr)”, Cumhuriyet Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Ekim 1993, sy. 15-16, s. 117-146.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Dönemi Düğün ve fienliklerinde Nahıl Geleneği, 1675 Edirne fienliği ve Bu fienlikte Nahıllar”, Yedi İklim Dergisi, Mart 1994, sy. 48, s. 71-85.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Döneminde Padiflah Çocuklarının Doğumları Münasebe- tiyle Yapılan fienlikler ve Vilâdet-nâme-i Hadîce Sultan”, Türklük Bilimi Arafltırmaları, 1997, sy. 4, s. 21-56.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Saray Düğünlerinde Esnaf Alayları”, Milli Folklor Dergisi, Kıfl 1991, sy. 12, s. 27-31.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Saray Düğünlerinde Yağma Geleneği”, Milli Folklor Dergi- si, Yaz 1991, sy. 10, s. 54-57.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Saray fienliklerinde fiekerden Tasvirler”, Türk Dünyası Ta- rih Dergisi, Kasım 1992, sy. 71, s. 35-42.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Saray fienliklerinde Tulumcular”, Türk Dünyası Tarih Der- gisi, Mart 1992, sy. 63, s. 41-49.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı’da Bir Muhteflem fienlik: fiehzade Sultan Mehmed’in (III. Mehmed) Sünnet Düğünü”, Türkler, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 2002, c. XI, s. 871-886.
• Arslan, Mehmet, “Osmanlı Saray Düğünleri ve Bu Konuda Yazılan Eserler: Sûrnâme- ler”, Osmanlı, Ankara: Yeni Türkiye Yayınları, 1999, c. IX, s. 169-189.
• Atasoy, Nurhan, “III. Murad fiehinflâhnâmesi, Sünnet Düğünü Bölümü ve Phıladelp- hia Free Library’deki İki Minyatürlü Sayfa”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Sanat Tarihi Yıllığı, 1973, sy. IV, s. 359-370.
• Atasoy, Nurhan, “Minyatürlerde Türk Donanması”, Türkiyemiz Dergisi, İstanbul, 1975, sy. 17.
• Atasoy, Nurhan, 1582, Surnâme-i Hümâyun, Düğün Kitabı, İstanbul: Koçbank Yayın- ları, 1997.
• Atıl, Esin, “Sûrnâme-i Vehbî, An Eighteenth Century Ottoman Book Festivals” Dokto- ra Tezi, The University of Michigan, 1969.
• Atıl, Esin, “The Story of an Eighteenth Century Ottoman Festıval”, Muqarnas, Leiden, 1993, sy. 10, s. 181-200
• Atıl, Esin, Levni ve Surname: Bir Osmanlı fienliğinin Öyküsü, İstanbul: Koçbank Yayın- ları, 1999.
• Aydınoğlu, Gülali, “Posof’ta Evlenme ve Sünnet Düğünü Geleneği”, Türk Folklor Arafl- tırmaları Dergisi, 1972, sy. 14, s. 6224.
• Aynur, Hatice, “Osmanlı Saray Düğünlerinin Edebiyata Yansıması”, Sözden Yazıya Edebiyat İncelemeleri, İstanbul, 1994, s. 25-32.
• Aynur, Hatice, “Saliha Sultan’ın Düğün Töreni ve fienlikler”, Tarih ve Toplum Dergisi, Ocak 1989, sy. 61, s. 303-339.
• Aynur, Hatice, “Padiflah kızlarının Evliliklerine Bir Bakıfl ve Saliha Sultan’ın Cehizi”, Tebliğ, III. Sanat Tarihi Arafltırmaları Haberleflme Semineri: Tarih Öncesin- den Günümüze Anadolu Kadınının Sosyal ve Kültürel Konumu, 9-13 Mayıs 1994.
• Aynur, Hatice, “Sultan II. Mahmud’un Kızı Saliha Sultan ile Tophane Müfliri Halil Ri- fat Pafla’nın Düğün Törenini Anlatan Sûrnâmeler”, Yüksek Lisans Tezi, İstan- bul: Boğaziçi Üniversitesi, 1988.
• Aynur, Hatice, The Wedding Ceremony of Sâliha Sultân: 1834, Part 1: Textual Analysis and Critical Edition, Harvard University, 1995.
• Babinger, Franz, Osmanlı Tarih Yazarları ve Eserleri, çev. Prof. Dr. Coflkun Üçok, An- kara, 1982.
• Bayat, Ali Haydar, “Fatih’in Tertib Ettiği Sünnet fienlikleri: Sûr-ı Hümayunlar”, Kub- bealtı Akademi Mecmuası, Temmuz 1983, Yıl: 12, sy. 3, s. 51-62.
• Bayat, Ali Haydar, “Osmanlı Devri Saray Sünnet fienlikleri (Sûr-ı Hümâyunlar)”, Kub- bealtı Akademi Mecmuası, 1986, sy. 3, s. 53-76.
• Bayat, Ali Haydar, “Osmanlı İmparatorluğu Türkiyesinde Saray Dıflı Sünnet Merasim- leri”, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, c. IV, Ankara 1982.
• Bayat, Ali Haydar, “Osmanlı Devleti Döneminde Sünnet Merasimleri”, Türk Folkloru Dergisi, Haziran 1982, sy. 35, s. 3-5.
• Bayat, Ali Haydar, “Tarihte Sünnet ve Tarihimizde Folklorumuzda Sünnet fienlikleri”, Doçentlik Tezi.
• Bayat, Ali Haydar, “XVI. Yüzyıl fiairlerinden Guvâhî’nin Ölüm Tarihi Üzerine”, Türk Folkloru, Ağustos 1986, s. 85.
• Bayken, Saliha, “Sûrnâme-i Seyyid Vehbî, fiahıslar, Hediyeler, Kıyafet ve Kumafllar”, Mezuniyet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1946-1947.
• Bayram, Sadi, “Türklerde Esnaf Teflkilatı ve Loncalar”, Milli Kültür Dergisi, 1977, c. I, sy. 7.
• Bayrı, M. Halid, “İstanbul’da Sünnet Düğünü”, Halk Bilgisi Haberleri, İstanbul, 1941, sy. 121, s. 14-16.
• Bayrı, M. Halid, “İstanbul’da Sünnet Düğünü”, Türk Folklor Arafltırmaları, 1953, sy. 3, s. 776.
• Bombaci, Alessio, “On Ancient Turkish Dramatic Performances”, Aspects of Altaic Ci- vilization, Ural-Altaic Series, 23, 1963, s. 87-117.
• Boyraz, fieref, “İlk Mensur Sûrnâme Müellifi: İntizâmî”, Türklük Bilimi Arafltırmaları, 1995, sy. 1, 1995, s. 227-231.
• Boyraz, fieref, “Sûrnâme-i Hümâyûn’da Folklorik Unsurlar”, Yüksek Lisans Tezi, Kay- seri: Erciyes Üniversitesi, 1994.
• Bozacı, Selami, “Türk Edebiyatında Sûrnâmeler ve Sûrnâme-i Hızır”, Mezuniyet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1980.
• Cemil, Mehmet, “III. Sultan Ahmet Devrinde Sünnet Düğünleri”, Hayat Tarih Mec- muası, 1971, sy. 10.
• Cenkmen, Emin, Osmanlı Sarayı ve Kıyafetleri, İstanbul, 1958.
• Cezar, Mustafa, “Osmanlı Padiflahlarının Eğlencelerinden Muhteflem düğünler”, Re- simli Tarih Mecmuası, 1952, III.
• Çavufloğlu, Mehmet, “Zâtî’nin Letâyifi I”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 1970, c. XVIII, s. 25-51.
• Çavufloğlu, Mehmet, “Zâtî’nin Letâyifi II”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 1977, c. XXII, s. 143-161.
• Çetinkaya, Haydar, “Kars Yöresi Terekeme Köy Düğünlerinde fiah Bezeme ve Kaldır- ma Geleneği”, II. Milletlerarası Türk Folklor Kongresi Bildirileri, Ankara 1982, c. IV, s. 83-92.
• Çetintafl, Sedat, “İbrahim Pafla’nın Düğünü”, Çınaraltı Mecmuası, 1941, sy. 2, s. 12-13.
• Çetintafl, Sedat, “fiehzadelerin Sünnet Düğünü”, Çınaraltı Mecmuası, 1941, sy. 3, s. 12-13.
• D’Ohsson, I. M., Harem-i Hümâyun, çev. Ayda Düz, Hayat Tarih Mecmuası İlavesi, İs- tanbul, 1972.
• D’Ohsson, I. M., XVIII. Yüzyıl Türkiyesinde Örf ve Adetler, İstanbul, ts.
• Dalcı, Osman Salih, İslamda Sünnet Merasimleri, İstanbul, 1976.
• Dalkılıç, Nuri, “Dördüncü Mehmed’in Lehistan Seferine Çıkıflı Münasebetiyle Yapılan Muazzam Merasim”, Resimli Tarih Dergisi, fiubat 1956, 2–74, s. 90-95.
• De Busbecq, Ogier Ghiselin, Türkiye’yi Böyle Gördüm, Aysel Kurutluoğlu (haz.), İstan- bul, ts.
• Dirimtekin, Feridun, “Ecnebi Seyyahlara Nazaran XVII. Asırda İstanbul’un Medeni ve İctimai Hayatı”, İstanbul Enstitüsü Mecmuası, sy. V’ten ayrı basım, İstanbul, 1959.
• Dirimtekin, Feridun, Ecnebi Seyyahlara Nazaran XVI. Yüzyılda İstanbul, İstanbul, 1964.
• Dirimtekin, Feridun, “Onsekizinci Asrın İkinci Yarısında İstanbul”, İstanbul Enstitüsü Mecmuası, sy. IV’ten ayrı basım, İstanbul, 1958.
• Düzdağ, M. Ertuğrul, fieyhulislam Ebussuud Efendi Fetvaları Iflığında 16. Asır Türk Hayatı, İstanbul, 1983.
• Ercan, Hakkı, “Sünnet Düğünlerinde Adetler”, Türk Yurdu Dergisi, Haziran 1956, s. 946.
• Ertuğrul, Sârâ, Geçmifl Zaman Olur ki, İstanbul, 1953.
• Es‘ad Efendi, Osmanlılarda Töre ve Törenler (Teflrifat-ı Kadîme), İstanbul, 1979.
• Es‘ad, Sûrnâme-i Es‘ad, Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. No: 3022.
• Es, Hikmet Feridun, “Oldu da Bitti Maflallah”, Yıllar Boyu Tarih Dergisi, Temmuz 1980.
• Esatlı, Mustafa Râgıb, “Bir Devrin Tarihini Konaklardan Dinleyelim”, Son Posta, 8 Ma- yıs 1944.
• Farooqhi, Suraiya, Osmanlı’da Kentler ve Kentliler, İstanbul, 1993.
• Felek, Burhan, “Sünnet”, Milliyet, 23 Haziran 1979.
• Geleneksel Türk Tatlıları Sempozyumu Bildirileri 17-18 Aralık Ankara 1983, Ankara, 1984.
• Giz, Adnan, “Altı Vezirle Evlenen Bir Sultan, Ayfle Sultan”, Tarih Dünyası, Temmuz 1950, c. I, sy. 7.
• Giz, Adnan, “II. Mahmud’un Kızları”, Tarih Dünyası Dergisi, 8 Ocak 1950, s. 318.
• Giz, Adnan, “İkibuçuk Yaflındaki Gelin Sultan”, Yıllar Boyu Tarih Dergisi, İstanbul, Ekim 1978.
• Giz, Adnan, “Osmanlı Prensesleri”, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Kütüpha- nesi, Tez No: 27.
• Giz, Adnan, “Üç Yaflında Evlenen Sultanlar”, Tarih Dünyası Dergisi, Mayıs 1950, c. I, sy. 3.
• Göksel, Aslı, “The Surname of Abdî As a Sample of Old Turkısh Prose”, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 1983.
• Gökyay, Orhan fiaik, “Bir Saltanat Düğünü”, Topkapı Sarayı Müzesi Yıllık I, 1986, s. 21-55.
• Gökyay, Orhan fiaik, Görgü ve Toplum Kuralları Üzerine Ziyafet Sofraları (Gelibolulu Âlî), c. I-II, İstanbul.
• Haflmet, Sûrnâme-i Haflmet (Vilâdetnâme-i Hibetullah Sultan), Yz.: İstanbul Üniver- sitesi Kütüphanesi, TY. No: 1940; Süleymaniye Kütüphanesi, Reflid Efendi No: 992, Esad Efendi No: 2511/2; Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi Yeni No: 3979, Hazine No: 1603; Fatih Millet Kütüphanesi Ali Emiri Tarih No: 626; Ankara Milli Kütüphane No: Yz. A. 1825/1.
• Haflmet, Vilâdetnâme, Reflat Ekrem Koçu (haz.), İstanbul, 1939.
• Haflmet, Vilâdetnâme-i Hibetullah Sultan, İstanbul, 1282.
• Hazîn (Mehmed), Sûrnâme-i Hazîn, Yz.: Bayezit Devlet Kütüphanesi, Nureddin Pafla Bölümü, No: 10267.
• Hınçer, İhsan, “Sünnetin Tarihçesi ve Sünnet Düğünleri”, Türk Folklor Arafltırmaları, Kasım 1971, sy. 268.
• Hızır, Sûrnâme-i Hızır, Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY. No: 6122; Ankara Milli Kütüphane No: Yz. C. 5/2.
• Hüseyin Hezarfen, Telhîsü’l-Beyân fî Kavânîn-i Âl-i Osmân, Süleymaniye Kütüphane- si, Mikrofilm No: 117; fotokopi No: 27.
• İnce, Adnan, “Divan fiiirinde Nahıl”, Türk Dünyası Arafltırmaları, Haziran 1988, sy. 54, s. 89-96.
• İnce, Adnan, “Nevflehir Yöresinde Nahıl Geleneği ve Diğer Bazı İllerimizdeki Benzerle- ri”, Fırat Havzası II. Folklor ve Etnografya Sempozyumu Bildirileri, s. 145-151.
• İntizâmî, Sûrnâme (Sûrnâme-i Hümâyun), Yz.: Süleymaniye Kütüphanesi Hekimoğlu No: 642; İstanbul Atatürk Kitaplığı, Belediye Kitapları Bölümü No: 0. 108; Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine No: 1344; Viyana Natıonale Bib- liotheke, No: 1019; Leiden Kitaplığı No: 309.
• “Sünnet”, İstanbul Ansiklopedisi, İstanbul, 1994, c. VII, s. 112.
• Kahraman, Âtıf, Osmanlı Devleti’nde Spor, Ankara, 1995.
• Kaplan, Mehmet, “Eski Türklerde Ziyafet Geleneği ve Fatih Sultan Mehmed’in Oğul- ları İçin Yaptırdığı Sünnet Töreni”, İstanbul’da Tıp Öğreniminin 500. Yıl dö- nümü, İstanbul, 1971.
• Karahan, Abdulkadir, Kânûnî Sultân Süleymân Çağı fiâirlerinden Figânî ve Dîvânçesi, İstanbul, 1966.
• Kılıç, Erol, “Levnî’nin Surname-i Vehbî Minyatürleri Üzerine”, Yedi İklim Dergisi, 1993, sy. 37, s. 49-53.
• Kızıltan, Mübeccel, “Mehmed Hazin ve Surnâme’si”, Marmara Üniversitesi Fen-Ede- biyat Fakültesi Türklük Arafltırmaları Dergisi, 1988, sy. 4, s. 61-98.
• Kızıltan, Mübeccel, “The Surname of Hazin as a Sample of Old Turkısh Prose”, Yük- sek Lisans Tezi, İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi, 1987.
• Koçu, Reflat Ekrem, Türk Giyim Kuflam ve Süslenme Sözlüğü, Ankara, 1967.
• Koçu, Reflat Ekrem, “Üçüncü Murad, fiemsi Ahmed Pafla ve fiehzade Mehmed’in Sün- net Düğünü”, Resimli Tarih Dergisi, 11-83, s. 731–734.
• Kurgan, Nevhiz, “Haflmet ve Surnamesi’nin İçtimai Bakımdan Tetkiki”, Mezuniyet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1946-1947.
• Kut, Günay, “Kanuni’nin Oğulları Sultan Bayezit ve Sultan Cihangir’in Sünnet Düğün- lerindeki Kına Gecesi Ziyafeti”, Gourmet 1987, İstanbul: Rönesans Yayınları, 1987, s. 18-21.
• Kut, Günay, “fiehzâde Cihangir ve Bayezid’in Sünnet Düğünlerinde Yemekler Üzerine”, III. Milletlerarası Türk Folklor Bildirileri, c. V: Maddi Kültür, Ankara, 1987.
• Küntür, Azize, “Nâbî ve Sûrnâmesi’nin Edebi ve İctimai Bakımdan Tetkiki”, Mezuni- yet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1944-1945.
• Lady Montagu, Türkiye Mektupları, 1717-1718, çev. Aysel Kurutluoğlu, İstanbul, ts.
• Lebîb, Sûrnâme-i Lebîb, Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY. No: 6097.
• Lecomte, Pretextat, Türkiyede Sanatlar ve Zenaatlar, Ayda Düz (haz.), İstanbul, ts.
• Levend, Âgah Sırrı, Nâbî’nin Sûrnâmesi, İstanbul, 1944.
• Lewis, Raphaela, Osmanlı Türkiyesinde Gündelik Hayat, İstanbul, 1973.
• Melek İbrahim, Sûrnâme (Vilâdetnâme-i Hadîce Sultan), Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine No: 1631.
• Melek, Z., “Eski Devirlerde Çengiler ve Köçekler”, Resimli Tarih Mecmuası, Kasım 1953, s. 47.
• Musâhipzâde Celal, “Çengi Kolları”, Dârülbedâyi, 15 Aralık 1931.
• Musâhipzâde Celal, Eski İstanbul Yaflayıflı, İstanbul, 1946.
• Müller, Georgina Max, İstanbul’dan Mektuplar, çev. Afife Buğra, İstanbul, 1978.
• Nâ’ilî Efendi, Teflrîfât Risâlesi, Yz. Topkapı Sarayı Müzesi Yazmaları, No: 613.
• Nâbî, Sûrnâme-i Nâbî, Yz.: İstanbul Üniverstesi Kütüphanesi, TY. No: 1774, v. 41a-58b.
• Nâfi‘ (Abdunnâfi‘ İffet Efendi), Peyâm-ı Sûr, İstanbul, 1274.
• Nâfi‘ (Abdunnâfi‘ İffet Efendi), Sûrnâme-i Nâfi‘ (Sûrnâme-i Selâtîn), İstanbul Üniver- sitesi Kütüphanesi, TY. No: 2998.
• Neave, Dorina L., Eski İstanbul’da Hayat, çev.: Osman Öndefl, İstanbul, 1978.
• Nutku, Özdemir, “Die Werfremdurg im Orta Oyunu”, Maske und Kothurn, 1970, c. XVI, sy. 3-4, s. 87-117.
• Nutku, Özdemir, “Eski fienliklerde Donanma ve Gece Eğlenceleri”, Argos, Kasım 1989, sy. 15, s. 66-73.
• Nutku, Özdemir, “II. Mahmut Döneminde Düzenlenen Önemli fienlikler”, TTK VIII. Uluslararası Kongre Bildirileri, 15 Ekim 1976.
• Nutku, Özdemir, IV. Mehmet’in Edirne fienliği, Ankara, 1987.
• Nutku, Özdemir, “Türk fienliklerinin Güç ve Bolluk Simgesi: Nahıl”, Sanat Olayı, Ocak 1981, sy. 1.
• Olgun, Tahir, fiair Nev‘î ve Sûriyye Kasidesi, İstanbul, 1937.
• Orhonlu, Cengiz, “Sünnet Düğünü”, İslam Ansiklopedisi, İstanbul, 1970, c. II. s. 242-247.
• Önder, Ali Rıza, “Ürgüp Düğünlerinde Nahıl”, Türk Folkloru Arafltırmaları, Mayıs 1956, sy. 82, s. 1315-1317.
• Önen, Yaflar, “Hans Dernschwam’ın Gözü İle Kanuni Devrinde Türkiye”, Dünya Ede- biyatından Seçmeler, 1977, sy. 4.
• Örnek, Sedat Veyis, Geleneksel Kültürümüzde Çocuk, Ankara, 1979.
• Özen, Mine Esiner, “Tükçede Kumafl Adları”, Tarih Dergisi, Mart 1980-1981, sy. 23, Fa- tih Sultan Mehmed’e Hatıra Sayısı’ndan ayrı basım, İstanbul, 1982.
• Özergin, M. Kemal, “Evliya Çelebi’ye Göre XVII. Yüzyılda Osmanlı Ülkesinde Çalgı- lar”, Türk Folklor Arafltırmaları, sy. 262, 263, 264, 265.
• Özergin, M. Kemal, “Letâif-i Esnaf”, Türk Folklor Arafltırmaları, Aralık 1966, sy. 209.
• Özkaya, Yücel, XVIII. Yüzyılda Osmanlı Kurumları ve Osmanlı Toplum Yaflantısı, An- kara, 1985.
• Öztekin, Ali, Gelibolulu Mustafa Âlî, Câmi‘u’l-Buhûr Der Mecâlis-i Sûr, Edisyon Kritik ve Tahlil, Ankara: TTK Yay., 1996.
• Ötekin, Nezahat, “Âlî’nin Sûrnâmesi’ndeki Vezin Değifliklikleri”, Ege Üniversitesi Türk Dili ve Edebiyatı Arafltırmaları Dergisi, 1991, sy. 6, s. 183-193.
• Öztelli, Cahit, “Yağma Geleneği”, Türk Folklor Arafltırmaları, 1963, VII(167):2, s. 3080, 3082.
• Pakalın, Mehmet Zeki, Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, 3 cilt, İstanbul, 1983.
• Pardoe, Julia, Yabancı Gözü ile 125 Yıl Önce İstanbul, çev. Bedriye fianda, İstanbul,
• Prochazka-Eisl, Gisela Maria, Das Sûrnâme-i Hümâyûn: Die Wiener Handschrift in Transkription, mit Kommentar and Indices Versehen, İstanbul, 1993.
• Rif‘at, Sûrnâme (Gülflen-i Hurremî), Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. No: 5555.
• Sâmih Fethi, Hibetullah Sultan ve Zevci, İstanbul, 1330.
• Saz, Leyla, “Saray ve Harem Hatıraları”, Yeni Tarih Dergisi, 1958, sy. 2.
• Semiha, “Sûrnâmeler”, Mezuniyet Tezi, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, 1934-1935.
• Sertoğlu, Mithat, “Kanuni Devrinin Perde Arkası”, Hayat Tarih Mecmuası, 1976, sy. 1, s. 29.
• Sevengil, Refik Ahmet, Türklerde Dram Sanatı, İstanbul, 1959.
• Sevin, Nureddin, “Sûrnâme Ressamları”, Milletlerarası Birinci Türk Sanatları Kongre- si, Ankara, 1962.
• Sevin, Nureddin, On Üç Asırlık Türk Kıyafet Tarihine Bir Bakıfl, İstanbul, 1973.
• Sevin, Nureddin, “Türk Gölge Oyununun Kaynağı Üzerine”, I. Uluslararası Türk Folk- lor Semineri Bildirileri, Ankara, 1974, s. 56-63.
• Seyyid Lokman, Hünernâme II, Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine No: 1524.
• Seyyid Lokman, fiehenflahnâme II, Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Bağdat No: 200.
• Seyyid Vehbî, Sûrnâme, Reflat Ekrem Koçu (haz.), İstanbul, 1939.
• Seyyid Vehbî, Sûrnâme, İstanbul, 1339.
• Sıhhatnâme ve Sûr-ı Hıtâna Müteallik Kasâ’id, Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Revan No: 826.
• Sirer, Münir, “Vilâdet-i Hümâyûn ve Beflik Alayları”, Resimli Tarih Mecmuası, 1953, sy. 4.
• Soyyanmaz, İ. Hakkı, “Eski Edirne’de Deveci, Leblebici, Arap Oyunları ve Sünnet Dü- ğünleri”, Türk Folklor Arafltırmaları, 1973, sy. 13, s. 6123.
• Stout, Eliot, “The Sur-ı Hümayun of Murad III: A Study of Ottoman Pageantry and En- tertainment”, Doktora Tezi, The Ohio State University, 1966.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, İbnülemin No:
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: Leiden Kütüphanesi, No: 309.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: National Bibliotheque H. 95, Flugel 1101.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Arflivi, No: D-10590.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Arflivi, No: D-10591.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Yz.: Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Hazine No: 1573/2.
• Sûrnâme (müellifi belli değil), Nedret İflli Kolleksiyonu
• fiehsüvaroğlu, Haluk Y., Asırlar Boyunca İstanbul, İstanbul, ts.
• fiehsüvaroğlu, Haluk Y., “Osmanlı Sarayının Bir Muhteflem Düğünü”, Resimli Tarih Mecmuası, 1951, II.
• fieyhoğlu, Hacı Hasan, Çankırı’da Âhilikten Kalma Esnaf ve Sohbet Teflkilatı, Çankırı, 1932.
• Tahsin, Sûrnâme-i Tahsin, Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. No: 6123.
• Talu, Ercüment Ekrem, “Eski Sünnet Düğünleri”, Resimli Tarih Mecmuası, 1953, c. IV, sy. 39.
• Tansuğ, Sezer, fienliknâme Düzeni, İstanbul, 1961.
• Tecer, Ahmet Kutsi, “Mahyalar ve Kandiller”, Türk Folklor Arafltırmaları, fiubat 1963, sy. 163.
• Terzioğlu, Derin, “The Imperial Circumcision Festival of 1582: An Interpretation”, Muqarnas: An Annual on Islamic Art and Architecture, Leiden, 1995, c. XII, s. 84-100.
• Tezcan, Semih, Bir Ziyafet Defteri, İstanbul, 1998.
• Thevenont, Jean, 1655-1656’da Türkiye, çev. Nuray Yıldız, İstanbul, 1978.
• Ubucini, F. H. A., 1855’de Türkiye, çev. Ayda Düz, İstanbul, 1977.
• Uluçay, Çağatay, “Befl Yaflında İken Nikahlanan ve Beflikte Niflanlanan Sultanlar”, Ye- ni Tarih Dergisi, 1957, sy. 1, s. 103-107.
• Uluçay, Çağatay, Harem II, Ankara, 1992.
• Uluçay, Çağatay, “İstanbul’da XVIII ve XIX. Asırlarda Sultanların Doğumlarında Yapı- lan Törenlere ve fienliklere Dair”, İstanbul Enstitüsü Mecmuası, 1958, sy. 4.
• Uluçay, Çağatay, “XVIII. Asırda Yapılan Sultan Düğünlerine Umumi Bir Bakıfl”, Yeni Tarih Dergisi, 1957, sy. 1, s. 80-83.
• Uluçay, Çağatay, “Fatma ve Safiye Sultanların Düğünlerine Ait Bir Arafltırma”, İstan- bul Enstitüsü Mecmuası, 1958, sy. 4.
• Uluçay, Çağatay, Osmanlı Saraylarında Harem Hayatının İçyüzü, İstanbul, 1959.
• Uluçay, Çağatay, Padiflahların Kadınları ve Kızları, Ankara, 1985.
• Uran, Hilmi, Üçüncü Sultan Mehmed’in Sünnet Düğünü, İstanbul, 1942.
• Uzunçarflılı, İsmail Hakkı, “Nahil ve Nakıl Alayları”, Belleten, Ocak 1976, c. XL, sy. 157, Ayrı Basım.
• Uzunçarflılı, İsmail Hakkı, “Osmanlılar Zamanında Saraylarda Musiki Hayatı”, Belle- ten, Ocak 1977, c. XLI, sy. 161, s. 79-114.
• Ülkütaflır, M. fiakir, “70 Yıl Önce Sünnet Düğünleri”, Türk Folkloru, 1979, sy. 1.
• Ünüvar, Safiye, Saray Hatıraları, İstanbul, 1964.
• Ünver, Süheyl, Mahya ve Mahyacılık, İstanbul, 1932.
• Ünver, Süheyl, Fatih Devri Yemekleri, İstanbul, 1952.
• Vehbî, Sûrnâme-i Vehbî. Yz.: İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi, TY. No: 6099, No: 6124, No: 1607, No: 3035; Topkapı Sarayı Müzesi Kütphanesi Bağdat No: 223, Yeni No: 607, Yeni No: 3954, Revan No: 825, Hazine No: 1574 , Ahmet III no: 3593, Ahmet III No: 3594; Süleymaniye Kütüphanesi M. Halid Efendi No: 244, Esat Efendi No: 2282, Esat Efendi No: 3348/4, Hamidiye No: 952, Zühdü Bey No: 266; Fatih Millet Kütüphanesi Ali Emîri Tarih No: 344, Ali Emîri Tarih No: 343; İstanbul Bayezid Belediye Kütüphanesi, M. Cevdet No: K-147.
• Yamanlar, Minako, Sûrnâme, Tercüman Gazetesi Ramazan İlavesi, 28. 8. 1977.
• Yıldız, Doğan, Türk Spor Tarihi, İstanbul, ts.
• Yund, Kerim, “Sünnet Olma Geleneği”, Folklor Süreli Halk Bilimi Dergisi, 1964.
• Zorlutuna, Salih, “XVII. Yüzyılın İkinci Yarısında Edirne’nin Sahne olduğu fiahane Sünnet ve Evlenme Düğünleri”, Edirne’nin 600. Fetih Yıldönümü Armağan Kitabı, Ankara, 1965, s. 265-296.
• A Rich Source in Terms of Our Cultural History: The Surnames Mehmet ARSLAN